Sabit ve Katlı Oranlar Yasası

**SERDEM** · 03.08.08, 09:50

SABİT ORANLAR VE KATLI ORANLAR YASASI

Sabit ve katlı oranlar yasasını incelemeden önce, Atomla ilgili bilimsel çalışmaların tarihi seyri hakkında kısa bilgi sunmak daha aydınlatıcı olacaktır.

19. yy’a gelindiğinde fizikçilerin ilgi alanı hala kuvvet, itim ve çekimdi. Yani fizikçilerin atoma pek gereksinimi yoktu. Ya kimyacılar? Kimyasal tepkimeleri anlamaya çalışan kimyacılar atom daha çok ilgi duyuyordu. Gerçekten 19. yy’da atom kuramının canlanmasını sağlayanlar kimyacılardı.

Şöyle soralım: Dalton, 19. yy başında,1803’te, “atomun varlığı”nı ileri sürerken kanıt ol
arak neleri göstermiştir? Bunu kavrayabilmek için kimyanın temel birleşme yasalarını
anımsamalıyız. Çünkü John Dalton (1766-1844) “
atomun varlığının kanıtları” olarak bu yasaları göstermiştir. Bunlar kütlenin korunumu,
sabit oranlar ve katlı oranlar yasası adıyla bilinir.

19. yüzyıl, aslında atomla açıldı. John Dalton, 1803-8 arasında atomun varlığının
kanıtlarını açıkladı ve bilimsel anlamdaki ilk atom kuramını geliştirdi. Dalton, kimyasal
tepkimelerdeki kütlenin korunumu (Lavoisier ve Lomonosov), bileşiklerin oluşmasında sabit
kütle oranının varlığı (Joseph Proust), katlı oran yasası(John Dalton) gibi denel sonuçları
başarıyla yorumladı ve bu sonuçların (yasaların) ancak atomun varlığıyla kavranabileceğini gösterdi.

Joseph Proust ise 1799’da yaptığı bir yayında kimyanın diğer büyük bir yasasını açıkladı.
Buna kimyacılar, sabit kütle oranları yasası der. Bu yasa şöyle der: Belirli bir bileşiği oluşturan
elementler, daima belirli ve sabit olan bir kütle oranında birleşir. Örneğin su oluşurken
diyelim 30 gram hidrojen ile 70 gram oksijen ya da başka bir oran değil;ama daima kütlece yüzde
11.19 hidrojen ve yüzde 88.81 oksijenden oluşur.

1803’te John Dalton, katlı oranlar yasası denen yasayı buldu. Bu yasa sabit oranlar yasasının
atomik oran düşüncesine daha kesin bir destek veriyordu. Çünkü iki element arasında iki ve
daha çok bileşik oluşuyorsa,elementlerden birinin kütlesi sabit tutulduğunda onunla birleşen
ikinci elementin kütleleri arasında basit tam sayılı bir oran vardı. Buradaki kütle terimleri
atomları anlatıyordu. “Basit, tam sayılar” atomların oranıydı. İşte Dalton’un vardığı sonuçlar:

1.Her element atom adı verilen çok küçük ve bölünemeyen taneciklerden oluşmuştur. Atomlar
kimyasal tepkimelerde oluşamazlar ve bölünemezler. “Atomu parçalayacak adam yoktur” diye
de ekleyivermişti. Kimyacıların da hata yaptıkları bir gerçektir!
2.Bir elementin bütün atomlarının kütlesi (ağırlığı) ve diğer özellikleri aynıdır. Fakat bir elementin
atomları diğer bütün elementlerin atomlarından farklıdır.
3.Kimyasal bir bileşik iki ya da daha çok sayıda elementin basit sayısal bir oranda birleşmesiyle
oluşur. Örneğin bir atom A ve bir atom B, AB ya da bir atom A ile iki atom B yani AB2.

18.yy kimyacılarının en büyük başarılarından biri, atmosferin homojen bir ortam olmadığını, oksijen
,azot (nitrojen), su buharı ve belki de başka şeylerin oluşumundan oluştuğunu keşfetmeleriydi.
Ama atmosferin değişmez bir bileşim olduğu anlaşılınca,bütünlüğü ve kalıcılığına ilişkin sorular
anlamsızlaşıyordu. Bununla birlikte.Dalton, atmosferin yoğunlukları farklı olan üç ya da daha fazla
esnek akışkandan oluştuğunu öne sürünce,aynı orular yeniden ele alınabilirdi.

