Anlamlarına Göre Cümleler

**SERDEM** · 20.07.08, 13:51

Anlamlarına Göre Cümleler
Olumlu Cümle : Yüklemin bildirdiği anlam, eylemin yapılması doğrultusundaysa bu tür cümlelere olumlu cümle denir. Örnek :
ü Ne kadar geriye bakarsanız, o kadar ileriyi görürsünüz. (Olumlu eylem cümlesi)
ü Özü gerçek yaşam dayalı tiyatro yapıtları, doğrudur ve güzeldir. (Olumlu ad cümlesi)
ü Sattığınız malların dökümünü çıkarıp karı hesaplayalım. (Olumlu eylem cümlesi)
Olumlu Cümleler İkiye Ayrılır :
Biçimce ve anlamca olumlu cümleler : Bu tür cümlelerde olumsuzluk bildiren hiçbir dil birimi kullanılmaz, yüklemin yansıttığı anlamda olumlu olur. Örnek :
ü Ne zamandır gelmenizi bekliyorduk.
Biçimce olumsuz, anlamca olumlu cümleler : Bu tür cümlelerde cümlenin kuruluşu olumsuz, anlamıysa olumludur. Örnek :
ü Seni sürekli eleştiren ve senin kuyunu kazan bu insanı nasıl bilmezsin? (bilirsin)
ü Bu kadar çok döversen hangi çocuk yaramaz olmaz? (yaramaz olur)
Olumsuz Cümle : Bir eylemin gerçekleşmediğini, gerçekleşmeyeceğini ya da bir şeyin yokluğunu bildiren cümlelerdir. Örnek :
ü Aradığınız kişi burada yok. (Olumsuz ad cümlesi)
ü Dünkü davranışlarınızı hiç tasvip etmedim. (Olumsuz eylem cümlesi)
ü Kimse olayın nedenini bilmiyor. (Olumsuz eylem cümlesi)
Olumsuz Cümleler İkiye Ayrılır :
Biçimce ve anlamca olumsuz cümleler : Bu tür cümlelerde yüklem ya olumsuz bir eylemdir ya da yargı bildiren ad soylu bir sözcüktür. Örnek :
ü Mutluluğunu herkesle paylaşsan da yalnızlığını paylaşamazsın.
ü Başarı, zannedildiği kadar kolay elde edilen bir şey değildir.
Biçimce olumlu, anlamca olumsuz cümleler : Bu tür cümlelerde olumsuzluk anlamı taşıyan ek ya da sözcük kullanılmadığı halde cümleler olumsuzluk bildirir. Örnek :
ü Kim demiş onu çok sevdiğimi? (sevmiyorum)
ü O kadar sinirli ki ona parayı kaybettiğini söyle söyleyebilirsen. (söyleyemezsin.)
Soru Cümlesi : Bir işin yapılıp yapılmadığını sormak, bir şeyin nedenini öğrenmek, durumla ilgili bilgi edinmek ya da kuşkuyu gidermek... gibi amaçlarla kurulan cümlelere soru cümlesi denir. Örnek :
ü Kardeşin eve geldi mi?
ü Daha çok hangi kitapları okuyorsunuz?
ü Olanları sana kim anlattı?
ü Buraya nasıl geldin?
Soru öğeleri kullanılarak soru cümleleri kurulabildiği gibi, bu yolla cümleye değişik anlam özellikleri de katılabilir. Bu açıdan soru cümleleri ikiye ayrılır :
Gerçek Soru Cümlesi : Yanıt gerektiren, soruyu soranın yanıt beklediği soru cümleleridir. Gerçek soru cümleleri şu amaçlarla kurulabilir :
ü Cümlenin öğelerinden birini ya da birkaçını öğrenmek için, Örnek :
Bu elbiseyi mi aldınız?
Hangi kitabı ne zaman okudunuz?
ü Eylemin yapılıp yapılmadığını sormak için, Örnek :
Ismarladığım kitapları alacak mısın?
ü Anlaşılmayan bir düşünceyi, bir duyguyu sormak için, (Yineletme amaçlı sorular) Örnek :
Öğretmen gelmeyecek mi dediniz?
ü Anlaşılmayan bir soruyu anlamak için, Örnek :
Buraya neden mi geldim?
Sözde Soru Cümlesi : Yanıt gerektirmeyen, cümleye şaşma, küçümseme, inanmayış, beklenmezlik, özlem ... vb. anlamlar katmak için kurulan soru cümleleridir. Örnek :
ü Önüne baksan kör müsün? (Azarlama)
ü Bugün öğretmen gelir mi ki? (Olasılık)
ü Bu yüksek notu almak sana mı kaldı? (Küçümseme)
ü Nerde o günler? (Özlem)
ü O zavallı kime kötülük edecek ki? (Onaylatma)
Dilek (istek) Cümlesi : Bir dileği, bir isteği, bir arzuyu, bir temenniyi bildiren cümlelere, anlamları yönünden dilek veya istek cümlesi denir. Örnek :
ü Yarın bizde toplanıp bir güzel yemek yiyelim.
ü Çocuk tek kazansın da neresi olursa olsun.
ü Umarım işleriniz yolunda gidiyordur.
ü Ah şu bahar bir gelse, çocuklar neşe içinde koşup oynasa.
ü İnşallah bütün düşlerin bir gün gerçek olur.
ü Allah sana uyuz versin de tırnak vermesin.
ü Gözün kör olsun.
Emir (Buyruk) Cümlesi : Emir kipiyle kurulan ya da gelecek zaman kipinin emir anlamıyla kullanıldığı cümlelere, anlamları yönünden emir cümlesi denir. Örnek :
ü Sandalyeyi çek, sessizce oturup bekle.
ü Öğretmeniniz izinli, gürültü etmeden ders çalışın.
ü Herkes ödevlerini önümüzdeki hafta getirecek, not alacak.
ü Şuraya da bir halı ser, ortalığı topla.
ü Sen de çalış ve para kazan artık.
Ünlem Cümlesi :Korku, acıma, şaşırma, sevinme, kızma gibi ansızın beliren duyguları anlatmaya yarayan cümlelere, anlamları yönünden ünlem cümlesi denir. Örnek :
ü Ah, elim yandı!
ü Kapıyı açtım ki bir de ne göreyim!
ü Oh, okul bitti, rahat bir nefes alalım!
ü O... kimler gelmiş, kimleri görüyorum!
ü Elimi cebime attım ki cüzdan yok!

Konu Bilgileri
	Konu Başlığı Anlamlarına Göre Cümleler	Konudaki Cevap Sayısı 0
	Şuan Bu Konuyu Görüntüleyenler	Görüntülenme Sayısı 1287

Benzer Konular
Konu	Konuyu Başlatan	Forum	Cevaplar	son Mesaj
At Adımına Göre Değil Adamına Göre Yürür Atasözünün Anlamı ve Açıklaması	Nokia	Atasözleri ve Açıklamaları	1	04.04.17 09:00
Şekillerine Göre Gözler Anlamı ve Açıklaması - Göz Şekline Göre Anlamlar	Tarot	Fallar	0	21.01.12 02:30
İçeriklerine Göre Cümleler	SERDEM	Türkçe-Edebiyat-Dil Bilgisi	0	20.07.08 13:52
İçeriklerine Göre Cümleler	tualim	Türkçe-Edebiyat-Dil Bilgisi	0	16.04.08 05:03
Anlam İlişkilerine Göre Cümleler	tualim	Türkçe-Edebiyat-Dil Bilgisi	0	16.04.08 05:02

Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)