FTP hakkında her şey > Tanım
FTP (File Transfer Protocol); İnternete bağlı bir bilgisayardan diğerine(her iki yönde de) dosya aktarımı yapmak için geliştirilen bir internetprotokolü ve programlarına verilen genel addır.İlk geliştirilen internet protokollerinden biridir. FTP protokolü ilebir bilgisayardan bir başka bilgisayara dosya aktarımıyapılırken, o bilgisayar ile etkileşimli-aynı anda (on-line) bağlantıkurulur ve protokol ile sağlanan bir dizi komutlar yardımıyla ikibilgisayar arasında dosya alma-gönderme işlemleri yapılır.
> FTP kullanmak için gerekli şeyler;
- Bağlanacağımız bilgisayarın internet adresi (nümerik ya da sembolik formatta)
- Bağlanacağımız bilgisayarda dosyalarına ulaşmak istediğimiz hesapla ilgili kullanıcı numarası ve varsa şifresi
- İnternet erişimi olan, üzerinde FTP yazılımı bulunan bir bilgisayar
- Bağlanacağımız bilgisayarda, FTP protokol komutlarını yorumlayacakçalışır durumda bir FTP Servis Programı (FTP Sitesi) gereklidir.
> Temel FTP komutları nelerdir? Bundan sonra, ilgili bilgisayara bağlanıldığında, kullanıcı numarası veparola sorulur. Daha sonra da, o kullanıcının makinesinebağlanılmış olur. Bu şekilde, etkileşimli bir ortamda bazı komutlar verilerek iki makine arasındadosya işlemleri, ayrıca bağlanılan makineda bazı temel dosya/diskişlemleri (dizin açma, dosya silme vb) yapılabilir. Temel FTP komutları; d : Dizin değiştirme (cd ) (cd .. : bulunulan dizinden bir öndekine geçme) pwd : Bulunulan dizinin ismini verir dir : Bulunulan dizindeki dosyaları listeleme ls : Bulunulan dizindeki dosyaları kısa olarak listeleme (Örnekkullanımlar : ls -lr : ayrıntılı, tersten alfabetik listeleme; ls -lr more : sayfa sayfa listeleme (dizin içinde çok fazla sayıda dosyavarsa bu kullanım oldukça yararlıdır) get : Dosya alma (get (). ( seçimliktir, kullanılmayabilir. Bu durumda dosya_adı aynen kullanılacaktır. put : Dosya gönderme (put () mget : Birden fazla dosya almak istendiğinde kullanılır. Örnek kullanımlar: mget *.zip, mget a*.* vb... mput : Birden fazla dosya göndermek istendiğinde kullanılır. ascii : Dosya aktarımlarında aktarım modu olarak ASCII kullanılacağını belirtme. binary : Dosya aktarımlarında aktarım modu olarak BINARYkullanılacağını belirtme. Arşiv dosyaları (zip, arj, z, zoo, hqx vb),calıştırılabilir programlar (.exe, .com), resim formatlı programlar(gif, jpeg vb) FTP ile alınmadan/ya da gönderilmeden önce mutlaka bukomut verilmelidir. delete : FTP yapılan yerde bir dosyayı silme (Eğer yetkiniz varsa kullanabileceğiniz bir komuttur.) mkdir : FTP yapılan yerde yeni bir dizin oluşturma (Eğer yetkiniz varsa kullanabileceğiniz bir komuttur.) rmdir : FTP yapılan yerde boş bir dizini silme (Eğer yetkiniz varsa kullanabileceğiniz bir komuttur.) help : Kullanılabilecek komutlarile ilgili bir yardım ekranı çıkarır. lcd : FTP ortamından çıkmadan, kendi makinenizda dizin değiştirmenizi olanaklı kılar. close : FTP ortamından çıkmadan, sadece ilgili bağlantıyı kapatmak için kullanılır. quit : FTP ortamından çıkmak ve bağlantıyı kapatmak için kullanılır(bye komutu da aynı işi görür). > ANONYMOUS FTP nedir?
FTP işlemi sırasında; güvenlik olarak, bağlanacağımız makinedekikullanıcı numarası ve parola bilgilerinibilmemiz gerekir (Program, bunları bize sorar). Bağlanılan makine,kişiye özel ve parolasını sadece bizim bildiğimiz bir makineolabileceği gibi, herkese açık bir arşiv merkezi de olabilir. Böylemerkezlere herkesin kolayca erişip dosya almasını sağlamak için tek tipbir kullanıcı numarası tanımlanmıştır.
Bu merkezlere FTP ile bağlanıldığında; kullanıcı ismi olarak anonymous (ya daftp) girildiğinde, bizden parola olarak kendi e-posta adresimizigirmemiz istenir. Parola yazılırken görülmez. Bu sizi sakın şaşırtmasın! Şifre olarak kesinlikle kullandığınız bilgisayarın şifresinigirmeyin!
> Web üzerinden FTP nasıl yapılır?