En yoğun gaz üstte ve en seyrek gaz altta olmak üzere niçin ayrı düzeyler oluşmuyordu?
Bir Newtoncu olan Dalton, Principia’yı açtı ve orada Newton’ın ‘atmosfer,birbirini iten küçük
parçacıklar ya da atomlardan oluşur’ dediğini gördü. Dalton buna ‘bir atom kendi türünden
olan atomu itmez, başka tür atomları iter’ varsayımını ekledi. Zafer kazanmış tavrıyla sonuca
varıyordu: “ Bu, gazların spesifik çekimleri ne olursa olsun bir gazın diğerinin içine işlemesi içindir.”

Dalton, atom kuramına asıl özgün katkısını henüz yapmamıştı. Bunlar yine belirli bir bilimsel
sorundan ötürü ortaya çıkıyordu. Geleneksel atomcular ,atomun biçimi ve boyutları üzerinde
yoğunlaşmaya eğilimliydiler. Ne var ki bunun,şu soruyu sorarken Dalton’a pek yardımı dokunmayacaktı:
“Niçin su diğer gazlar gibi kütlesini kabul etmiyordu? “ Niçin su,örneğin azot oksiti,nitrojen ya da
hidrojenden daha fazla miktarlarda içine alıyordu? Dalton’a göre bunun nedeni tepkimenin,
‘çeşitli gazların temel parçacıklarının sayısına ve ağırlığına bağlı olmasıydı’,en hafif olan en
az soğurulabilendi. Bu, Dalton’I atım ağırlıklarıyla ilgilenmeye yöneltmeye yetmişti. Dalton,
önceki birkaç varsayıma dayanarak,oksijen ve hidrojen elementlerinin görece ağırlık oranlarının
7:1 olduğu sonucuna vardı ve bu temele dayanarak kimyasal bileşimin temel yasaları üzerinde çalışmaya başladı.

Buna karşın atomculuk, kimyacılar arasında bile dikkate değer bir direnişle karşılaştı.
Birçok bilgin,kimyager ve filozof,algılanamaz ve bölünemez parçacıkların varlığını kabul
edemiyordu.William Whewell, Philolosophy of the Inductive Science ( 1840)
çalışmasında bunun bilimin, kimyasal deneyimin sonucu değil, metafiziğin sonucu olduğunu iddia ediyordu:

“ Ama eğer atomik kuram öne sürülecekse.. ki buna göre kimyasal elemetler bölünemeyen
parçacıklardan oluşmaktadır,şunu belirtmeden geçemeyiz ki, kimyasal araştırma bunu kanıtlamamıştır
ve hatta hiçbir doyurucu kanıt ortaya koyamamıştır.”
Benzer biçimde büyük kimyacı F.A. Kekule 1867’de şöyle direnebiliyordu: “Atomların varolup
olmadığı sorusu kimyasal bakış açısıyla hiçbir önem taşımamaktadır;bu tartışma metafiziğe ait bir tartışmadır.”

Kimyagerlerin atomculuğa olan bu açık kayıtsızlıklarının bir nedeni de kimyasal tepkimeleri açıklamanın
,kimyasal denklemlerin dili gibi başka yollarının da olmasıydı. Dönemin ders kitaplarında örneğin
denklem tabloları şöyle sunuluyordu:” Kimyasal denklemler yalnızca birbirine bağlanan
maddelerin göreli niceliklerini temsil eder.” Ya da bir bilim sözlüğünde açıklandığına göre şöyleydi:
“ Nesnelerin,bileşimindeki yerleri değiştirildiği zaman eşit olabildikleri söylenmektedir.”

Örneğin:” Deneyler sonucunda… Çeşitli metallerin değişik ama belirli ağırlıklarının birbirinin yerine
geçebildikleri anlaşılmıştır. Cıva ağırlığından 100 ölçü,31.7 bakır, 32.5 çinko ve 1 ölçü hidrojen
35.5 ölçü klorla yaptıkları bileşimde birbirlerinin yerine geçme durumundadırlar.”

Böylece Dalton ve diğer atomcular ikili bir bileşik olan suyu,bir hidrojen atomu ve ondan yedi
kat daha ağır bir oksjen atomunun oluşturduğunu düşünürken,diğerleri oksijen ağırlığında yedi
birimin bir birim hidrojenle birleşerek birim su oluştuğunu düşünüyorlardı. Belki de kolaylık olsu
diye oksijen ve hidrojen atomlarından söz edilebilirdi ama ısrar edildiğinde bunun yalnızca kimyasal deneylerden söz etmenin daha kolay
bir yolu olduğunu söylerlerdi.

Sabit Oranlar Yasası

1799 yılında Proust elementler birbirleri ile bileşik oluştururlarken belli oranda birleştiklerini buldu.
Bugün sabit oranlar yasası olarak bilien yasaya göre “bir element başka bir elementle birleşerek
bileşik oluşturduklarında bileşik içindeki elementlerin kütleleri oranı sabittir”. Buna göre;
bir bileşik örneğin suyun 18 gramında 16 gram oksijen varken geri kalan 2 gramı hidrojendir.
9 gram su alınırsa bunun 8 gramı oksijen ve 1 gramı hidrojendir. Bu oran suyun ne şekilde
elde edilmiş olura olsun kesinlikle değişmez.

