Bağlı Cümle

**SERDEM** · 20.07.08, 13:51

Bağlı Cümle : “Ve, veya, ya da, ile, fakat, ama, çünkü” gibi herhangi bir bağlaçla birbirine bağlanan yargılara yapıları yönünden bağlı cümle denir. Örnek :
Ortalık kakarınca lambayı yaktı ve mutfağa geçti.
1 2
Okula gelemedi çünkü çok hastaymış.
1 2
Oraya gider gitmez beni arayacaktı fakat aramadı.
1 2
Sıralı Bağlı Cümle : Virgül ya da noktalı virgülle ayrılan, aynı zamanda birbirine bağlaçlarla bağlanan cümleler sıralı bağlı cümle adını alır. Örnek :
Gençtim, bekardım ve İstanbul’da bir yurtta kalıyordum.
Sıralı cümle .
Sıralı bağlı cümle
Anlamlarına Göre Cümleler : Cümleler, anlamları yönünden cümlede anlam ünitesinde ele alınıp incelenmiştir. Biz bu bölümde yalnızca örneklerle bu cümleleri tekrar edelim.
Olumlu Cümle : Örnek : Her şey gibi bu acı da unutulup gider bir gün.
Senin ne dolaplar çevirdiğini bilmiyor değilim.
Olumsuz Cümle : Örnek : Kim demiş, onun tembel bir öğrenci olduğunu.
İnsan vatanına hizmet etmekten usanır mı hiç.
Soru Cümlesi : Örnek : Davet etsek bizim eve gelir mi dersiniz?
Bu soruyu hangi yoldan çözeceksin?
Koşul (Şart) Cümlesi : Örnek : Derdini söylemeyen derman bulamaz.
Ona baktıkça seni hatırlıyorum.
Dilek (İstek) Cümlesi : Örnek : Biz de onunla gidelim.
Hayırlısıyla askerliğini bitirip gelsin de...
Emir (Buyruk) Cümlesi : Örnek : Burayı derhal terk edin.
İşini bitirir bitirmez yanıma gel.
Ünlem Cümlesi : Örnek : Tüh, nasıl unuttum!
İmdat, kurtaran yok mu!
CÜMLEDE ANLAM