Son zamanlardaki genel gidiş, tüm Internet servislerine daha beceriklive etkileşimli ortamlardan erişilmesi ve farklı servislerin etkileşimliolarak kullanılması şekilde kendini göstermektedir.
FTP de dahil olmak üzere pek çok internet servisi ve ilavepek çok özellik bu ortamlar üzerinden kullanılabilir. Dolayısıyla, FTPyapmanın bir diğer yolu da, Web üzerinden FTP yapmaktır. Bu yöntem hemkullanım açısından daha kolaydır (komutları ezberlemek, bilmek zorundadeğilsiniz) hem de daha iyi sonuçlar alırsınız. Binary bir dosyayı,yanlışlıkla, standart FTP programları ile kolayca ASCII modda almanızmümkün. Bu gibi sakıncalar web üzerinden yapılan FTP'lerde ortadankalkmaktadır. Ayrıca, Bookmark ve cache gibi faydalı özelliklerindendolayı da bu ortamların sağladıkları bazı kolaylıklar vardır. Çoğu webistemcisinin sağladığı grafik ara birim özelliğini de unutmamak gerek.Böylelikle, sözgelimi standart resim formatlarında olan bir resimdosyasını aldığınız anda görüntüyü ekrana da gönderebilirsiniz.
> VM/CMS üzerinden FTP yapıldığında hata veriyor. GET komutuyla nasıl alabiliriz?
Bu problem, VM/CMS'in dosya isimlendirme sisteminin farklılığındankaynaklanıyor. Örnek olarak, bağlandığımız FTP arşivinden INDEX isimlibir dosyayı almak istersek, GET INDEX INDEX.TXT diyebiliriz. Bu durumdadosya, A diskinde INDEX TXT isminde saklanacaktır. sample-index.tar.Zisimli bir dosyayı da geçici olarak oluşturduğumuz T diskine almakisteyelim. Bu durumda uygun GET komutu; GET sample-index.tar.ZS_INDEX.TARZ.T olabilir. (Binary transfer etmeyi ve dosyanın orijinalformatının biçimini unutmayın!!!). Böylece ilgili dosya T diskineS_INDEX TARZ olarak kopyalanacaktır.
> İsmi bilinen bir dosyanın hangi FTP merkezinde olduğunu nasıl bulabiliriz?
Bu işi yapan sistem ARCHIE olarak adlandırılır. Archie ile binlerceherkese açık (anonymous) FTP merkezindeki milyonlarca dosyanın kayıtlıolduğu veri tabanları taranır ve aranan dosyanın (eğer varsa) hangi FTPmerkezlerinde olduğu ilgili alt dizinleriyle birlikte sorgulayan kişiyebildirilir. ARCHIE, dünyada bulunan değişik Archie servislerine (ArchieServers) ARCHIE programı ile doğrudan, yine bu servis sağlayıcılarınaTelnet ile doğrudan bağlanarak kullanılabilir ve sorgulama yapılır.
Archie sorgulaması e-mail ile de yapılabilir. Kullanımı özetlemekgerekirse,
· Yerel bir Archie programı ile ARCHIE kullanımı : ARCHIE eudora -->isminde eudora olan tum dosyaları/alt dizinleri bulundukları FTP merkezisimleri ile birlikte listeler.
· Gopher içinden Archie : Gopher içinden ilgili Menüyü bulur, gelentarama menüsünde ilgili kelimeyi girerek tarama yaptırırsınız. Taramasonucunda ilgili nesneler bir menü olarak sunulur. Menüden seçilendosyalar ftp ile alınır.
· Web içinden Archie : Bir kaç tane archie'yi destekleyen CGI formuvar. Web icinden biraz daha yeteneklidir; archie sunucusunu, taramanıntürünü seçebilirsiniz. tarama sonucunda gene ftp ile istediğinizdosyayı alabilirsiniz.
· e-mail ile Archie kullanımı : Archie servis sağlayıcısına bir e-mailmesajı içinde 'help' komutu gönderilirse e-mail erişimi ilekullanılabilen komutlar hakkında bilgi alınabilir.
· Telnet ile ARCHIE kullanımı : Archie servis sağlayıcısına Telnetyaptıktan sonra, kullanıcı ismi olarak 'archie' girilmesi gerekir. Dahasonra, help komutu ile kullanılan komutlar hakkında bilgi alınabilir.
Bazı archie servisleri şunlardır : archie.internic.net,archie.rutgers.edu, archie.sura.net, archie.doc.ic.ac.uk,archie.funet.fi, archie.th-darmstadt.de, archie.uqam.ca, archie.ans.net
Ayrıca, web üzerinden de benzeri taramalar yapabileceğiniz iyi birservis var: FTP Search. Bu servis, iyi bir kullanıcı arayüzü vezengin seçenekleri ile, aradığımız programların bulunduğu siteleri vedizin bilgilerini bize vermektedir. Servisi de, benzer amaçlar için kullanılabilir.
