A grubu streptokokun (Streptococus Pyogenes) neden olduğu, döküntü ile seyreden bulaşıcı bir hastalıktır.

Antitoksin immunitenin olmadığı çocuklarda, eritrojenik toksinin yol açtığı klinik bir tablodur. Günümüzde hastalık daha az görülür ve klinik tabloda daha hafif seyrederse de, bu durum toplumun immun durumu ile toksin oluşturan bakteri tiplerine bağlıdır.

Enfeksiyon solunum yoluyla bulaşmaktadır. A gurubu streptokoklar üst solunum yollarında ve özellikle burunda bulunmakta ve yakın temas ile aile veya okul arkadaşlarına bulaşmaktadır. Gıdaya bağlı bulaşmaların özellikle pastörize olmayan sütlerle olabiliceği vurgulanmaktadır.

Günümüzde etkili antibakteriyel ajanların kullanılması ile birlikte ciddi kızıl vakalarında azalma olmuş ancak hastalık, her yaş grubunda görülebilen bir enfeksiyon hastalığı niteliği kazanmıştır.

Hastalık ani başlar. Ateş, boğaz ağrısı, baş ağrısı ve halsizlik başlangıç şikayetlerini oluşturur. Kusma ve karın ağrısı da görülebilir. Ateş ani olarak yükselir. Başlangıçta 39.4 derece ve üzerinde seyreder. İkinci gün ateş zirve yapar. 5-6.günlerde ateş kademeli olarak düşerek normale döner.

Bademcikler büyük, kırmızı ve ödemli olup üzerinde pürüz görülür. Farenks hiperemik dil paslı olup, dilde çilek dili görünümü mevcuttur.

Başlangıçtan 24-48 saat sonra döküntüler ortaya çıkar. Döküntüler boyundan başlar, gövdeye ve ekstremitelere süratle yayılır. Döküntüler yaygın, papüler ve eritemli vasıfta olup, yüze ve vücudun diğer bölgelerine de yayılmaktadır. Bu döküntüler eklemlerin iç yüzeyi ve kıvrım yerlerinde belirgin bir çizgilenme göstermektedir.

Kuluçka dönemi kısadır. Ortalama 2-4 gün (1-7 gün) arasında değişebilir.

Kızıl'ın karakteristik bulgularından biri de, akut hastalık dönemi geçtikten sonra ciltte desquamasyonun (soyulma) ortaya çıkışıdır. Kızıl geçiren bireylerde ciltte soyulma belirgin olup, 2-3 haftada oluşur. Başlangıç semptomları hafif olan bazı hastalarda klinik tablo gözden kaçabilir. Bu hastalarda ciltte soyulmanın görülmesi ile birlikte tanı retrospektif olarak konulabilir. Tanıda boğaz kültürü önemlidir. Serolojik testler, geçirilmiş enfeksiyonu gösterir. Tanı konulan vakalarda antibiyotik tedavisine başlanmalıdır. Yatak istirahatı ve bol sıvı önerilmektedir.

Hastalık komplikasyonlarla seyredebilir. Otitis media, septik artrit, peritonit, perikardit ve hepatit görülebilir. Toksik komplikasyonlarından, akut nefrit ve romatizmal ateş önemlidir. Kızıl komplikasyonları nadir görülen ve tedaviye iyi yanıt veren bir hastalıktır. İyileşme genellikle 7-10 gün içinde olmaktadır.

KIZIL'IN AŞISI YOKTUR. Erişkin hastalarda, nadir görülürse de klinik tablonun ağır geçtiği bildirilmektedir. Hastalık endemik seyretmekte, 4-5 yılda bir epidemilere yol açabilmektedir.