Özel ve Nesnel Yargılı Cümleler :
Öznel Yargılı Cümleler : Öznede, yani söz söyleyen kişide oluşan; nesnelerin gerçeğine değil, kişilerin duygu ve düşüncelerine bağlı olan, bu nedenle de kişiden kişiye değişebilen yargılardır. Öznel anlatımda kişi, cümleye kendi duygularını katar, bir yorum yapar. Bu tür yargılar, "bence, bana göre" anlamı taşır.
Nesnel Yargılı Cümleler : Öznenin, yani söz söyleyen kişinin düşünce ve duygularına değil, nesnenin, varlığın kendi gerçeğine dayanan, dolayısıyla kişilere göre değişmeyen yargılardır. Bu tür yargıların, yorum ve değerlendirme içermeme, kanıtlanabilir özellikte olma, herkes için aynı anlamı taşıma, akla ve mantığa dayalı olma gibi özellikleri vardır.
Örnek Cümleler :
ü Dostluğun olmadığı yerde insanca hiçbir değerin gelişebileceğine inanmıyorum.
ü Oyunda dört kadın, üç erkek oyuncu rol almış.
ü Dostluk, insanın ve insanlığın en büyük, ne yüce değerlerinden biridir.
ü Öykünün yanı sıra birçok şiir yazmış, bunlardan bazıları bestelenmiştir.
ü Şairin, sesini daha geniş kitlelere duyurabilmesi için dergilerde daha sık görülmesinde yarar var.
ü Köyden kente yapılan göçler her yıl biraz daha artmakta, bu nedenle kentlerde konut sorunu ciddi boyutlara ulaşmaktadır.
ü En iyi yapılan tatil, ormanda yapılan tatildir.
ü Fatih Sultan Mehmet, İstanbul'u aldığında 21 yaşındaydı.
ü İyi bir romancı, şiir yazamaz; ama iyi bir şair, roman yazabilir.
ü Türkiye Avrupa Topluluğu'na girebilmek için çeşitli girişimlerde bulundu.
Genel ve Özel Anlamlı Cümleler : Aralarındaki ortak özelliklere göre, daha çok varlığı kapsayan, aynı kavramları topluca düşündüren sözcüklere genel; anlamları sınırlı olan, kavramları teke tek düşündüren sözcüklere özel anlamlı sözcükler denir. Buradan hareketle genel anlamlı sözcüklerin kullanıldığı cümleler, genel, özel anlamlı sözcüklerin kullanıldığı cümleler ise özel anlamlı yargı içerir.
Örnek :
ü Geri kalmış ülkelerde spora hiç önem verilmez. (Genel Anlamlı)
ü Hindistan, futbola hiç önem vermeyen bir ülkedir. (Özel Anlamlı)
ü Dünyada en çok satan kitaplar, romanlardır. (Genel Anlamlı)
ü Ülkemizde en çok satan kitap türü, polisiye romanlardır. (Özel Anlamlı)
Anlatımlarına Göre Cümleler :
Doğrudan ve Dolaylı Anlatımlı Cümleler
Doğrudan (Dolaysız) Anlatım : Söylenenleri biçimsel bir değişikliğe uğratmadan, kişilerin söylediği ya da sözün söylendiği biçimde, olduğu gibi aktaran cümlelerin anlatımına denir.
Dolaylı Anlatım: Bir sözün kişi, zaman, anlatıcı değişiklikleriyle aktarılan biçimidir. Bu anlatım biçimiyle kurulan cümlelere daha çok roman, öykü gibi anlatımsal türlerde, olayların yazar tarafından anlatılmasında rastlanır. Örnek :
ü En iyi romanlar, bir bunalım döneminde yazılır, der Dostoyevski. (Doğrudan)
ü En iyi romanların bir bunalım döneminde yazılacağını söylüyor Dostoyevski (Dolaylı)
ü Turgut Uyar : "Nobel Ödülünü kazanan bu yazarı, en içten dileklerimle kutlarım." Diyor. (Doğrudan)
ü Turgut Uyar, bir yazısında , Nobel Ödülü kazanan bu yazarı en içten dilekleriyle kutladığını belirtiyor. (Dolaylı)
Yorumlama Bildiren Cümleler :Yorumlama, görülüp duyulanlardan anlatıcının kendince bir anlam çıkarması, açıklama yapmasıdır. Yorumlama, bu özelliğiyle kişisel, öznel bir değerlendirmedir. Örnek :
ü Edip Cansever'in şiirleri sürekli bir açılım ve gelişim içinde görülüyor.
ü Eğitim bir okul sorunu değildir, o insanın kendisinde taşıdığı bir eylemdir.
ü Ne zaman yüzüne baksam gözlerini kaçırıyor, sanki benden bir şeyler saklıyor.
Değerlendirme Cümleleri :Değerlendirme özelliği taşıyan cümlelerde anlatıcı; bir yapıt , bir sanatçı, bir olayla ilgili olumlu ya da olumsuz belirlemeleri anlatır. Örnek :
ü Yazarın bu romanında çok etkileyici bir anlatım var.
ü Yazar, sürekli gerilimler yaratarak okurun ilgisini hep canlı tutuyor.
ü Son sergideki resimlerinde, yeşil tonları kırmızı tonlardan daha çok kullanmış.
Tanım Cümleleri :Tanımlama; bir kavramı, bir durumu nitelik ve özellikleriyle belirleme, işlevini gösterme ya da onu benzerlerinden ayıran ayırıcı yönlerini göstermeye denir. Bu amaçla kurulan cümlelere de tanım cümlesi denir. Bir kavramın, bir varlığın anlatıldığı cümleye "Bu nedir?", "Bu şey nedir?" sorusunu yönelttiğimizde yanıt alabiliyorsak bu cümle bir tanım cümlesidir. Örnek :
ü Roman, olmuş ya da olabilecek olayları anlatan uzun bir edebiyat eseridir.
ü Sanatsal yaratımın temeli, doğayı taklit etmek değil, yeniden biçimlendirmektir.
ü Cahillik ve bilgisizlik bir toplumu içten içe kemiren bir kurttur.
Karşıtlık Bildiren Yargılar :Bazı cümlelerde birtakım olay ya da olguların karşıt özellikleri verilir. Karşıtlara yer vermek, anlatımı belirgin kılar. Örnek :
ü Dışarısı günlük güneşlik, halbuki burada paltolarımız bile bizi ısıtmaya yetmiyor.
ü Ağlarım hatıra geldikçe gülüştüklerimiz.
ü Bir vardı, bir yok oldu; böyledir dünyanın hali.

Konu Bilgileri
	Konu Başlığı Bağlı Cümle	Konudaki Cevap Sayısı 0
	Şuan Bu Konuyu Görüntüleyenler	Görüntülenme Sayısı 4863

Benzer Konular
Konu	Konuyu Başlatan	Forum	Cevaplar	son Mesaj
Bağlı İlköğretim Okulu Aksaray - Aksaray Bağlı İlköğretim Okulu	Pelince	Anaokulu - İlköğretim	0	18.09.14 15:47
Türklerde Çağlara Göre Cümle Yapısı Nedir? - Cümle Yapısı Hakkında Göktürk Yazıtları	ASYA	Türkçe-Edebiyat-Dil Bilgisi	0	28.02.14 13:33
Bilgisayar Kullanımına Bağlı Göz Yorgunluğu	Fenci	Göz Hastalıkları	0	22.12.09 18:11
Başbakanlığa Bağlı Kuruluşlar	Metrix	Diger Dersler	0	28.11.08 00:34
Cümle Ve Cümle Çeşitleri Konu Anlatımı	SERDEM	Türkçe-Edebiyat-Dil Bilgisi	0	05.08.08 06:40

Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)