> FTP ile bir dosyayı alırken, bağlantı kesilirse tekrar aktarıma devam edilebilir mi? Özellikle düşük hızlı bağlantılarda ve modem ile yapılan bağlantılardakarşılaştığımız bir problemdir. Dosya aktarımı yarım kalmışsa, kaldığınızyerden aktarıma devam etme şansınız her zaman olmayabilir. Standart FTPbuna izin vermez. Ancak, bazı ftp siteleri "bu tip yarım aktarımlara"izin verebilir. Bu durumda, kullandığınız FTP programında da (reget,resume vb) benzeri komutlar varsa, aktarıma kaldığınız yerden devamedebilirsiniz. Eğer win95/nt altından bağlantı yapıyorsanız, CuteFTP bu tip sorunlarınızı çözecektir. Ayrıca, BulletProof FTP de benzerişi yapar. Aynı zamanda, web (http) transferlerinizi de doğrudan buprogram üzerinde yapabilirsiniz. > Anonymous FTP'de dosya gönderilmesi ve incoming dizininin kullanımı FTP'debağlandığımız makineye dosya göndermek istersek, bunu PUT komutukullanarak yapıyoruz. Anonymous FTP'lerde bağlandığımız makineye birdosya gönderme (yani yazma) hakkımız genellikle yoktur. FTP siteleri,kullanıcıların belli bir süre dosyalarını koyabilmeleri için bir dizinaçmışlardır: bu dizinin adı incoming. Genellikle kök (root) dizininde,ya da pub'ın altında (pub/incoming) olarak bulunur. Anonymous FTPlerde, sadece incoming dizinine yazma yetkimiz vardır. Buraya alt dizinaçabilir, program kopyalayabiliriz (PUT ile). Incoming özellikle,kullanıcıların internet'te buldukları ilginç programları başkaları ilepaylaşabilmeleri için güzel bir ortamdır. Bazı sitelerde incomingkullanımı kısıtlanmış olabilir. Bu kısıtlamalar değişiktir. Dizin açma,dosya upload etme (gönderme), dosya silme, incoming içindeki dosyalarıgörme, incoming içindeki dosya sayısı ve uzunluk limitleri vb gibiözelliklerden bir kısmı ya da tamamı iptal edilmiş olabilir. Incoming kullanımında uymamız gereken bazı kurallar vardır: · Herşeyden önce, incoming dizini herkesin kullanımına açık. Bu yüzden, fazla sayıda ve büyüklükte dosyayı bu alanda tutmalıyız. · Incoming'e koyduğumuz bir dosyayı bir süre sonra silmeyiunutmamalıyız. Ancak, başkalarının upload ettiği dosyalara dokunmamamızlazım. · Incoming içinde lisanslı yazılımlar, uygunsuz dosyalar, propaganda içeren dosyalar vb bulundurmamalıyız. · Eğer bir program koymuşsak (söz gelimi unzip.exe), aynı isimde kısabir açıklama dosyası da koyup programın kısa bir tanımını buradavermeliyiz (mesela, unzip.txt - dosya içinde, pkzip.exe'nin ZIPdosyalarını açan bir DOS programı olduğunu söyleyebiliriz). · Incoming'in uygunsuz kullanımına rastladığımızda, ilgili FTP Sitesi yöneticisine haber vermeliyiz. > Grafik Arabirimli FTP ne demektir?
Klasik anlamda FTP işlemini gerçekleştirirken, klavye ile bir takım komutlar yazarız. Sonyıllarda geliştirilen bazı programlar kullanıcının bu komutlarıvermesine gerek kalmadan grafik bir ara birim ile daha kolay FTPyapmasına olanak tanırlar. FTP komutları ya pull-down/pop-up menülerdenalınır; ya da tek bir fare tıklatması ile değisik FTP komutları icraedilir. Bu tip programlara bir örnek, PC/Windows altında çalışan, JohnJunod'un geliştirdiği .'dir. ( .'dan alınabilir). Unix ortamındaxftp/oftp/mftp, ftptool gibi programlar vardır. Gopher ve Web içindenyapacağınız FTP de bu tip FTP'lere benzer. Kullanıcı,menü sistemi yardımıyla dosya transferi ve bazı temel FTPoperasyonlarını gerçekleştirir.
> FTP'nin Geleceği
Web istemcileri (listeleyici, browser) ilk çıktığı andan itibaren,standart URL-ler ile, gopher menülerine benzer bir yapı içinde FTPyapılmasına imkan tanımışlardır. Halen günümüzdeki en popüler FTPuygulamaları da böyledir. Eskiden metin bazlı bir sürü komutla yapılanFTP'ler yerini büyük çoğunlukla Web içinden menülü FTP'lere, ya dagrafik arabirimli FTP'lere terketmiştir. Web'in çok renkli ve entegresistemi içinde dosya transferi de yerini almıştır ve gerek dosyalarınarşivlerden listelenmesi, gerekse bunlar üzerinde çalışan taramasistemleri Web ile bütünleşmeye başlamıştır. Bana sorarsanız gelecekte FTP'nin bu denli popüler olacağını düşünmüyorum. Yerine daha iyi internet protokolleri görebiliriz.
Alıntı
Benzer Konular 
