İZMİR Anıtları
Atatürk Anıtı (Merkez)
İzmir Cumhuriyet Meydanı’nda, Büyük Efes Oteli’nin önündeki alanda yer alan bu anıt İtalyan Heykeltıraş Pietro Canonica (1869–1962) tarafından1932 yılında yapmıştır. Heykelin kaide tasarımı Y.Mimar Asım Kömürcü’ye aittir. Atatürk anıtı 18 Temmuz 1932’de İzmir Belediye Başkanı Dr. Behçet Uz’un açılış konuşmasının ardından, dönemin başbakanı İsmet İnönü’nün sözleri ile açılmıştır. Bu anıt İzmirlilerin Atatürk’e bir teşekkür amacı ile yaptırılmıştır. Heykelin yapımına 140.000 kaidesine de 40.000 TL harcanmıştır.
Heykelin kaidesinde kabartma olarak Atatürk’ün “Ordular ilk hedefiniz Akdeniz’dir. İleri” sözleri yazılıdır. Kaidenin ön yüzünde elinde bayrak tutan kadın, çocuk ve asker tasvir edilmiştir. Böylece Kurtuluş Savaşı’nda milletin top yekûn mücadelesi anlatılmak istenmiştir.
Kaide üzerinde Atatürk at üzerinde üniformalı olarak sağ eliyle denizi gösterir vaziyette tasvir edilmiştir.
İlk Kurşun Anıtı (Merkez)
İzmir Konak Meydanı’nda, Saat Kulesi’nin bulunduğu alandaki İlk Kurşun Anıtı Yunan ordusunun 15 Mayıs 1919’da İzmir’i işgali sırasında karaya çıkan birliklere ilk kurşunu atan ve ardından şehit edilen gazeteci Hasan Tahsin adına dikilmiştir. Anıt Türk direnişinin işgalcilere karşı sembolü niteliğindedir.
Hasan Tahsin Selanik Fevziye Lisesi’ni bitirdikten sonra yüksek öğrenimini Paris Siyasal Bilgiler okulu’nda tamamlamıştır. Bundan sonra İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne girmiştir. Bükreş’te İngiliz diplomatları Baxiston kardeşlere süikast düzenleyerek bomba atmak suçundan on yıl hüküm giymiş I.Dünya Savaşı’nın çıkması üzerine Bükreş’i ziyaret eden Hilmi Paşa’nın yardımı ile bir yıl sonra serbest bırakılmıştır.
Mütareke yıllarında İzmir’e yerleşmiş, 1918–1919 yılları içinde İzmir’de yayımladığı Hukuk-ı Beşer adlı gazetede sömürgeciliğe karşı yazılar yayımlamıştır. Hasan Tahsin, İzmir’in Yunanlılarca işgalini protesto eden Redd-i İlhak Beyanname’sinin hazırlanmasında payı olmuştur.
Milli Mücadele’nin başlangıcında sembolik bir anlamı olan “ilk kurşun”u İzmir’in Konak Meydanı’nda ilerleyen Yunanlılara atmış, aynı yerde şehit edilmiştir (15 Mayıs).
İlk Kurşun Anıtı İzmir Gazeteciler Cemiyeti ve İzmirlilerin katkısı ile yaptırılmış, 15 Mayıs 1974’de devrin Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk tarafından da törenle açılmıştır.
Yüksek bir podyum üzerinde granit kaidede Hasan Tahsin bir elinde bayrak diğer elinde de silahı ile tasvir edilmiştir. İzmir Gazeteciler Cemiyeti tarafından her yıl 15 Mayıs'ta İzmir'in Konak Meydanı'nda İlk Kurşun Anıtı önünde düzenlenen törenle Şehit Gazeteci Hasan Tahsin minnet ve şükranla anılmaktadır.
Dokuz Eylül Anıtı (Halkapınar Şehitliği) (Konak)
İzmir ili Konak ilçesi Halkapınar semtinde İzmir’in Yunanlılardan kurtuluşu sırasında, 9 Eylül 1922’de şehit düşen dört asker için yapılan Halkapınar Şehitliği’nde Dokuz Eylül Anıtı bulunmaktadır.
Zübeyde Hanım Anıt Mezarı (Karşıyaka)
İzmir, Karşıyaka ilçesinde Zübeyde Hanım Caddesi üzerindeki Ferik Osman Paşa Camisi’nin avlusu içerisinde Atatürk’ün annesi Zübeyde Hanım’ın anıt mezarı bulunmaktadır. Bu anıt mezar İzmir Belediyesi tarafından 1940 yılında yaptırılmıştır.
Kubilay Anıtı (Menemen)
Cumhuriyet tarihine Menemen Olayı veya Kubilay Olayı olarak geçen, Menemen’deki gerici ayaklanmasında şehit edilen Yd.Atgm.Mustafa Fehmi Kubilay’ın anıtı Menemen’e hâkim bir tepe üzerinde bulunmaktadır.
Mustafa Fehmi Kubilay Giritli bir ailenin çocuğu olup, ilköğrenimini Antalya Numune Okulu’nda gördükten sonra, İzmir Öğretmen Okulu’nda okumuş, bu okulda da Kubilay soyadını almıştır. Son sınıfta iken Bursa Öğretmen Okuluna geçmiş ve 1926 yılında ilkokul öğretmeni olarak mezun olmuştur. Menemen’de yedek subaylık görevini yaparken 23 Aralık 1930’da Menemen’de gerici ayaklanması sırasında takımı ile birlikte ayaklanmayı bastırmakla görevlendirilmiştir. Bu sırada yaralanmış ve yaralı iken asiler tarafından başı kesilerek şehit edilmiştir. Bu olaydan sonra Bursa Öğretmen Okulu’na bir büstü konulmuş, Menemen’de Kubilay ile birlikte şehit olan bekçi Hasan ve bekçi Şevki adına bir anıt yapılmıştır. Menemen’deki Zafer İlkokulu’nun adı da Kubilay İlkokulu olarak değiştirilmiştir.
Anıt şehre hâkim tepede, üç basamakla çıkılan dört köşeli ana kaide üzerinde piramidal bir kütle halindedir. Bu anıtın bir yüzünde Kubilay Olayı’nın anlatıldığı mermer kaide üzerinde elinde mızrak tutan bir genç heykeli bulunmaktadır.
Bu anıtın yapılması için açılan yarışmayı heykeltıraş Ratip Aşir Acudoğlu kazanmış ve anıt 1932 yılında açılmıştır.
İlk Kurşun Anıtı (Ödemiş)
İzmir ili Ödemiş ilçesi Hacı İlyas Köyü’nde bulunan bu anıt, Yunan işgali sırasında direnişçiler tarafından atılan ilk kurşun anısına dikilmiştir.
Anıt beyaz mermerden aşağıdan yukarıya doğru genişleyen dikdörtgen kaide üzerinde dört bölümlü ve yuvarlak bir sütundan meydana gelmiştir. Anıtın üzerinde “1 Haziren 1919 tarihinde düşmana ilk kurşun buradan atıldı” yazısı bulunmaktadır.
Hacı İlyas Köyü’nde her yıl Mayıs ayının son Pazar günü ilk kurşunu atan şehitler anısına tören düzenlenmektedir.
Benzer Konular 
