Bursa'da İlkler


1. Dünya'nın ilk Belediye, Standartlar ve Tüketiciyi Koruma Kanunu : Bugünkü anlamıyla dünyadaki ilk standartlar 1502 yılında Bursa’da II.Beyazıt tarafından yürürlüğe sokulan Kanunname-i İhtisab-ı Bursa’ydı...

2. İznik Konsülü : bugünkü hristiyanlık ve incillerin varoluş sebebidir.

3. Osmanlının ilk yapıları : Osmanlının ilk yapısı olan 1307 tarihli balabanbey kalesi bursadadır.

4. İlk Osmanlı Başkenti :

5. İlk Osmanlı parası Orhangazi döneminde bursada basıldı.

6. Mevlit : Mevlit 1409-1410 yılları arasında Bursa’da Süleyman Çelebi tarafından dönemin konuşulan Bursa Türkçesi ile yazılmıştı...

7. Dünyada ilk döner : Döner kebap ilk kez Bursa’da 1867 yılında İskender Efendi tarafından yapılmıştı. Bugün ekmek arası olarak da yense adına İskende Kebap denilim tabaklarda da servis yapılsa dünyanın her yerinde bilinen bu türk yemeğinin ilk yapıldığı yer bursadır.

8. Anadolu'daki ilk Tiyatro : Osmanlı’da İstanbul dışında, Anadolu’daki ilk tiyatro Ahmet Vefik Paşa tarafından 15 Eylül 1879’da açılan Bursa Osmanlı Tiyatrosudur.

9. İlk Grev : Osmanlıdaki ilk işçi grevi 3 Ağustos 1910 tarihinde koza fabrikalarında çalışanlar valiliğe bir yazılı başvuru yaparak 16 saatlik çalışma saatlerinin sağlıklarını bozduğu için işi tatil ettiklerini belirtmişler. Ayrıca, kadın işçilerdeki ilk grev de Bursa'da yaşanmış.

10. İlk Organize Sanayi Bölgesi : Türkiye'nin (ve tabi türk tarihinin) ilk modern organize sanayi bölgesi 6 Kasım 1966 yılında Bursa'da kurulmuştur. Ayrıca Osmanlı dönemi Bursa'sındada Cilimboz Deresi ile Gökdere kenarında Osmanlı'da bilinen ilk sanayi amaçlı yapılaşmış mahalleler oluşmuştur.

11. İlk Şehirler Arası Ulaşım :Türkiye'de ve Türk tarihinde ilk kez insanların toplu olarak şehirler arası yolcu taşımacılığını 1926 yılında Kamil Koç firması Bursa'da başlatmıştır.

12. Dünya'da ilk tatil yeri : Dünya'da tatil amaçlı olarak kurulan en eski ve ilk sayfiye kenti M.Ö 9.yy'da bugünkü Mudanya ilçesi sınırlarında kaldığı bilinen kayıp Miyrelenia antik kentidir.

13. Türkiye'nin ilk "Teleferik" Hattı: Tesislerin yapımına Elektrik İşletmesi bünyesinde 1955 yılında başlanmıştır. Teleferik ve Telesiyej İşletmesi ile ilgili görev, Belediye Meclisi'nin 15.06.1957 tarih ve 289 sayılı kararı ile Elektrik İşletmesi Müdürlüğü'ne verilmiştir. Tesislerin yapım işi 1958 yılında İsviçreli Von Roll firmasına 27 milyon liraya ihale edilmiştir. Tesislerin yapımı 29 Ekim 1963 tarihinde tamamlanarak işletme açılışı yapılmıştır. 1968 yılına kadar Elektrik İşletmesi bünyesinde kalmış, 1969 yılında müstakil bütçeli bir işletme haline getirilmiştir.

14. Kapsamlı ilk kış turizmi merkezi: Uludağ'daki Oteller bölgesinde, Türkiye'nin ilk kış turizm alanı faaliyete geçmiştir.

15. İlk Osmanlı Padişahı'nın mezarının olduğu yer (ve de ikincisinin): "Osman Gazi" ve "Orhan Gazi"lerin istirahatgâhları Tophane mevkiindedir.

16. Anadolu Selçuklularının ilk başkenti: Anadolu Selçuklu Devletininde ilk başkenti Bursa(İznik)

17. İlk Osmanlı Sarayı: İlk Osmanlı Sarayı Bursa'da yapılmıştır. Şimdiyse yok.

18. Türkiye'nin ilk süt ve süt ürünleri fabrikası: Türkiye'nin ilk süt ve süt ürünleri fabrikası olan SAYAS Ayran Fabirkası Bursa'da kurulmuştur.

