Malatya, Battalgazi ilçesinde bulunan Ali Baba Türbesi, XIII.yüzyılda yapılmıştır. Sonraki dönemlerde yapılan onarımlarla özelliğinden kısmen uzaklaşmıştır.
Türbe kaba yontma taş ve moloz taştan yapılmıştır. Kare planlı olup, üzeri geniş ve çok yüksek bir kubbe ile örtülmüştür. Giriş kapısı düz lentolu olup, duvarları sağır olarak yapılmıştır. Duvarların dört köşesi dışarıya doğru çıkıntılıdır. Bu durumda türbenin orjinalinin daha farklı biçimde olduğu sanılmaktadır.
Türbenin çevresinde mezarlar ve bazı mimari kalıntılar bulunmaktadır.
İkiz Türbe
Malatya Darende ilçesi mezarlığında birbirine benzer planda iki türbe bulunmaktadır. Türbelerin kitabeleri bulunmadığından yapım tarihleri kesinlik kazanamamıştır. Türbelerden birisi Hacı Hüseyin Paşa’ya ait olup diğer türbenin kime ait olduğu bilinmemektedir.
Türbeler kare planlı, kesme taş ve moloz taştan yapılmıştır. Her ikisini de üzeri kubbe ile örtülüdür. Türbelerin çevresinde yuvarlak kemerler bulunmaktadır.
Somuncu Baba Türbesi
Malatya Darende ilçesinde, Hıdırlık Zaviye Mahallesi’nde, Tohma Çayı yanındaki Şeyh Hamid-i Veli Zaviyesi’nin yanında bulunan Somuncu Baba Türbesi bulunmaktadır.
Somuncu Baba ismiyle bilinen Şeyh Hamid-i Veli mutasavvıflardan olup Kayseri Akçakaya’da 1331’de dünyaya gelmiştir. Bu arada Horasanlı olduğu da iddia edilmiştir. İlk öğrenimini babası Musa Efendi’den almış, sonra Şam’da bulunan Bayezidiyye Dergahı’na, ardından Tebriz civarında Hoy kasabasında Şeyh Hacı Alaeddin Erdebili’nin öğrencisi olmuştur. Şeyh Erdebili’den halkı aydınlatma görevini aldıktan sonra Bursa’ya gelmiş, Bursa çilehanesi yanında açtığı fırında bereketli ekmekleri ile tanınmış ve halk tarafından sevilmiştir. Bu yüzden de Somuncu Baba ismiyle tanınmıştır. Daha sonra bir süre Şam’da kalmış ve sonra Darende’ye gelerek yerleşmiştir. Burada 1412 yılında ölmüş ve kendi adına taşıyan cami ve zaviyenin yanındaki türbesine gömülmüştür.
Somuncu Baba Türbesi kesme taş ve moloz taştan yapılmıştır. Kare planlı türbenin üzeri kasnaklı bir kubbe ile örtülmüştür. Türbenin içerisi kasnaktaki pencerelerle aydınlatılmıştır. Türbede Şeyh Hamid-i Veli ile oğlu Halil Tayyibi gömülüdür. Sandukaları ceviz işlemelidir. Ceviz sandukanın üzerinde kubbe bulunmaktadır. Ayrıca türbenin önünde Şeyh Hamid-i Veli’nin müritlerinin mezarları vardır.
Hasan Gazi Türbesi ve Şehitlik Anıtı
Malatya ili Darende ilçesinde, Şehitlik Tepesi olarak anılan yerde “Fahr'ül Ulema Seyyid'üş-Şüheda” Seyyid Hasan Gazi’nin türbesi bulunmaktadır. Hasan Gazi, Hz. Peygamber'in torunlarından, Hüseyin Gazi'nin kardeşi, Seyyid Battal Gazi'nin amcası ve aynı zamanda kayınpederidir. Hasan Gazi Abbasiler döneminde Zengibar kalesinin kuşatmasında 830 yılında şehit olmuştur.
Türbe mescit inşası ve çevre düzenlemesi Sarımehmetzâde Mimar Yücel Sarı ve çocuklarının katkılarıyla Es Seyyid Osman Hulûsi Efendi Vakfı'nca yapılmıştır. 26 Ağustos 2005 tarihinde açılışı yapılarak hizmete sunulmuştur.
Es-Seyyid Osman Hulûsi Efendi Vakfı Mütevelli Heyeti Başkanı H. Hamidettin Ateş’in teklifi, Darende Belediyesi’nin ve Mimar Yücel Sarı’nın da destekleriyle Darende'de Şehit Hasan Gazi Türbesi’nin bulunduğu tepeye bir Şehitlik Anıtı’nın yapılması için çalışmalarına 2003 yılında başlanmış, 26 Ağustos 2005’te açılmıştır.
Bu şehitlikte I.Dünya Savaşı'nda, İstiklâl Savaşı’nda, Osmanlı-Rus Savaşı’nda, Kore'de, iç isyanlarda, Trablusgarb'ta ve terörle mücadelede şehit olan pek çok Darendeli bulunmaktadır. İsmi tespit edilen 92 şehidin isimleri birer mermer levhalara yazdırılarak Şehitlik Anıtı içerisine konulmuştur.
Kabak Abdal Türbesi
Malatya Kuluncak ilçesi, Alvar Köyü’nde bulunan bu türbe, üzerindeki kitabesine göre; 1844 tarihinde yapılmıştır.
Kare planlı olan türbenin üzeri kubbe ile örtülüdür. Türbenin içerisinde beton sıvalı bir mezar bulunmaktadır.
Benzer Konular 