Özetle: Bir bileşiği oluşturan atomların ağırlıkları arasında değişmez bir oran vardır.Bu orana göre
fazla olan miktar tepkimeye girmeyip artar.Sabit oranlar yasası bir bileşiğin ağırlıkça %
yüzde bileşimi sabittir diye de tanımlanır. Başka bir ifadeyle, Bir bileşiği oluşturan atomların
ağırlıkları arasında değişmez bir oran vardır.Bu orana göre fazla olan miktar tepkimeye
girmeyip artar.Sabit oranlar yasası bir bileşiğin ağırlıkça % yüzde bileşimi sabittir diye de tanımlanır.

Bileşik
Atom sayısı olarak birleşme oranı
Kütlece birleşme oranı
Ağırlıkça % bileşim
H2O
2:1
1:8
% 11,1 H

% 88,9 O
C3H4
3:4
9:1
% 90 C

% 10 H

Örnek:
Karbon ve hidrojenden oluşmuş bir bileşiğin 0.058537 g karbon ve 0.019512 g
hidrojen olarak belirlenmiştir. Eğer aynı bileşikten alınan yeni örnek içerisinde
0.12 gram karbon bulunduğuna göre hidrojen kütlesinin ne kadar olmasını beklersiniz?

Çözüm :

Sabit oranlar kanununa göre bileşik içindeki elementlerin kütleleri oranları korunacağına göre
0.12 g. karbon kütlesine karşın bileşik içindeki hidrojen kütlesi;

Sodyum klorürün 0.243 g. gramlık örneğinde 0.1491 g. klor bulunduğu görülmüştür.
0.595 gram örnek kullanılmış olsaydı. Bileşik içindeki klor ve sodyum miktarının ne kadar olacağını hesaplayınız.

Katlı Oranlar Yasası

Yasa 1804 yılında John Dalton bulmuştur. Bileşiklerde elementler arasındaki kütle oranının korunmasına
karşın bazen aynı elementlerin birbirleriyle birleştiklerinde farklı özellikler gösteren bileşikleri oluşturduğu
gözlenmiştir. Örneğin karbon ve oksijenin birleşmesiyle özellikleri tamamen birbirinden farklı karbondioksit
ve karbonmonooksit diye adlandırlan iki farklı ürün meydana gelir. Karbonmonoksit oldukça zehirli bir gazken
karbondioksit soluk alıp verirken dışarı attığımız zehirli olmayan bir gazdır ve yeşil bitkilerin yaşamını sürdürmesi
için gereken en temel elemanlardan biridir. Aslında oksijen ile hidrojenin birlikte oluşturdukları birbirinden
farklı 2 form vardır. Biri bildiğimiz su, diğeri hidrojenperoksittir.

Hidrojenperoksidin yaklaşık %3 lük su ile seyreltilerek hazırlanmış çözeltisi eczanelerde oksijenli su olarak satın
aldığımız ticari üründür. Ve özellikleri kesinlikle sudan çok farklıdır. Yalnızca karbon ve hidrojenden oluşmuş
bileşiklerin sayısını ise tam olarak söylemek çok kolay değildir. Bütün bu karmaşaya karşın Dalton şunu fark etti.
“Eğer bir element bir başka element ile birden fazla bileşik oluşturabiliyorsa elementlerden birinin sabit miktarı
ile diğer elementtin değişen miktarları arasında basit ve tam sayılarla ifade edilebilen bir oran vardır.” Örneğin karbondioksit-karbonmonoksit örneğine geri dönersek, 44 karbondioksitte 12 gram karbon ve 32 gram oksijen
vardır. Karbonmonooksidin 28 gramında ise 12 gram karbon ve 16 gram oksijen vardır. Heriki bileşikteki karbon
miktarı 12 gramı için birinde 32 diğerinde 16 gram oksijen vardır. Birinci bileşikteki oksijen kütlesinin ikinci
bileşiktekine oranı 32/16=2 dir. Bu dalton’a Kendi adıyla anılan Dalton Atom Teorisi fikrini verdi.

Özetle: İki element birden fazla bileşik yapıyorsa;birini aynı miktarı ile birleşen diğer elementin miktarları
arsında tam sayılarla belirtilen bir oran vardır.Katlı oranlar kanunun en önemli sonucu kimyasal tepkimelerde
atomun parçalanmamasıdır. Başka Bir ifadeyel İki element birden fazla bileşik yapıyorsa;birini aynı miktarı
ile birleşen diğer elementin miktarları arsında tam sayılarla belirtilen bir oran vardır.Katlı oranlar
kanunun en önemli sonucu kimyasal tepkimelerde atomun parçalanmamasıdır.

