Yunan Mitolojisi - Yunan Mitolojisi Nedir - Yunan Mitolojisi Hakkında Genel Bilgi

Yunan mitolojisi, Yunan tanrıları, tanrıçaları ve kahramanları hakkındaki hikâyelerden oluşan sözlü edebiyatla yaratılmış ve yaygınlaşmış bir mitolojidir. Günümüzde, bu mitoloji hakkındaki bilgilerimizi bu sözlü edebiyatın yazılı hallerinden alıyoruz. Tarihçiler, mitoloji hakkında daha ayrıntılı bilgi almak için de bazen zamanın sanatındaki ipuçlarını bile toplar.

Genel olarak Yunan mitolojisi Yakın Doğu ve birçok Avrupa mitolojosini etkilemiştir. Yunan Tanrılarının herbiri Romalılar tarafından kabul görmüş ve farklı isimler kullanılmıştır. Roma mitolojisi neredeyse tamamen Yunan mitolojisini baz almıştır. Yunan mitolojisindeki efsanelerde çoğu eski Yunan tanrıları insan şeklindedir. Yunan tanrılarının yaratılış hikâyeleri seçilmiş 12 tanrı (ki bu 12 tanrı, 5 kadın ve 7 erkekten oluşur) Olimpos Dağı'nda otururlar, her şey Olymposlu Tanrılarla Titanların savaşlarıyla başlar ve Olymposluların zaferiyle son bulur. Savaştan sonra Titanlar cezalandırılır. Gaia, Khaos (Khaos zaten Titanlar tarafından yok edilmişti.), Phoebe ve Kronos (bkz.: Titan) gibi Titanlar Tartarus a gönderilir (Tartoros bir titan fakat Tartarus sonsuzluğa kadar giden bir yeraltı yeridir.). Tartarus'ta sonsuza kadar süren bir cezaya Olympos Tanrıları tarafından bırakılır. Yerküreyi taşımak ile cezalandırılan Atlas gibi, bununla birlikte Titanlardan Olymposluların yanına geçen Titan tanrılarıda vardır Prometheus gibi,Yunan Tanrıları dünyayı Olympos Dağının tepesindeki bulutların üzerinden idare ederler. Toplamda 12 Tanrı bulunur. Bu 12 sayısı hiç bozulmaz, bir tanrı eklenirse bir başkası bu listeden çıkar. Şimşeklerin efendisi Zeus nice savaşlar vererek yönetimi babası Kronos ve onun yardakçıları titanların elinden almış, 3 erkek kardeşiyle dünyayı bölüşmüştür. Çekilen kuraya göre gökyüzü Zeus'a, denizler Poseidon'a, yeraltı da Hades'e düşer. Herkes görev dağılımından sonra Olympos'a çıkar ve dünyayı yönetmeye başlarlar.

Kahramanlar

Herakles ve onun oniki görevi
Akhilleus ve Truva savaşı
Odysseus ve Odyssey
İason ve Altın post
Perseus ve Gorgon
Oedipus ve Thebes
Theseus ve Minotauros
Triptolemus
Ikarus ve Daidalus

Deniz Tanrıları

Amphitrite - Deniz Dibi Tanrıçası ve Deniz Tanrıçalarının Tanrıçası/Poseidon'un karısı
Glaukos - Alt Sınıf Deniz Tanrısı
Leukothea, Leucothea Deniz Tanrıçası
Doris - Deniz Tanrıçası
Nereus - Deniz Tanrısı
Okeanides, Oceanids Küçük Deniz Tanrıçası veya Su Perisi
Palaemon - Küçük Deniz Tanrısı
Phorkys, Phorcys, Phorko İlk Suların Tanrısı
Pontos,Pontus Deniz Tanrısı (Titan)
Poseidon Okyanusların Tanrısı, Deniz Tanrılarının Tanrısı
Proteus - Deniz Yaratıklarının Çobanı
Triton - Küçük Deniz Tanrısı
Okeanos, Oceanus Dünyayı çevreleyen sular
Thetis - Diğer bir deniz tanrıçası