19. Türkiye'deki ilk sendikalaşma ve Türk-İŞ: Türkiye'de ilk kez işçilerin sendikalaşma hareketleri Bursa'da başlamış Türk-İŞ'in temelleri Bursa Merinos Fabrikasında atılmıştır.

20. Türkiye'nin İlk Köy Filmi: Bursa, Çalı'da çekilen ve Yönetmenliğini Muhsin Ertuğrul, Senaryo Yazarlığını Nazım Hikmet Ran, Müziklerini ise Cemal Reşit Rey'in yaptığı ve Cahide Sonku'nun başrollerinde oyndaığı "Aysel Bataklı Damın Kızı" adlı film Türkiye'de çekilmiş ilk köy filmidir. Melodramatik öğelerle harmanlanmış ve sonraki yıllarda bir türün prototipini oluşturarak benzerleri, kopyaları yapıldı. Türün sonrakilerinde sık sık gördüğümüz çeşmebaşı dedikodularını içeren sahneler ilk kez bu filmde yer aldı. İlkleri oluşturmasının yanısıra filmin başlıca bir özelliği de köy kızı Aysel rolündeki Cahide Sonku' yu yıldızlaştırması ve başına taktığı yemenisiyle de halk arasında bir moda yaratmasıydı.

21. Osmanlı'nın ilk üniversitesi: İznikte bulunan Orhaniye Medreseleri 1331 yılında Orhangazi tarafından yaptırılmış ve din dersleri dışında modern tıp, matematetik, coğrafya, felsefe, fen bilimleri, astronomi, mühendislik eğitimleri verilmiştir. Diğer medreselerden en büyük farkı ise Dar'ül Fünûn (İstanbul Üniversitesi) kuruluncaya kadar branşlaşmış eğitim veren, ilk kurulduğu zamanki amacından sapmadan özerklik, kadro yapısı ve ders programları ile bugünkü üniversiteler gibi çalışan ilk yüksek eğitim kurumudur.

22. İlk Osmanlı Hastanesi: Osmanlı'nın ilk hastanesi 1394 yılımda Bursa Yıldırım'da yapılan Yıldırım Darüşşifası'dır. Bu gün orada Göz Nurunu Koruma Vakfına bağlı bir göz hastanesi hizmet vermektedir.

23. Dünya'nın ilk Çarşılı Köprüsü : Dünyadaki ilk çarşılı köprü 1442'de Bursa'da yaptırılan Irgandı Köprüsü'dür.

24. Türkiye'de lisanslı ilk uzun seri otomobil üretimi. Tofaş'ta Fiat lisansı ile "Murat 124" , Oyak Renault'ta Renault lisansı "Renault TL" ile.
Açıklama : Otosan'ın İstanbul Acıbadem'de 1965'li yıllarda üretiği Anadol , motoru ithal , karoseri dizaynı Türk olan otomobilimizdir.

25. İlk Festival ve Milli Fuar organizasyonu : Bursa Milli Fuarı

26. İlk Anadolu Arabaları Müzesi

27. Türkiye'nin İlk Otobüs Karoseri imalatı

28. Türkiye'nin İlk Çamaşı Makinası imalatı : Kamil Tolon , "Tolon Çamaşır Makinaları"
Son iki madde için referans :
MİLLİYET İNTERNET - BUSINESS

29. ilk Otomobil ihracatı ( sürekli bir organizasyon olarak ) : Tofaş'tan "Station Tempra"

30. İlk Özel İhracat Limanı : Gemport , Bu limanının kuruluşunda Tempra ihracatı bir başlangıç olmuştur.

31. Türk otomotiv endüstrisi için ilk silindir blokların, dingil ve difransiyellerin üretimi
Koç Holding

32. Dünya'nın ilk Havlusu: Dünya'da havlu ilk kez Bursa'da icat edilmiştir. (bkz: Özdilek'in internet sitesi ve tarihçesi)

33. İlk Katlı Çarşı : Bugünkü plaza tipi alış veriş merkezlerinin temelini oluşturan ilk katlı çarşı BalıBey Hanı Bursa'dadır. Halen restorasyonu sürmektedir.

34. İlk Demokratik Uygulama : Türk, Osmanlı tarihinde demokratik yaşama geçişin ilk adımı olan Meşrutiyet, Islahat Fermanı ve Tanzimat Fermanı'nın pilot bölge seçilerek ilk uygulandığı yer Bursa'dır. Bu açıdan da ilk demokratikleşen Osmanlı ve Türk toprağı denebilir.

