TÜRK KIZILAYI’NDAN SEL KONUSUNDA GÜVENLİ YAŞAM ÖĞRETİLERİ

10/09/2009

Trakya ve Marmara’yı vuran seller, bir kez daha eğitimin ve güvenli yaşam öğretilerinin önemini ortaya koydu. Türk Kızılayı tarafından hazırlanan “Kızılay İle Güvenli Yaşamı Öğreniyorum” kitabında sellerle ilgili bölümde yer alan öğretiler hayat kurtaracak nitelikte.

Bugüne kadar 50 ilde yaklaşık 820.000 öğrenci ve öğretmene ulaştırılan kitapta yer alan bilgiler, özellikle Meteoroloji Genel Müdürlüğü tarafından sel uyarısı yapılan illerde yaşayan vatandaşlarımız için hayati önem taşıyor. Türk Kızılayı bu illerde yaşayan vatandaşlarımızı bilgilendirmek amacıyla, sel öncesi, sırası ve sonrasında yapılması gerekenleri bir kez daha hatırlatmak ve uyarmakla yükümlüdür.

Sel ülkemizde en sık görülen doğal afetlerden biridir. Her kentte ve bölgede meydana gelebilir. Seller öncesinde, sırasında ve sonrasında yapılması gerekenler herkes tarafından iyi bilinmeli ve uygulanmalıdır.

Seller; şiddetli yağmurlarda; dereler, çaylar ve nehirler taştığında, denizler büyük dalgalar ile kıyıları su altında bıraktığında; karlar çabuk eridiğinde, barajlar ve setler yıkıldığında oluşur.

Seller Öncesinde

Sellerden korunmak için öncelikle şunları hatırlayın:

• Sel yataklarına yerleşilmemesi, kamp kurulmaması, otomobil park edilmemesi konusunda herkesi uyarın.

• Bulunduğunuz noktanın sele uğrama riskini öğrenin. Bölgedeki sel uyarı işaretlerini ve yerel erken uyarı sistemlerini öğrenin.

• Sel tehlikesi olduğu zamanlarda varsa otomobilinizin yakıt deposunu doldurun.

• Kullanma amacıyla temiz banyo küvetine ve kaplara su doldurun.

• Afet çantanızı kontrol edin ve varsa eksiklerini tamamlayın.

• Bina dışındaki malzeme ve eşyaları içeriye taşıyın. Önemli eşyalarınızı yüksek yerlere koyun.

• Kullanılması zorunlu olanlar hariç elektrikli ev aletlerini fişten çekin. Şalterleri ve vanaları kapatın.

• İstenildiğinde (daha önce belirlenen yerlerden ve afet çantanızı da yanınıza alarak) daha yüksek ve güvenli yerlere kaçmaya hazır olun.

• Hava durumu raporlarını ve haberlerini sürekli izleyin.

• Acil durum haberleşme ve toplanma planını uygulayın.

Seller Sırasında

• Hiçbir zaman akan sel sularında yürümeyin. Sel sularına otomobil ile girmeyin. Aniden sel suları ile karşılaşırsanız, DURUN, GERİ DÖNÜN veya BAŞKA BİR YÖNE GİDİN ve YÜKSEK YERLERE KAÇIN.

• Yalnızca bir karış yüksekliğindeki sel suyu bile ayaklarınızı yerden kesip sizi düşürebilir. Selden korunmak için derhal daha yüksek bir yerlere kaçarak sel bölgesini terk edin.

• Otomobiller diz seviyesine kadar yükselmiş sel suyu tarafından sürüklenebilir. Otomobilinizin etrafında sel suları yükseliyorsa hemen otomobilinizi terk edip yüksek yerlere kaçın.

• Ani sellerde sular iri kayaları yuvarlayabilir; ağaçları, binaları ve köprüleri yıkabilir. Sel suları, 3 ila 6 metrelik yüksekliğe ulaşabilir, öldürücü çamur ve diğer dağ kalıntılarını beraberinde getirir. Ani sellerde en iyisi en küçük bir işaret ve uyarıda hemen ve hızla yüksek yerlere kaçmaktır.

• Pilli radyodan hava durumu raporlarını ve haberleri dinlemeye devam edin.

• Size bağımlı kişileri, engellileri ve hayvanları unutmayın.

• Gereksiz yere telefon kullanmayın.

• Kopmuş elektrik telleri ile temas halinde olabilecek su birikintilerinden, bahçe çitlerinden, ağaçlardan ve diğer ıslak cisimlerden uzak durun.

• Görünüşe aldanmayın. Dibi görünmeyen sel sularına girmeyin. Su birikintilerinin çevresinde, mazgalların etrafında, kuru vadi gibi yerlerde durmayın.

• Kestirme yolları değil, önceden belirlenmiş kaçış yollarını kullanın.

Seller Sonrasında

• Pilli radyonuzu hep yanınızda taşıyın. Böylelikle son gelişmelerden haberdar olursunuz.

• Sel sularından uzak durun; zehirli maddeler içeriyor olabilir.

• Unutmayın, sel suları çekilmeye başlamadan önce tehlike geçmiş sayılmaz.

• Yerel yönetim tarafından izin verilmedikçe evinize dönmeyin. Merak gidermek için afet bölgesine gitmeyin. • Binanız hala su ile çevriliyse içine girmeyin.

• Komşularınıza, çocuklara, yaşlı ve engellilere yardım edin.

• Binanıza girmeden önce binanın temelden çatıya kadar çökme ve yıkılma tehlikesi için kontrol edilmesini bekleyin. Ayrıca bölgedeki heyelan tehlikesini de gön önünde tutun.

• Gaz kaçaklarını, yanıcı ve parlayıcı maddeleri düşünerek bina içlerini araştırırken meşale, çakmak ve mum gibi aydınlatma araçları yerine ışıldak veya pilli el fenerlerini kullanın.

• Sel temizliği yapılırken, elektrik çarpması, karbon monoksit zehirlenmesi, adale incinmesi, solunum zorlukları, kimyasal maddeler ile kirlenme, yangın, boğulma vb. olaylar yaşanmaktadır.

• Gaz ve su borularında kırık ve patlaklar yangın tehlikesi oluşturur. Su altında kalmış elektrik kabloları ve elektrikli araçlar olup olmadığının kontrol edilmesini bekleyin.

• Sel suları ile evinize taşınabilecek olan kimyasal maddeler ve zehirli yılanlara dikkat edin.

• Şehir elektriği kesilmiş, ışıklar veya lambalar donuklaşmış ya da titrek bir hal almış ise tüm elektrikli aletleri kapatın. Sadece bir lambayı açık tutun.

• Kopmuş hiçbir kabloya dokunmayın. Yere değen elektrik kablolarından uzak durun; elektrik çarpabilir. Elektriğe kapılmış kimselere dokunmayın; elektriği kesin.

• Sel yolun bir kısmını sürükleyip götürmüş veya çökertmiş olabilir.

• Eğer suyun içinden gitmek zorundaysanız suyun durgun olduğu yerlerden yürüyün.

• Selden etkilenmiş yiyecekleri, sel suları ile taşınmış sebze ve meyveleri yemeyin. Varsa şişe suyundan başka su içmeyin.

Kaynak: Kızılay İle Güvenli Yaşamı Öğreniyorum Kitabı

kizilay.org.tr