Achelous, Acheloos Nehir (Ana)
Acheron, Alpheus Nehir (Mutsuzluk)
Arethusa Kaynak ve Çeşmeler
Alpheus Nehir
Asterion - Nehir
Eridanus - Nehir
Lethe Yeraltı Suları (peri)
Naiads, Naiades Tatlı su perileri (göller, nehirler, kaynaklar ve çeşmeler
Peneios, Peneius, Peneus Teselya nehri
Styx Yeraltı suları(tanrıça)

Toprak Tanrıları

Agdistis (Frigya) Toprak Tanrısı
Anteros Tutku
Afrodit,Aphrodisias Güzellik, Aşk ve İhtiras
Efesli(Ephesoslu) Artemis
Bendis (Trakya) Toprak
Cybele,Kybele, Cybebe, Rhea Toprak,bereket, dağlar
Demeter | Ceres Özellikle tahıl tanrıçası
Dione Eski toprakların tanrıçası
Gaia,Gaea, Yeryüzünün kişileştirimiş Tanrıça şekli (Titan)
Kratos Güç Tanrısı
Lada (Likya) Bereket
Lada Anadolu Toprak
Leto Toprak titan tanrıçası age of mythology the titans oyununda güzel bir tanrıça olarak gözükmektedir
Himeros Arzuların tanrısı
Oreads,Oreades Dağ ve mağara perisi
Priapos,Priapus Bereket
Rhea,Rheia (Titan) Toprak zeusunda annesidir
Semnai Theai Toprak tanrıçası

Nymphler (Nymphe veya Türkçe nemf, nimf ya da diğer bir değişle "peri" olarak da anılırlar) Yunan Mitolojisi nde yeri ve denizi dolduran sayısız çokluktaki dişi, tanrısal varlıklardır. Ölümsüz değillerdir ama tanrılar gibi ambrosia ile beslendiklerinden çok uzun yıllar yaşarlar ve hep genç ve güzel kalırlar.Ambrosia balımsı bir maddedir ve uzun yıllar yaşamı sağlar Doğurganlık ve zariflik simgesidirler. Mitlerde genellikle güzellikleri yüzünden başlarından geçenler anlatılır, genel olarak perilerin güzelliğine vurgu yapılır.

Çok sayıda nymph türü vardır ve bunlar yaşadıkları yerlere göre ayrı adlar alırlar. Oreadlar dağlarda, Naiadlar akarsularda, Dryadlar meşe ağaçlarında yaşarlar.

Oreadlar ve Dryadlar doğanın bir parçası oldukları için satirler bu nemflerin hayranıdır...

Pan

Pan, Yunan mitolojisi'nde kırın,satirlerin ve çobanların tanrısıdır. Bu tanım, Pan'ı doğa ile doğrudan ilişkili kıldığı için pastoral bir nitelik arzetse de Pan'ın bütün mitoslarda yarı keçi yarı insan suretinde tasvir edilmesi onu korkutucu bir figür haline getirmiştir. Öyle ki Pan, kırlarda aniden insanların karşısına çıkıp görüntüsüyle insanları korkuttuğu için panik sözcüğüne de ilham kaynağı olmuştur. Pan, çoban tanrısı olduğu için ürkütücü görüntüsü ile zıtlık arzedecek şekilde kaynaklarda çoğunlukla kırlarda dolaşıp flüt çalan, sevimli bir figür olarak betimlenir. Ancak Pan, birçok kaynakta çığlık atarak düşmanlarını kaçırma, panik ettirme yeteneğine sahip olarak tanımlanmıştır.

Tanrı Pan, Behçet Necatigil'in "100 Soruda Mitologya" adlı eserinde şöyle tanımlanmaktadır: "Dağlık Arkadia'da küçükbaş hayvanların, çobanların tanrısı. Keçi ayaklı Pan, Hermes'in oğludur. Tanrıların, çokluk insan kılığında değil de hayvan kılığında düşünüldüğü ilk zamanlarda Pan da keçi kafalıydı; sonradan bu keçi kafasından sadece boynuzlar ve sakal alıkonarak, yüzü insan yüzü oldu."