35. İlk Kadın Savaş Pilotumuz: Sabiha Gökçen, Bursalıdır.
SABİHA GÖKÇEN DÜNYANIN İLK KADIN SAVAŞ PİLOTU

36. Türkiye'nin ilk Cetvel Fabrikası: Hatas, Bursa'dadır.
HATAS

37. İlk Vakıflar: Bursa Bir Vakıflar Şehridir. Osmanlı vakıf medeniyetinin temeli burada atılmıştır. Ayrıca Bursa’da 15. yüzyılda kurulan 303 tane vakıftan yarıdan fazlası hanımlar tarafından kurulmuştur.

38. Türkiye'nin İlk Halka açık şirketi: 1966 yılında kurulan Bursa Çimentodur.

39. Türkiye'nin ilk devlet hastanesi : 1952deki memleket hastanesi bursadadır. bu hastanenin temeli ise 1862deki aynı yerde kurulan hastanedir ve osmanlıda İstanbul dışında kurulan ilk modern hastanedir.

40. İlk madensuyu : 1870'de Çaybaşı'nda bulunan Uludağ Madensuyu'dur. bu sadece Türkiye'nin değil Osmanlının da ilk madensuyu tesisleridir.

41. İlk Süper Market ve A.V.M : Türkiye'de daha Carrefour'lar Real'ler Migros'lar, AsMerkez'ler AkMerkez'ler yokken Bursa'da tüm bunların ilklerinden olan ÖZDİLEK vardı. Çeşitli markalara ait ürünlerin ilgili reyonlarda satışa sunulması; market, cafeterya, giyim, parfümeri, çocuk reyonlarını birbirine karıştırmadan aynı bina içinde sunarak Türkiye'de ilk olmuştur. Daha sonraları markaların ürünleri aynı binada dükkanlar içine alınarak AkMerkez türü yapılaşmalar oluşmuştur. Yine türkiye pazarına Carrefour, Gima gibi yabancı firmaların girişi ile Süper Market'ler bir sektör haline gelmiştir.

42. İlk Çevre Koruma Kanuları : 1539 yılında Edirne ve Bursa (Hüdavendigar) vilayeti kadı ve subaşılarına gönderilen yasaknâmeler içerik olarak yine dünyada'daki ilk resmî çevre kanunlarındandır. Yasaknamenin muhtevasına bakıldığında, şahısların ev ve dükkanlarını temiz tutmaları, pislik varsa giderilmesi, çöplük subaşısının mahallelerdeki mezbeleyi kaldırtması, hamamların katı ve sıvı atıklarının uzaklaştırılması, evlerden çamaşır sularının yola dökülmemesi, hayvan laşelerini insanların yaşadığı mekanlardan derhal uzaklaştırılması, açık mezarlık bırakılmayıp duvar çekilmesi, arabaların özel park yerlerine konulması gibi hususları kapsadığı görülmektedir . Ayrıca çeşitli vakfiyeler kurdurulmuş ve bu vakfiyelerin gelirleri ile her mahalleye iki kişi tutulması, bu kişilerin gün içinde sokaklarda gezerek yere balgam bırakanların pislikleri üzerine toz kireç dökmesi istenmiştir. (1. madde ile karıştırılmasın Lütfen)

43. Türkiye'nin ilk suni ipek üretimi: tesisleri Bursa'da kurulmuş ve üretilmiştir.

44. Türkiye'nin ilk modern tekstil fabrikası : Merinos fabrikası Bursa'da açılmıştır.

45. Osmanlı'nın ilk spor alanı: Bugünkü atıcılar semtindeydi. Halen Türkiye Atlı Sporlar ve Jokey klubünün binicilik tesisleri vardır.

46. Türkiye'nin ilk özel havayolu şirketi olan Sönmez Havayolları 1984 yılında Bursa'da kurulmuştur. Ogünden bu yana halen faaliyetini sürdürmektedir.Anck son yıllarda sadece helikopter ulaşımı üzerine faaliyetleri sürüyor.

47. DÜNYANIN EN KÜÇÜK ARSASINA SIĞDIRILMIŞ OLAN, EN ÇOK KULLANIM ALANLI EVİ: (Belki, bu konuda münferit bir başlık bile açılabilir )
Ulucami-PTT tarafından Maksem’e doğru çıkan dik yokuşun ortalarında, sağ yakadaki mavi sıvalı ev, sadece; 13.5 metrekarelik bir alana sığdırılmış ve üzerine çıkılan 3 katta, toplam 40 metrekare kullanım alanı sunan bir Osmanlı hârikası yapıdır. Arsası ikizkenar üçgendir. İkizkenarların bir tarafı caddeye sırt verir. Dünya mimarî literatürüne geçen bu evin girişinde, taşlıktan oluşan bir antre, mutfak, ocak ve fırın olup, ikinci katında; üçgen şeklinde bir oturma salonu, üçüncü ve son katında da; yatak odası ve banyo mevcuttur. Boşluk bulunan hemen her yere gömme dolaplar inşa edilmiştir. Giriş kapısı caddeden 2-3 basamak yüksektedir. Orta katın üçgen formunun birleşme kısmı küt şekilde olup, buradan Maksem tarafına bakan bir de pencere açılmıştır. Üçüncü kat, zeminden itibaren kalın bir kolonla desteklenerek dışarıya taşırılmıştır.

