Yusuf Ziya Paşa Külliyesi - Elazığ
Elazığ, Keban Çarşılar Mahallesi’nde, eğimli bir arazide bulunan Yusuf Ziya Paşa Külliyesini XVIII.yüzyılda Elazığ Valisi Yusuf Ziya Paşa, cami, medrese, mektep, çeşme ve şadırvan olarak yaptırmıştır.
Osmanlı mimarisinin merkezi planlı yapılarının en gelişmiş örneklerinden olan caminin önünde sivri kemerlerle birbirine bağlanmış beş sütun ve bir yarım sütunlu beş bölümlü bir son cemaat yeri bulunmaktadır. Son cemaat yerinden ibadet mekanına oldukça görkemli bir kapı ile geçilmektedir. Basık kemerli bir kapının bezemeleri Avrupa etkisinde kalan diğer Anadolu’daki süsleme örneklerinden birisini yansıtmaktadır. Kapı üzerindeki talik kitabede caminin Yusuf Ziya Paşa tarafından yaptırıldığı bertilmiştir.
İbadet mekanı ortadaki oldukça ince dört sütun, sekiz köşeli kasnak üzerine oturan merkezi bir kubbe ile örtülmüştür. Bu sütunların ince oluşundan ötürü ibadet mekanı bölünmemiştir. Ayrıca kubbe dışındaki bölümlerin üzeri de çeşitli tonozlarla örtülmüştür. Kubbe içeride yazı, hurma ağaçları ve çeşitli bitkilerden oluşan bir bezeme ile boş yer kalmamacasına süslenmiştir. Mihrap ve minber mermerden olup burada yöresel taş işçiliği açıkça kendisini göstermektedir.
Caminin kuzeydeki ön avlusuna taştan on köşeli, mukarnaslı bir şadırvan yerleştirilmiştir.
Yusuf Ziya Paşa Külliyesi’nin kuzey batısında iki katlı bir mektep yapılmıştır. Doğu ön cephesinde yuvarlak kemerli pencere ve bir kapısı bulunmaktadır. Mektebin ikinci kat girişinde beş satırlık talik yazılı bir kitabesi bulunmaktadır. Bu bölüm kare planlı olup üzeri merkezi bir kubbe ile örtülmüştür. Mektebe bitişik olan medrese yıkılmış ve çok az bir kalıntısı günümüze gelebilmiştir. Ayrıca medresenin güney duvarı ile caminin güneybatı köşesine sivri kemerli bir çeşme yerleştirilmiştir.
Yapı topluluğunun yanındaki hanın ise yalnızca giriş kapısı günümüze gelebilmiştir.Bu kapının en ilginç yönü de yan girişlerdeki hayvan kabartmalarıdır. Ancak kapının kemer ve silmeleri il üst örtüsü XIX.yüzyılda yapıldığı izlenimini vermektedir.
Benzer Konular 