Pan, ayrıca Dünya nimetlerine düşkünlüğün, cinselliğin ve hazcılığın da simgesidir. Pan'ın hedonist yönü, çağdaş dünya edebiyatının roman türündeki önemli postmodern eserlerinden da biri olarak nitelendirilen Tom Robbins'in Parfümün Dansı adlı romanında yoğun olarak işlenmiştir. Pan, bu romanda insanların, kendi doğalarıyla uyuşacak şekilde dans, müzik, aşk ve cinsellikle ilgilenmek yerine dünyada daha fazla güç sahibi olmak ya da cennete kabul edilmek için çalışmaları ve Aristo ile İsa'ya inanmaları yüzünden gücünü yitirmiş olan bir tanrı olarak nitelendirilir. Pan sahip olduğu güçle insanlann yüreğine büyük bir korku saldığından "panik" sözcüğü onun adından gelir.

Pan Flütü

Efsaneye göre Pan'ın âşık olduğu Syrinks tam Pan ona sarılacağı sırada saza dönüşür. Pan da üzülür ama bir yol bulur. Sazlardan yedi tanesini kesip balmumuyla yanyana yapıştırır, üfleyince ortalığa tatlı bir melodi yayılır.

Pan çoban kavalını sever, azgın tekeler gibi güzel nhymphaların peşine düşerdi. İnsanların hayvanların uyuduğu kızgın, ıssız yaz öğlelerinde birdenbire, beklenmedik gürültüler koparır ve etrafında paniğe neden olurdu. Marathon savaşı gecesi Persler de bu şekilde panik yarattığı için, Atinalılar savaştan sonra tanrı Pan'a Akropolis eteğinde bir tapınak yaptılar. Sonraları Pan'ı herşeyi yapabilir bir tanrı payesine çıkardılar. Pan aynı zamanda satirlerin yarı insan yarı keçi tanrısıydı.

Oniki Olimposlu

Oniki Olimposlular ya da sadece Olimposlular (Olimpiyan), Yunan Mitolojisinde Dünya'nın yöneticileri olan tanrılar grubudur. Kendilerinden önceki tanrı grubu olan Titanları, Titanlar Savaşında yenerek yönetimi ele geçirmişlerdir. "Tanrıların Kralı" sıfatıyla Zeus, Olimposluların lideridir. Kraliçe sıfatı ise Zeus'un eşi Hera'ya aittir. Olimpos adı Yunanistan'ın en yüksek dağı olan Olimpos Dağı'ndan gelir. Tanrıların dağın zirvesinde bulutların arasında sarayları olduğuna inanılır. Oniki sayısı ise karşımıza birçok mitte çıkan bir rakamdır; Yahudilikte Oniki İsrail kabilesi, Hristiyanlıkta İsa'ın 12 Havarisi; Alevilikte Oniki İmam gibi. Sayıya yüklenen bu bakış açısından dolayı Yunan tanrılarıda 12 tanedir ve 13 sayısının uğursuzluğuna inanılır. Örneğin İskandinav mitolojisinde tanrıların yemek masasına oturan 13. tanrı Loki, iyilik tanrısı Balder'in ölümüne neden olur. Bu açıdan önceden Oniki Olimposlu arasında gösterilen Hestia, Dionysos Olimpos'a gelince 13 tanrı olmasın diye yerini ona bırakıp insanların arasına karışır.

Hades'in yeraltında, Poseidon'un denizin altında olmak üzere Olimpos dışında da sarayları vardır. Ayrıca Demeter ve Hestia örneklerinde olduğu gibi tanrılar isterlerse Olimpos'tan tamamiyle ayrılabilirler ya da Herkül gibi yeni tanrılar ya da Ganymedes gibi ölümlülerde Olimpos'a kabul edilebilir.

Olimpos tanrıları başlıca iki gruba ayrılır. Birinci kuşak denilen ilk doğanlar, Titan soyundan gelir. İkinci kuşak tabir edilen sonradan doğanlarsa tamamiyle baştanrı Zeus'un çocuklarıdır. Bu durum yalnız iki istisnası vardır. Kimi kaynaklar, Afrodit'i, titan Kronos'un babası Uranos'un denize düşen cinsel organından doğduğunu, titan soyundan geldiğini öne sürer. Diğeride Hephaistos'tur; bazılarına göre tanrıça Hera, Hephaistos'u tek başına doğurmuştur.