Örnek:

* Kükürdün florla birbirinden farklı iki bileşiği için aşağıdaki sonuçlar bulunmuştur. Bu verilere göre
bu iki bileşiğin katlı oranlar kanununa uyup uymadığını tartışınız.

I. BİLEŞİK
II. BİLEŞİK
Kükürt Kütlesi
0.447 g
0.438 g
Flor Kütlesi
1.06 g
1.56 g.

Çözüm :

Bu bileşiklerin katlı oranlar kanununa uyup uymadığını tespit etmek için II. Bileşiği 0.447 gram kükürt içeren örneğinin kaç gram flor içeriği;

0.447 g kükürt içeren I. Ve II. Bileşik içindeki flor kütleleri oranı;

Bu iki bileşiği daha sonra SF4 ve SF6 formülleri ile göstereceğiz.

Silisyum klorür bileşiklerinde sırasıyla % 83.36, % 78.98 ve % 76.97 O bulunmaktadır.
Bu bileşiklerin katlı oranlar yasasına uyduğunu gösteriniz.
Çözüm : 100 gramlık Silisyumun 3 farklı klorürlü bileşiği için aşağıdaki tobloyu düzenleyebiliriz.

I. Bileşik
II. Bileşik
III. Bileşik
Silisyum Klorür
16.64 g.
21.02 g.
23.03 g.
Oksijen Kütlesi
83.36 g.
78.98 g.
76.97 g.

II. ve III. Örneklerin 16.64 g. Silisyum bulunduran örneklerdeki oksijen kütlesi

8. ULUSAL KİMYA OLİMPİYATLARI 1. AŞAMA SORULARI

1.Br- iyonunun elektron dizilişi enerji seviyelerine göre yazıldığında en son eklenen elektronun dört kuvant sayılarının her birisi aşağıdakileden hangisidir?
n l ml ms
a. 3 0 0 +1/2
b. 3 1 -1 -1/2
c. 4 2 0 +1/2
d. 4 1 -1 -1/2
e. 4 2 -1 -1/2

2.Sulu sodyum klorür, NaCl (su), elektrolizi için aşağıdakileden hangisi yanlıştır?

* Elektroliz ürünleri Cl2, H2 ve NaOH dir.
* Anotta Cl- yükseltgenerek Cl2 gazı oluşur.
* Katotta Na+ indirgenerek Na metali oluşur.
* Su indirgenerek H2 gazı ve OH- iyonuna dönüşür.
* Oluşan H2 ve Cl2 birbirleriyle karışırsa, hızlı bir tepkimeyle HCl oluşur.

3.İdeal bir çözelti 4 mol A ve 6 mol B sıvıları karıştırılarak elde ediliyor. Bu sıvılardan saf A
nın 20 oC deki buhar basıncı 112 mm Hg ve saf B nin ise 94 mm Hg dır. Elde edilen sıvı
karışımın 20 oC de üzerindeki buharında B nin mol kesri nedir?

* 0.44
* 0.60
* 0.40
* 0.36
* 0.56

4.Kapalı bir kap içerisine eşdeğerde mol sayısı CO(g) ve H2O(g) konularak sıcaklığı
500 oC ye getiriliyor. Bu anda kabın içindeki toplam basınç 1 atm dir. Daha sonra
tepkime başlıyor ve aşağıdaki denge oluşuyor.

CO(g) + H2O(g) CO2(g) + H2(g) Kp(500 oC) = 5.5

Denge durumunda CO2(g) nın kısmi basıncı kaç atm dir?
a.1.00
b.0.85
c.0.70
d.0.45
e.0.35

5.Endüstride bakır elektroliz yöntemiyle saflaştırılıyor. Eğer böyle bir elektroliz, 400 miliamper ve 2.0 volt gerilimle 15 saat süreyle yapılırsa katotta kaç gram bakır Cu2+ den Cu haline dönüşürek toplanır?

* 14.22
* 7.11
* 3.56
* 1.98
* 0.14

6.Aşağıdakilerden hangisi temel (başka birimlerden türetilmeyen) uluslararası kabul edilen bir birim DEĞİLDİR?

* Kilogram
* Newton
* Saniye
* Metre
* Amper

7.Doğada bulunan brom elementinin izotoplarından bir tanesinin kütlesi 78.9183 ve bolluk yüzdesi 50.64,
diğerinin kütlesi ise 80.9163 ve bolluk yüzdesi 49.36 dür. Buna göre doğadaki bromun ortalama atom ağırlığı nedir?