48. Dünyanın ilk evden eve su şebekesi : dünyada ilk kez sokak çeşmeleri dışında evlerde de çeşmelerin yapıldığı dünyadaki evden eve su şebekesi olan ilk şehirlerden biri Bursadır.

49. Türkiye'nin İlk ve tek Ormancılık Müzesi : Çekirge caddesi üzerindeki Saatçi Köşkü'nde faaliyet göstermektedir.

50. İlk Kapalı Çarşı : Osmanlı'nın devlet olarak kurulduğu şehir olan Bursa'da Osmanlı'nın ilk kapalıçarşısı kurulmuştur. O dönemden bu yana eklenen yeni bölümler ve hemen dibinde kurulan hanlarla birleşmiş; gittikçe genişleyerek o günlerden bu yana sürekli kullanılagelmiştir. Bu anlamda hem Türkiye'nin hem de Dünya'nın en uzun süre boyunca alış veriş amacıyla kullanımı devam eden tarihi noktalarından biridir.

51. Avrupa Şehri Ünvanı Olan İlk Şehir : Aslında şimdi bu ünvanın kullanılması üzerine tartışma çıkartsada Türkiye'de ilk kez Avrupa Birliği organları tarafından resmi olarak "AVRUPA ŞEHRİ" ünvanı verilen Türkiye'nin ilk şehiridir. Bursa dışında bir de Ankara bundan brkaç yıl önce bu ünvanı alabilmiştir. Türkiye'de diğer şehirlere bu ünvan verilmemiştir.
Bursa Büyükşehir belediyesinin amblemindeki AB yıldızlarının sebebi budur.

52. İlk Kalite Ödüllü Kent : Türkiye'de ilk kez yerel yönetimlerine Temmuz 2003'te yapılan denetim ile, ISO 9001:2000 Kalite Belgesini kullanmaya hak kazanan Büyüksehir Belediyesi; halen ülkemizdeki Büyüksehir Belediyeleri arasında Kalite Yönetim Sistemi'ni uygulayan İlk ve tek Büyüksehir Belediyesi olma ayrıcalığına ulaşmıştır. Her yıl yapılan periydik denetimler ile bu ödülün varlığı devam etmektedir.
Nilüfer Belediyesi de aynı şekilde Türkiye'de ilkkez Kalite Hizmet ödülü ve İş Güvenliği ödüllerini almış; her yıl bu ödüllerini yenilemektedir.

53.
İlk çay ekimi...
Ulaşılan belgelere göre, çayın, ülkemizde yetiştirilen ve kendisinden mahsül alınan, yani tarımı yapılan bir bitki olarak düşünülmesi 1894 senesinde olmuştur. Yani II. Abdülhamit zamanında ele alınan pek çok yeni konunun arasındadır, çayın Türk topraklarına getirtilmesi hadisesi.
1889 yılında Japonya'ya gönderilen ve dönüş yolunda batan Ertuğrul Firkateyn'inden öncesine rastlayan bir dönemde Japonya'dan getirtilen çay tohumları ile Bursa'da ilk çay denemesi yapılmıştır.

54.
Osmanlı'da ilk sikke...
Evliya Çelebi, "Osmanlılarda ilk sikke Osman Bey zamanında Bursa'da kesildi" demektedir. (C. 1, sahife 566).

55.
Türkiye'nin ilk ücretsiz gıda bankası...
Bursa Yıldırım Bld. Sevgi Market...(2006) İhtiyaç sahipleri için kredi kartı benzeri bir kartla marketten ücretsiz alışveriş yapılıyor.