12 Olimposlu

Zeus
Poseidon
Hera
Afrodit
Athena
Ares
Apollon
Artemis
Hephaistos
Hermes
Dionysos

Diğer Olimposlular

Hades
Demeter
Hestia

Hestia Olimpos'taki yerini Dionysos'a bırakarak insanlar arasında yaşamaya başlamıştır. Yer altı ve ahiretin tanrısı olan Hades ise, çoğu zaman Olimpiyan sayılmasına karşın genelde yer altında yaşadığı için sürekli Olimpos'ta yaşamaz. Demeter'in kızı olan Persephone da 6 ay yer altı dünyasında kocası Hades ile yaşar, 6 ay ise Olimpos'ta diğer tanrılar ve Demeter'le yaşar.

İkinci Dereceden Tanrılar

İris
Pan
Hebe
Herkül
Eros
Asklepios
Eos
Persephone
Müzler

Tanrıların Kökenleri

Tanrılarla ilgili başlıca eserler, Homeros'un İlyada ve Odysseia destanları ve o dönemde yazılmış Hesiodos'un İşler ve Günler adlı eseri ile Tanrıların Doğuşu (Teogoni) adlı şiirlerdir. Bu edebiyat eserleri Eski Yunan dini hakkında bilgi verir ve karmaşıklığını gösterir. Asıl yunan tanrıları, İsa'dan iki bin yıl önce Akalar ve Dorlar tarafından; Kuzey'den getirilmişti. Bu tanrıların başında ışıklı gökyüzünün tanrısı vardı ve bu tanrı, klasik yunan panteonunda, tanrıların başı Zeus'a dönüşecekti. Daha sonra yüzyıllar boyunca bu tanrı ve tanrıçalar Doğu'dan gelen tanrı ve tanrıçalarla karıştı ve onların tanrısal özellikleri daha önceki tanrılara da verildi; mesela Afrodit, özelliklerinin çoğunu İştar veya Astarte adlı Doğu tanrıçalarından almıştır. Hera ise Akhalılar'ın eski bir tanrıçasının özellikleri ve Giritlilerin ana tanrıçasıyla Küçük Asya kavimlerinin ana tanrıçasının izleri görülür.

Titanlar

Titanlar, Yunan mitolojisine göre efsanevi Altın Çağ'da dünyayı yönetmiş olan güçlü tanrı ırkıdır.

Genellikle baz alınan Hesiod'un theogonisine göre en başta oniki Titan vardı. Bu Titanlar değişik kavramlarla özdeştirilmiştir. Örnek olarak, okyanus, hafıza, görüntü ve doğalkanun verilebilir. Baştaki oniki Titan daha sonra başka Titanları doğurdular. Bunlardan bazıları Prometheus ve Atlas'tı. Titanlar, babası Uranus'u tahttan atan Kronus tarafından yönetilmiştir. Titanlar ise Olimposlu tanrılar tarafından tahttan indirilmiştir.

On İki Titanın Genel Özellikleri

Kronos -- Zaman.
Okeanos -- Okyanus.
Tethys -- Yeraltı suları.
Hyperion -- Güneş.
Theia -- Görüntü ve değerli taşlar.
Koios -- Akıl ve kuzey kutbu.
Phoebe -- Karanlık ve Gizem.
Rhea -- Cinsel bereket ve dağlık bölgeler.
Mnemosyne -- Hafıza ve hatıra.
Themis -- Yağmur
Kriyus -- savaş ve barış
Iapetos --Ölümlülük,yara ve yaşam süresi.
Gaia --Toprak.

İlk Yunan Tanrıları

Günümüzde genellikle Hesiod'unki baz alınsa da tarih boyunca birbirinden çok farklı Yunan theogonileri olmuştur.

Homeros'a göre Okeanos ve Tethys tüm tanrıların çıkış noktalarıydı.
Hesiod'a göre ilk önce Khaos vardı. Daha sonra sırayla Gaia, Tartaros, Eros, Erebus, Pontus, Ourea, Kronos, Nyks, ve Aether oluştu.
Orfik şiir Nyks'i ilk yaptı.
Alkman, Thetis'i ilk tanrıça yaptı.
Bunların dışında, Yunan filozof ve düşünürleri de kendi primordiyal tanrılarıyla, kendi theogonilerini oluşturmuşlardır.

Kaynak: wikipedia

--------------Tualimforum İmzam--------------
Serap