* 79.1836
* 79.5673
* 79.8954
* 79.9045
* 79.9173

8.Eğer 25 mL 0.02M Na3PO4 çözeltisi 40 mL 0.03M CaCl2 çözeltisine eklenirse kaç gram Ca3(PO4)2 çökelir?

a.0.079
b.0.158
c.0.372
d.0.017
e.0.062

9.Elektron dizilişi 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d10 olan element veya iyon aşağıdakilerden hangisidir?

* Zn
* Cu+
* Ni2+
* Fe3+
* Ga

10.Aşağıdakilerden hangisi YANLIŞTIR?

* Sıvıların sabit hacimleri vardır ve bulunduğu kabın şeklini alır.
* Gazlar bulunduğu kabın tamamını doldurur ve şeklini alır.
* Katıların ısıtılarak doğrudan gaza dönüşmesine sublimleşme denir.
* Her madde için belli bir sıcaklık ve basınçta katı, sıvı ve gaz fazları dengede bulunur.
* Katı haldeki her madde ısıtılıp sıvı hale dönüştürüldüğünde hacmi artar.

11.Bir çözelti 40 mL 0.060M AlCl3 ve 60 mL 0.020M KCl karıştırılarak elde ediliyor. Çözelti homojen olduğuna göre Cl- iyonünün çözeltideki molar derişimi nedir?

a.0.036
b.0.048
c.0.054
d.0.084
e.0.096

12.Azot ve oksijenden oluşan gaz halindeki bir bileşik %30.4 azot ve %69.6 oksijen
içermektedir. Bu gazın normal koşullardaki yoğunluğu 4.11g/L olduğuna göre molekül fomülü nedir?

a.NO
b.NO2
c.N2O4
d.N2O5
e.N3O6

13.Aşağıdakilerden hangisi bir kimyasal değişimdir.

a.Sütten yağ çıkarmak
b.Yollara tuz dökerek buzlanmayı önlemek
c.Baraj suyunu arıtarak içme suyu haline getirmek
d.Demirin paslanmasını önlemek için boya ile kaplamak
e.Ağaçtan sandalye yapmak

14.Katlı oranlar yasasını göz önüne alarak aşağıdaki bileşiklerin hangisinde oksijenin ağırlıkça yüzdesi en yüksektir.

* NO
* NO2
* N2O

* N2O5
* N2O4

15.Normal şartlar altında ideal bir gaz için aşagıdakilerden hangisi YANLIŞTIR.

a.Bir molünün hacmi 22.4 litredir.
b.Sabit sıcaklıkta P nin 1/V ye karşı çizimi negatif eğimli doğru verir.
c.PV nin T ye karşı çizimi pozitif eğimli doğru verir.
d.Sabit sıcaklıkta PV nin P ye karşı çizimi, eğimi sıfır olan eğri verir.
e.Sabit hacimde P nin T ye karşı çizimi, pozitif eğilimli doğru verir.

16.Aşağıdakilerden hangisinin kaynama noktası en YÜKSEKTİR?

* CH3CH2CH2CH2CH3
* H2O
* HOCH2CH2OH
* CH3CH2OCH3
* CH3CH2CHO

17.Hacmi ihmal edilen musluklu bir boru ile birbirlerine bağlı iki balon He gazı ile doldurulmuş.
Balonlardan birisi 0 oC deki buz-su karışımı, diğeri ise 50 oC deki sıcak suya konulmuş. Birinci
balonun (0 oC) hacmi 10 L ve içindeki basınç 600 mm Hg, ikincisinin ise hacmi 5 L ve basıncı
2 atm dir. Bu iki balonun her ikiside oda sıcaklığına (25 oC) getiriliyor ve aralarındaki musluk
açılarak gazlar karıştırılıyor. Dengeye geldiklerinde balonlardaki ortak basınç atm cinsinden ne olur?

* 1.92
* 1.72
* 1.51
* 1.19
* 0.84

18.Bir çözelti, 40 mL 0.030M CH3COOH (Ka = 1.8x10-5) çözeltisi ile 60 mL 0.020M NaOH
çözeltisi karıştırılarak elde edilmiştir. Bu çözeltinin pH’ı nedir?

* 5.59
* 8.41
* 3.33
* 10.61
* 7.23

19.Etan, C2H6 havada tam yandığında CO2 ve H2O verir. Aşağıda verilen bağ enerjilerin
i kullanarak, etanın yaklaşık yanma enerjisini kJ cinsinden hesaplayınız.