56.
DÜNYADA İLK... Aynı isimde 1.lig'de 2 takım...
1985-86 sezonunda Bursaspor Paf takımı aynı isimle 2.ligde şampiyon olarak 1.lige yükseldi. Ancak başlangıçta federasyon tüzüğündeki boşluktan yararlanıp Bursaspor'a futbolcu yetiştirmek için 3.lige yerleştirilen paflarımız beklenmedik bir başarıyla 1.lige dek yükseldi.
Ama sahada kazanılan başarı masa başında kaybedildi ve isim değişikliği yerine takım feshedildi.
Hatta Türkiye kupasında iki takım (Bursaspor - Bursaspor Amatör) karşılaştı.
link:
BURSASPOR-NOSTALJİ ALBÜMÜ

57.
Osmanlı'nın ilk hastahanesi...
İlk Osmanlı hastanesi kabul edilen Darüşşifa, Yıldırım Camii'nin 250 metre doğusundadır. 1390-1394 yılları arasında Yıldırım tarafından inşa ettirilen külliyenin bir parçasıdır. Akıl ve sinir hastalıklarının da tedavisi yapılan bu sağlık kuruluşunda, sadrazam Çandarlı İbrahim Paşa da tedavi görüp şifa bulmuştur.
İlk yapıldığı zaman 1 başhekim, 2 hekim, 2 eczacı, 2 şerbetçi, 1 aşçı ve bir ekmekçiden oluşan bir kadro ile hizmet veriyordu. Yapı 1560 m2 lik meyilli bir alana oturmaktadır. 1855 depreminden hasar gören yapı bir müddet baruthane olarak kullanılmıştır.
Bugün resterasyon sonrası göz hastahanesi olarak kullanılmakta...

58. Türkiyenin Çöplükten ilk Elektrik Üretimi.
Türkiyede ilkkez çöplüklerden çıkan metan gazını elektrik üretimi için kullanan şehir Bursa olmuş.ben istanbula gittiğimde geçen seneydi galiba İBBnin bilbordlarında türkiyede ilk kez istanbulda olduğunu yazmışlardı ama 90lı yıllarda bursanın eski çöplüğü varmış demirtaştaymış. Orasının üstünü kapatıp çöplük içinden çıkan metan gazından elektrik üretimi yapılmaya başlanmış.eski demirtaş çöplüğü denen yerden şimdi geçerken dikkat ettimde üzeri çimlenmiş ve borular falan konulmuş.halen oradan çıkan gazlardan elektrik üretimi sürüyormuş ve elektriği devlete satıyormuş belediye.

59 - Türkiyede ilk vede tek TIR Kamyonlarinin yaris organizasyonu
1991 Yilinda Bossek kulübü tarafindan Kücük sanayi sitesinde düzenlenmistir. Dünya üzerinde Amerika basta olmak üzere Ingiltere,Finladiya,Italya gibi ülkelerde sürekli yapilan bu yarislar ülkemizde ilk ve bir kere Bursada yapildi ve binlerce insan seyretti. Eminimki ilerleyen yillarda bu organizasyon cok sayida yapilacak fakat ilkinin Bursada yapildigini bir cok insan bilmiyor olacak

60- Türkiye'nin ilk Aboneli dergisi :NİLÜFER ismiyle Bursa'da yayın hayatına geçmiştir.

61-Türkiye'nin ilk ulaşım grevi : 1963 yılında Bursa Otobüs İşletmesi işçileri tarafından yapılmıştır.

62)Osmanlının ilk şeyhülislamı; Bursa’da bir semte adını veren Molla Fenari Bursa’dan çıkıyor...

63)Osmanlının ilk yün, pamuk ve ipekli dokumacılığı, 1437 yılında Üçkuzular Tekkesi’nin hareminde kurulan makinelerle başlamış...

64)Osmanlının ilk kağıthanesinin Cilimboz deresi vadisinde kurulduğu

65)ilk krom madenleri,

66)Anadolu’daki ilk tiyatro...

67)İpekçilik Okulu ilk ve tek olarak Bursa’da açılırken,

68)ilk çevre koruma çalışması da Bursa’da gerçekleşmiş,.,,

69)3 Ağustos 1910’da koza fabrikaları çalışanları 16 saatlik çalışma düzenine karşı durarak işi tatil edip ülkenin ilk grevini yaparlar.

70)Hala bir opera binası olmayan bu kentte İlk Türk Operası Bursalı bir besteci olan Mehmet Baha Pars tarafından bestelenmiş...

71)Pek çok kişinin bilmediği bir başka ilk de, Tolon fabrikalarında üretilen bulaşık ve çamaşır makineleridir...

72)Bir diğer ilk, “Sihirbazlar Kralı Zati Sungur”...

73)Şerif Ardış okulunu herkes bilir... Ama, Türkiye’nin ilk okul bağışı olduğunu!..
Pek az kimse...

74)Tıpkı Türkiye’nin ilk hava korsanının Bursa’dan çıkması

--------------Tualimforum İmzam--------------
Boşverdim