İnkilap Tarihinde İlkler İnkilap Tarihinde İlkler 1. Birinci Dünya Savaşı • Osmanlı Devletinin I.Dünya savaşı içinde paylaşıldığı ilk antlaşma Sykes Picottur. • Sivilya Savunma Teşkilatı ilk defa I.Dünya Savaşı sırasında kurulmuştur. • I.Dünya savaşında Osmanlı Devletinin açtığı ilk cephe Kafkas Cephesidir. • I.Dünya Savaşında Osmanlı Devletinin elinden çıkan ilk yer Kıbrıs’tır. • I.Dünya Savaşında başarılı olduğumuz ilk ve tek cephe Çanakkale Cephesidir • I.Dünya Savaşı sonunda imzalanan ilk antlaşma Versay Antlaşmasıdır. • Osmanlı Devletinde bağımsızlığını kazanan son balkan devleti Arnavutluktur. • İşgallere silahla karşı koyma kararı ilk defa İzmir Müdafaa Hukuk Kongresinde verilmiştir. • İzmit’in Yunanlılara verilmesi ilk defa Paris Barış Konferansında kararlaştırılmıştır.(1919) • I.Dünya Savaşından sonra imzalanan Mondros Ateşkes Antlaşmasıyla Osmanlı Devleti fiilen sona ermiştir. • I. Dünya Savaşından sonra başlayan işgalleri Türk halkının ilk tepkisi direniş cemiyetleri kurmak olmuştur. Mondros, İşgaller ve Cemiyetler • Mondros’tan sonra işgal edilen ilk yer Musul’dur.(İngilizler) • İtilaf devletlerinin Mondros’tan sonra kontrol altına aldıkları ilk yer boğazlar ve Marmara bölgesidir. • İzmir’in Yunanlara verilmesi ilk defa Paris Barış Konferansında kararlaştırılmıştır. • İşgallere silahla karşı koyma kararı ilk defa İzmir Müdafaa-i hukuk Kongresinde verilmiştir. • Kuvay-ı milliye deyimini ilk kez İstanbul Milli Kongre Cemiyeti kullanmıştır. • Kuvay-ı Milliye hareketi ilk defa Yunan işgaline karşı kurulmuştur. • Yayınlanan ilk genelge Havza Genelgesidir. • Manda ve Himaye fikri ilk defa İtilaf Devletleri tarafından Paris konferansından sonra ortaya atıldı. • İşgale karşı kurulan ilk cemiyet Trakya Paşaeli Cemiyetidir. • İşgallere karşı ilk tepki, protesto ve mitingler yoluyla olmuştur. • Batıda açılan ilk cephe Ayvalık Cephesidir. • Batıdaki cemiyetler ilk defa Balıkesir Kongresinde birleştirilmiştir. • Milli mücadelenin haklılığını gösteren ilk uluslar arası belge Amiral Bristol Raporudur. • İşgallere karşı ilk direniş Güney Cephesinde Fransızlara karşı yapılmıştır. 2. Kurtuluş Savaşı'nda Hazırlık Dönemi • Yayınlanan ilk genelge Havza Genelgesidir. • Kurtuluş Savaşının amacı, gerekçesi ve yönetimi ilk defa Amasya Genelgesinde belirtilmiştir. • Vatanın kurtulması için hep birlikte mücadele edileceği Amasya Genelgesinde ilk kez belirtilmiştir. • Türk milletine milli egemenlik yolunda yapılan ilk çağrı Amasya Genelgesidir. • Rejimin değişeceği yolundaki ilk işaretler Amasya Genelgesinde verilmiştir. • Milli bir heyetin kurulması ilk defa Amasya Genelgesinde kararlaştırılmıştır.(temsil kurulu) • İstanbul hükümetinin halka karşı sorumluluğunu yerine getirmediği ilk defa Amasya Genelgesinde belirtilmiştir • Mustafa Kemal'in yayınladığı ilk ihtilal bildirgesi Amasya Genelgesidir. • Mustafa Kemal'in başkanlığını yaptığı ilk siyasi kuruluş Temelsiz Kuruldur. • İlk düzenlenen kongre Erzurum Kongresidir • Mustafa Kemal'in sivil olarak katıldığı ilk kongre Erzurum Kongresi'dir. • Kapitülasyonlara ilk defa Erzurum Kongresinde tepki gösterilmiştir. • Vatanın bütünlüğünü ilgilendiren kararlar ilk defa Erzurum Kongresinde alınmıştır. • Manda ve himayenin reddedilmesiyle Milli egemenliğin koşulsuz olarak gerçekleştirileceği ilk defa Erzurum Kongresinde belirtilmiştir. • Kuvay-ı Milliye deyimini ilk kez İstanbul Milli Kongre Cemiyeti kullanmıştır. • Temsil.Kurulu ilk kez Erzurum Kongresinde kurulmuştur.