Bağ Enerji (kJ/mol)
C-C 348

C-H 413
C=O 799
O-H 463
O=O 495
a.–1415.5
b.+1415.5
c.–2617.0
d.+2617.0
e.–4241.5

20.Bir çözelt, 50 mL 1.000x10-7 M HCl ve 50 mL 1.002x10-7 M NaOH karıştırılarak elde edilmiş.
Bu çözeltinin pH’ı nedir?

a. 2
b. 4
c. 7
d.10
e.12

21.3MnO4- (su) + 5Cr(k) + 24H+ ® 3Mn2+ (su) + 5Cr3+ (Su) + 12H2O
Tepkimesi için aşağıdakilerden hangisi YANLIŞTIR?

a.İleri yöndeki tepkime asidik ortamda olabilir.
b.Tepkimede değişen toplam elektron sayısı 15 tir
c.Bu tepkime bir redoks tepkimesidir.
d.Tepkimede Cr(k) indirgendir.
e.MnO4- beş elektron alarak Mn2+ ye yükseltgenmiştir.

22.Aşağıdakilerden hangisinde en fazla atom vardır
.
a.0.64g SO2
b.1x10-4 mol O3
c.3x1020 molekül CH4
d.0.44g C3H8
e.1.5x1021 atom He

23.Aşağıdakilerden hangisi YANLIŞTIR?

a.Karışımı oluşturan bileşenler yalnızca kimyasal yöntemlerle birbirlerinden ayrılabilirler.
b.Aynı cinsten olmayan atomların kimyasl bağlarla birleşmelerine bileşik denir.
c.Kimyasal yöntemlerle bozunarak daha basit maddelere dönüşmeyen saf maddelere element denir.
d.Birden fazla bileşiğin karışımıyla elde edilen karışımda, birden fazla faz varsa karışım heterojendir.
e.Homejen karışımlara çözelti denir.

24.Ca3(PO4)2 Bileşiğinde fosforun değerliği nedir?

a.+7
b.+5
c.+3
d.+1
e.–3

25.Aşağıdakilerden hangisi YANLIŞTIR?

a.Bir atomdaki toplam proton sayısına atom numarası denir.
b.Yüksüz bir atomda proton sayısı elektron sayısına eşittir.
c.Kütle numarası, proton ve nötron sayılarının toplamına eşittir.
d.Proton ve nötronları çekirdekte bir arada tutmak için gereken enerjiye çekirdek bağlama enerjisi denir.
e.Farklı atomlarda nötron sayıları aynı fakat proton sayıları farklı ise bu atomlara izotoplar denir.

26.Kireç taşı kapalı bir kapta 600 oC de ısıtılırsa aşağıdaki şekilde bozunur,
CaCO3(k) + ısı CaO(k) + CO2(g)
Denge durumunda CO2(g) miktarını artırmak için aşağıdaklerden hangisi yapılmalıdır?
a.CaCO3 miktarı artırılır
b.CaO miktarı artırılır
c.Ortamdaki CaO uzaklaştırılır
d.Sıcaklık artırılır.
e.Toplam hacim azaltılır.

27.0.01M NH3 (Kb = 1.8x10-5) çözeltisinin pH’ı nedir?

a.10.63
b. 8.64
c. 7.00
d. 5.34
e. 3.37

28.10.0 g Ca ile 3.5 g Cl2 tepkimeye girdiğinde kaç gram CaCl2 oluşur?
a.13.5
b.11.0
c. 7.0
d. 5.5
e. 3.8

29.SrCO3 ün su çözeltisindeki çözünürlüğü 25 oC de 5.9x10-4 g/100mL dir. Buna göre SrCO3 ün 25 oC deki çözünürlük çarpımı, Kçç nedir?

a.3.4x10-11
b.1.6x10-9
c.3.4x10-7
d.4.0x10-6
e.3.5x10-5

30.Aşağıdaki tepkime denkleştirildiğinde H+ nın katsayısı ne olur?
Cr2O72- + S2- + H+ ® Cr3+ + S + H2O
a. 1
b. 3
c. 6
d.10
e.14

31.Aşağıdaki tepkime için çizelgede verilen hız ölçümleri yapılmıştır.
A + B ® C
[A]o, Molar o, Molar Hız, Molar/saniye
0.01 0.02 1x10-3
0.01 0.04 4x10-3
0.02 0.04 8x10-3
Bu tepkimenin toplam derecesi nedir?
a.1
b.2
c.3
d.4
e.5

32.Bir Cu-Ag pilinin gerilimi 0.46 Volt ve Ag elektrodu katottur. Bu pilde
Cu2+ + 2e- ® Cu Eo = 0.34 Volt
Olduğuna göre gümüşün (Ag/Ag+) yükseltgenme gerilimi kaç volttur.
a.+0.80
b.+0.12
c.–0.80
d.–0.12
e.–1.20

33.Su içerisindeki 0.1 molal HX zayıf asit çözeltisinin donma noktası –0.189 oC dir.
Bu asitin iyonlaşma yüzdesi nedir? Su için donma noktası sabiti Kd = 1.86 K/molal dır.

a.2.8
b.1.6
c.1.1
d.0.7
e.0.2

34.Aşağıda verilen bileşiklerden hangisinin atomları arasındaki bağ en çok kovalent karektere sahiptir.

