Farenin hayatını kurtaran kedi kendini kurtaramamıştı
Aniden sokaga gelen çöp kamyonunun altında kalmıştı

Fare kediye ölürken yüzüne yerleşen gülümsemeye hayretle baktı
Kendisini ölümden kurtardığı için gülümsüyor alabilir mi?

Arkadaşalar sebep sonuç ilişkisi hanci cümlede vardır.
Kamyonun altında kalma sebebi aniden gelmesi
Gülümsemesi kendisini ölümden kurtarması...

Cümleleri tek tek inceleyelim:

1. Farenin hayatını kurtaran kedi kendini kurtaramamıştı: Şimdi bu cümlede bir neden - sonuç yoktur. Kedinin kendi hayatını kurtaramamasının nedeni farenin hayatını kurtarmış olması mıdır? Cümlede bu yönde bir açıklama olmadığı için neden sonuç cümlesi içinde yer almaz. Belki de kedi farenin hayatını kurtarmış başka bir sebepten de ölmüştür yani ilgisiz olabilir.

2. Aniden sokağa gelen çöp kamyonunun altında kalmıştı: Çöp kamyonunun altında kamasının nedeni çöp kamyonunun aniden gelmesi midir? Bunun da cevabı cümlede yok, çünkü "aniden" ifadesi fiilimsiyi niteliyor, temel cümleyi değil. Cümleyi şöyle çevirsek "Yavaşça sokağa gelen çöp kamyonunun altında kalmıştı." görüldüğü gibi arabanın altında kalmanın yavaş ya da ani olmayla ilgisi yok. Bu yüzden bu cümle de neden - sonuç cümlesi değildir.

3. Fare kediye ölürken yüzüne yerleşen gülümsemeye hayretle baktı: Farenin kediye hayretle bakmasının nedeni kedinin yüzünde beliren gülümsemedir. Bu cümlede bir neden - sonuç anlamı vardır.

4. Kendisini ölümden kurtardığı için gülümsüyor alabilir mi? : Gülümsüyor olmasının nedeni kendisini ölümden kurtarmasıdır. Buradaki ihtimal ifadesi neden - sonuç anlamına engel teşkil etmediğinden bu cümlede de bir neden sonuç anlamı vardır.

alıntı