(bölgesel) • Misak-ı milli düşüncesi ilk defa Erzurum kongresinde ortaya atılmıştır. • Hükümet kurma fikri ilk defa Erzurum kongresinde ortaya çıktı • Vatanın bütününü ilgilendiren kararlar ilk defa Erzurum kongresinde alınmıştır • ilk milli kongre Sivas kongresidir • temsil kurulu ilk kez Sivas kongresinde milletleştirildi • Temsil heyeti yürütme yetkisini Sivas kongresinden sonra Ali Fuat Paşayı batı cephesi komutanlığına atayarak kullanmıştır • Halka milli mücadeleyi anlatmak için kurulan ilk gazete irade-i milliyedir • Milli mücadelenin ilk siyasi başarısı damat Ferit hükümetinin düşürülmesi • İstanbul hükümeti ile temsil heyeti arasındaki ilk görüşme Amasya görüşmesidir • milli mücadeleciler ile İstanbul hükümeti arasındaki sorunlar ilk defa Amasya görüşmesi ile çözülmeye çalışılmıştır • Erzurum ve Sivas kongreleri kararları ilk defa son Osmanlı mebusan meclisinde kabul edilerek resmileşti • İstanbul hükümeti temsil heyetini ilk olarak Amasya görüşmesi ile tanımıştır • ulusal örgütlerin birleştirilmesi ilk defa Sivas kongresinde olmuştur • Kapitülasyonlara ilk tepki misak-ı milliye ile olmuştu 3. Birinci TBMM Dönemi • ilk meclis 23 nisan 1920 de toplanmıştır • ilk demokratik meclis I. Türkiye büyük millet meclisidir • Meclisin ve hükümetin ilk başkanı Mustafa kemaldir • güçlerin Birliği ilkesini benimseyen ilk meclis I. TBMM’dir • İlk anayasa 20 ocak 1921 de kabul edilmiştir (teşkilat-ı esasiye) • TBMM’nin isyanları karşı aldığı ilk önlem hıyanet-i vataniye kanunudur • İstanbul mahkemeleri ilk defa I. TBMM döneminde kurulmuştur • İstanbul hükümeti milli mücadeleyi resmen ilk olarak Amasya görüşmeleri ile tanınmıştır 4. kurtuluş savaşı dönemi • kurtuluş savaşında başarılı olan ilk cephe doğu cephesidir • işgallere karşı ilk direniş güney cephesinde Fransızlara karşı yapılmıştır • İlk kapana cephe doğu cephesidir • misak-ı milliye katılan ilk yer Kars dır • Sevr antlaşmasını onaylamayan ilk devlet Ermenistan’dır • misak-ı milliyi ilk kabul eden devlet Ermenistan’dır • batıda açılan ilk cephe ayvalık cephesidir • Kuvay-ı Milliye’nin başarılı olduğu ilk cephe güney cephesidir • düzenli ordunun savaştığı ilk ve tek cephe batı cephesidir • düzenli ordunun ilk başarısı birinci İnönü savaşıdır • misak-ı milliyeyi tanıyan ilk Avrupa devleti Sovyet Rusya’dır • misak-ı milliden verilen ilk taviz Batum’dur • Anadolu’dan çekilen ilk itilaf devleti İtalya’dır • TBMM’nin ilk askeri başarısı Ermenistan savaşıdır • TBMM ilk siyasi zaferi gümrü antlaşmasıdır (3 aralık 1920) • düzenli orduların ilk zaferi I. İnönü savaşıdır • TBMM hükümetini tanıyan ve siyasi ilişkileri kuran ilk Müslüman devlet Afganistan’dır (dostluk antlaşması) • Ermenistan ilk Avrupa devleti Rusya ilk itilaf devleti Fransa dır • Moskova antlaşması (19 mart 1921) ile ilk defa bir Avrupa devleti misak-ı milliyeyi tanımıştır. • İtilaf devletleri TBMM’yi ilk defa Londra Konferansına çağırarak tanımışlardır.(11 Mart 1921) • İtilaf Devletlerinin TBMM’yi ilk defa Londra konferansına çağırarak tanımışlardır(11 mart 1921) • İtilaf devletlerinin TBMM yi çağırdıkları ilk resmi görüşme Londra konferansıdır. • Doğu sınırımız ilk defa Kars antlaşması ile kesin şeklini almıştır (13 ekim 1921) • TBMM ile antlaşma imzalayan ilk itilaf devletleri Fransa’dır (Ankara antlaşması 20 ekim 1921) • Güney sınırımız ilk defa Fransızlarla yapılan Ankara antlaşması ile belirtilmiştir • Kahramanlık unvanını alan ilk şehir Maraş tır • Anadolu’dan çekilen ilk itilaf devleti İtayladır • Kütahya-Eski şehir savaşları kurtuluş savaşının ilk ve son yenilgisidir • Mustafa kemal paşa ilk defa Kütahya-Eskişehir savaşlarından sonra başkomutanlık makamına getirilmiştir • Mustafa Kemal in komutan olarak katıldığı ilk savaş Sakarya savaşıdır • Yunan ordusu ilk defa Sakarya dan sonra taarruzda savunmaya Türk ordusu da savunmadan taarruza geçmiştir • TBMM ordularının ilk taarruzu Büyük taarruzdur • İtilaf devletleri ilk defa Lozan Barış antlaşması ile misak-ı milliyi tanımışlardır 5. Cumhuriyet dönemi • İlk cumhur başkanı Mustafa Kemal paşadır • İlk başbakan İsmet İnönü • ilk siyasi parti cumhuriyet halk partisidir • Cumhuriyet halk partisini ilk başbakanı Mustafa kemaldir • ilk muhalefet partisi terakkiperver Cumhuriyet fırkasıdır • Çok partili hayata ilk kez 1946 da geçilmiştir • Cumhuriyet rejimine karşı ilk isyan Şeyh Said isyanıdır • Laikliğe geçisin ilk aşaması Saltanatın kaldırılmasıdır • İlk planlı ekonomi 1933-39 yılları arasında uygulanmıştır • Türkiye Cumhuriyetinin kurduğu ilk banka İş bankasıdır (1924) • Maden sanayinde ilk açılan farika Karabük demir - çelik fabrikasıdır (1939) |