* BeO
* BF2
* SO2
* Na2S
* KBr

35.Aşağıdakilerden hangisi YANLIŞTIR?

* Alkali metaller tüm bileşiklerinde +1 değerlikli olurlar.
* Hidrojen metallerle yaptığı iki elementli bileşenlerinde –1 diğer tüm iyonik bileşiklerinde ise +1 değerlikli olur.
* Oksijen çoğu bileşiklerinde –2, peroksitlerde –1 ve süperoksitlerde –1/2 değerlikli olur.
* Toprak alkali elementler hemen hemen tüm bileşiklerinde +2 değerlikli olurlar.
* Halojenler bileşiklerinde yalnızca –1, +1 veya +3 değerlikli olurlar.

36.Aşağıda verilen atom ve/veya iyonların yarıçap artış sırasında hangisi DOĞRUDUR?

* F- < N3- < Ca2+ < C
* N3- < F- < Ca2+ < C
* C < Ca2+ < F- < N3-
* Ca2+ < C < F-< N3-
* Ca2+<C < N3- < F-

37.Dışarı ile sıcaklık değişimi olmayan bir termos içinde 75 oC deki 50 g su ile –10 oC deki 5 g buz karıştırılıyor. Dengeye ulaşıldığında sıcaklık kaç derece olur? (Su ve buz için özgül ısılar sırasıyla 4.18 J/g·K ve 2.06 J/g·K; buzun erime ısısı ise 6.001 kJ/mol dür)

* 60.5
* 13.0
* 18.6
* 21.4
* 25.6

38.Aşağıdakilerden hangisi Dalton atom teorisinin söylediklerinden birisi DEĞİLDİR?

* Elementlerin niteliklerini kayıp etmeden ayrılabilecekleri en küçük parçaya atom denir.
* Aynı elementin atomları tamamen aynıdır ve diğer elementlerinkinden tamamen farklı özellik gösterirler.
* Kimyasal tepkimelerde atomlar yok olmaz veya değişik yeni atomlar oluşamaz.
* Bileşikler, değişik element atomlarının belirli oranlarda birleşmesiyle oluşurlar.
* Atomlar, proton, nötron ve elektronlar içerirler.

39.Üç tane şişe içerisinde bulunan bütanın birincil, ikincil ve üçüncül alkollerinin etiketleri kaybolduğu
için testler yapılarak tekrar etiketlenmesi isteniyor. Bunun için aşağıda yapılan test ve/veya çıkarılan sonuçlardan hangisi yanlıştır?

* Her bir şişeden alınan örnekler asitli ortamda KMnO4 ile etkileştirilir. Tepkime veren örnek mavi
turnusol kağıdını kırmızıya çevirir ise bu birincil alkoldür.
* KMnO4 ile tepkime vermeyen örnek üçüncül alkoldür.
* Örnek, KMnO4 ile tepkime verir, Fehling çözeltisine duyarsız kalır fakat iyot ile bazik ortamda
iyodoform testi verir ise bu örnek ikincil alkoldür.
* Örnek sodyum metali ile vakum altında tepkime vererek hidrojen gazı açığa çıkarır ise bu örnek
birincil alkoldür.
* Örneklerin kaynama noktaları farklılık gösterir. En yüksek sıcaklıkta birincil sonra ikincil ve en düşük
sıcaklıktada üçüncül alkol kaynayacaktır.

40.14C için yarı ömür 5730 yıldır. Bulunan tarihi bir ağaçtan yapılmış masanın içindeki radyoaktif 14C
izotopunun %80 inin bozunduğu saptanmıştır. Buna göre bu masa kaç yıl önce yapılmıştır?

* 1845
* 8593
* 10213
* 11460
* 13307

41.Aşağıdakilerden hangisi K3[CoCl6] nın doğru isimlendirilmesidir?

a.Potasyum hekzaklorocobaltat (III)
b.Tripotasyum hekzaklorocobalt (IV)
c.Tripotasyum hekzaklorocobalt (III)
d.Potasyum hekzaklorocobaltat (IV)
e.Potasyum hekzaklorocobaltat (II)

42.Periyodik çizelge için aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

* Elektron ilgi katsayısı (elektronegativite), aynı periyot içinde soldan sağa ve aynı
grup içinde aşağıdan yukarıya artar.
* Atom yarıçapı aynı periyot içerisinde soldan sağa artar ve aynı grup içerisinde
yukarıdan aşağıya azalır.
* Değerlik elektronları d-yörüngesinde bulunan elementlere geçiş elementleri
denir.
* Aktanit ve lantanit elementlerine aynı zamanda iç geçiş elementleri denir.
* Elementlerin oksijenle yaptıkları oksitlerinin asitliği, aynı periyot içerisinde,
soldan sağa artar.

