Otomatikleştirilmiş Parmak İzi Teşhis Sistemi (Automated Fingerprint Identification System (AFİS) teknik altyapısı 8 yıl önce tamamlanarak, kullanılmaya başlandı.
Ancak, TCK’nın değişmesiyle şüphelilerin parmak izlerini arşivleme hakim kararına bağlanınca sistem işlevsiz kaldı. Emniyet Genel Müdürlüğü Basın Sözcüsü İsmail Çalışkan, yeni Ceza Muhakemeleri Kanunu (CMK)’nun yürürlüğe girmesiyle artık alınan her parmak izinin AFİS’e konulamadığını söyledi. “Alınan parmak izi hazırlanan dosya ile savcılığa gönderiliyor. Burada sanığın en az 2 yıl ceza alması halinde ve hakim karar verirse parmak izi saklanabiliyor.” diyen Çalışkan, eskisi gibi parmak izlerini arşivleyemediklerine işaret ediyor.

Emniyet yetkilileri AFİS projesinin polisin suçlulara ulaşmasında önemli bir kaynak olduğunu ifade ederken, işlevsiz kalmasının önemli bir eksiklik olduğunu kaydediyor. AFİS ile ülke genelinde parmak izi arşivi oluşturulabiliyor. İller arasında online parmak izi ve fotoğraf gönderilebiliyor. Sistem, İnterpol üyesi ülkelerle teknik anlamda uyum sağlıyor. Veri girişleri doğrudan illerden yapılabiliyor. Avrupa ülkelerinde polisin delilden yola çıkarak suçluya ulaşmasında en büyük yardımcı sistemin parmak izi arşivi olduğuna dikkat çeken uzmanlar, polis soruşturmalarında parmak izi ve DNA arşivinden karşılaştırma yapıldığını söylüyor. DNA profilleri, bugün gelişmiş ülkelerde, özellikle ceza hukukuna ait problemlerin çözümünde çok güçlü bir araç olarak kullanılıyor. Güvenlik ve yargı teşkilatının DNA profillerinden yararlanması için kurulmuş ortak bir veri bankası bulunmuyor.

Hakimin izni gerekiyor

Yeni CMK’nın 81. maddesinde “Üst sınırı iki yıl veya daha fazla hapis cezasını gerektiren bir suçtan dolayı şüpheli veya sanığın, kimliğinin teşhisi için gerekli olması halinde, cumhuriyet savcısının emriyle fotoğrafı, beden ölçüleri, parmak ve avuç içi izi, bedeninde yer almış olup teşhisini kolaylaştıracak diğer özellikleri ile sesi ve görüntüleri kayda alınarak, soruşturma ve kovuşturma işlemlerine ilişkin dosyaya konulur. Kovuşturmaya yer olmadığı kararına itiraz süresinin dolması, itirazın reddi, beraat veya ceza verilmesine yer olmadığı kararı verilip kesinleşmesi hallerinde söz konusu kayıtlar cumhuriyet savcısının huzurunda derhal yok edilir ve bu husus tutanağa geçirilir.” deniyor.

Sistemde 5 milyon parmak izi var

AFİS projesi, 1997 yılında Türk Polis Teşkilatını Güçlendirme Vakfı’ndan kaynak sağlanarak başlatıldı. 1998 yılı başında Asayiş Dairesi Başkanlığı bünyesinde 500 bin kişi ve 25 bin olay yeri parmak izi kapasiteli ABD cogent yazılımı satın alınarak, AFİS faaliyete geçirildi. Yapılan çalışmalarda kapasite artırılarak 5 milyon kişinin on parmak izi ile 20 bin olay yeri izi ve 500 bin fotoğraf kapasiteli ek sistem daha satın alındı. Kaynak: Zaman