43.Aşağıdaki tepkimelerden hangisi yanlıştır?

a. CH3COOH + CH3OH + H+(katalizör) ® CH3COOCH3 + H2O
b. CH3CH(Br)COOH + KOH + alkol(Çözücü) ® CH3CH(OH)COOH + KBr
c. CH3CH2COOH + PCl3 ® CH3CH2COCl + POCl3 + HCl
d. CH3COOOCCH3 (asetik anhidrit)+ 2NH3 ® CH3CONH2 + CH3COONH4
e. CH3CH=CHCH3 + H2 + Pt ( katalizörü) ® CH3CH2CH2CH3

44.Aşağıdakilerden hangisi doğal bir polimerdir?

* Nişasta
* Nylon
* Polietilen
* Çay şekeri
* Teflon

45.Havanın yalnızca %80 i N2 ve %20 side O2 den oluştuğu varsayılırsa, 1 atm basınç ve 25 oC de yoğunluğu kaç g/L dir?

* 0.012
* 0.816
* 1.179
* 1.436
* 1.853

46.Aşağıdakilerden hangisi alkol elde edilen yöntemlerden birisi değildir?

a.Şekerin fermantasyonu ile alkol elde edilir
b.Karbon monoksit ve hidrojen, ZnO katalizörlüğünde, uygun sıcaklık ve basınçta tepkimeye girerek metanol verir.
c.Alkenlere uygun koşullarda su eklenerek alkol yapılır.
d.Asetaldehit az asidik ortamda K2Cr2O7 ile yükseltgenirse etanol oluşur.
e.Aseton, asidik ortamda LiAlH4 ile indirgenirse 2-propanol oluşur.

47.Aşağıda verilen formüllerden hangisinin ismi yanlıştır?

a. CH3COOH etanoik asit
b. CH3CH2COOCH3 metil propanat
c. PhSO3H benzensulfonik asit (Ph = fenil)
d. CH3CH2OCH2CH2Br 1-bromo-2-etoksietan
e. CH3CH2CH2NH2 1-propilamid

48.İçinde karbonil grubu olan organik bileşik aşağıdakilerden hangisidir?
a.Aseton
b.Etilen glikol
c.Gliserin
d.Petrol eteri
e.Naftalin

49.Mağnezyum hidroksitten, Mg(OH)2, hazırlanan doymuş sulu çözeltinin pH’ı kaçtır? (Kçç(Mg(OH)2 = 1.8x10-11)

* 3.48
* 3.78
* 7.00
* 10.21
* 10.52

50.Soy gazlar için aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

* Bu grup elementlerin son yörüngelerinde ns2np6 olduğundan elektron almak veya vermek istemezler, dolayısıyla tepkimesiz elementlerdir.
* Bu elementlerden Xe nun bazı bileşikleri sentezlenebilinmekta ancak He ve Ne gibi küçük atom numaralı soy gazların hiç bir bileşiği sentezlenememiştir.
* Bu elementlerin hepsi radyoaktif özellik taşımaktadır.
* Bu elementlerden Ne, Ar, Kr, ve Xe havadan O2 ve N2 elde edilirken yan ürün olarak elde edilirler.
* He, balonların sişirilmesinde ve dalgıçların oksijen tüplerine karıştırılarak yaygın bir şekilde kullanılıyor.

Konu Bilgileri
	Konu Başlığı Sabit ve Katlı Oranlar Yasası	Konudaki Cevap Sayısı 0
	Şuan Bu Konuyu Görüntüleyenler	Görüntülenme Sayısı 1284

Benzer Konular
Konu	Konuyu Başlatan	Forum	Cevaplar	son Mesaj
Sağlıkta Tam Gün Yasası - Sağlıkta Tam Gün Yasası Kalktı	Kartal	Sağlık Haberleri	0	04.01.14 09:56
Sabit İsminin Anlamı ve Açıklaması - Sabit Adının Anlamı ve Açıklaması - Sabit İsmini	Kartal	Erkek Bebek İsimleri ( Erkek Bebek Adları )	0	06.12.12 02:41
Sabit Ebül Meani - Sabit Ebül Meani Hayatı - Sabit Ebül Meani Kimdir	Tuna	Sahabeler - Evliyalar - İslam Alimleri	0	13.08.11 19:25
Sabit İnce Biyografisi,Sabit İnce Hayatı	Sude	Şairlerin Hayatı ( Biyografileri )	0	20.06.09 17:28
Mehmet Sabit Noyan Biyografisi,Mehmet Sabit Noyan Hayatı	Sude	Diger Ünlülerin Biyografileri	0	19.06.09 16:38

Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)