ATP Nedir Nasıl Elde Edilir
ATP
Yüksek enerjili fosfat bağları hidrolizle koptuğu zaman açığa çıkan yüksek enerji biyokimyasal reaksiyonlarda kullanılır.
ATP -------- ADP + P + 7300 Kal (enerji)
ADP ---------- AMP + P + 7300 Kal (enerji)
Not:
AMP = Adenozin Mono Fosfat görüldüğü gibi bir adenin nükleotitdir. Yapısı RNA ‘da kullanılan Adenin Nükleotide uyar. Çünkü yapısında kullanılan şeker Riboz şekeridir.
Canlılar yalnızca ATP adını verdiğimiz molekül içerisinde bulunan fosfatlar arasındaki kimyasal bağ enerjisini kullanabilir. Bu enerjinin kaynağı karbonhidrat, yağ, protein’ lerdir. Canlılar bu organik moleküllerdeki kimyasal bağları parçalar. Buradan açığa çıkan enerjiyi fosfatlara aktarır.
Yüksek enerjili fosfatlar birbirine dehidrasyonla bağlanır. Böylece ATP sentezlenir. (Fosforilasyon) daha sonra enerjiye ihtiyaç olduğunda bu bağlar tekrara suyla ( Hidroliz) parçalanır. Açığa çıkan enerjiyi canlı kullanır. Fosforilasyon: ADP ’ye bir fosfat grubu eklenerek ATP sentezi olayına fosforilasyon denir.
ATP SENTEZ REAKSİYONLARI:
1. Fotofosforilasyon: Işık enerjisinin fosfat bağına çevrilmesidir. Işığı emen klorofil molekülünden elektronlar başka bir
klorofile veya E.T.S. ye gönderip yükseltgenirken taşıdıkları enerjiyi serbest bırakırlar.
Oksidatif fosforilasyona benzer, yalnız klorofil şarttır. Bazı bakterilerde sitoplazmada, ökaryot canlılarda kloroplastlarda
gerçekleşir.
2. Oksidatif Fosforilasyon: Mitokondride organik moleküllerin yıkımıyla oluşan ürünlerin yüksek enerjili elektronları E.T.S.
aracılığıyla kademe kademe oksijene iletirken elektronların enerjisinden ATP sentezidir.Prokaryot hücrelerde sitoplazmada,
ökaryot hücrelerde mitokondri de gerçekleşir.
3. Substrat Düzeyinde Fosforilasyon: Oksijenin yükseltgen özelliğine ihtiyaç duymadan ( Oksijensiz ) sadece enzimle
substrattan direk ATP sentezidir. ( Fermantasyon) Bu durumda ADP yüksek fosfat grubu transfer potansiyeline sahip bir
molekülle direkt ilişkiye girer. Hücre sitoplazmasında O2 ve E.T.S. olmadan enzim varlığında olur. Enzimler tüm canlılarda
var olduğundan tüm canlılarda görülür. Bazı bakteriler yalnızca fermantasyoın yapar.
NOT: Evrimde ilk ortaya çıkan fosforilasyon şeklidir. Sonra fotofosforilasyon en son ise oksidatif fosforilasyon sentezlenir.
4. Kemosentetik Fosforilasyon : İnorganik bileşikleri oksitleyerek elde ettikleri enerjiyle besin üretirler. Yalnızca bu olayı
kemosentetik bakteriler yapabilir.
FOSFORİLİZASYON ATP’ nin sentezi sırasında enerjinin %60 ‘ı ısı şeklinde açığa çıkar. Bu ısı vücut ısısının oluşumunda rol alır. Metabolizma: Hücrede enzim katalizörlüğünde gerçekleşen yapım yıkım reaksiyonlarının tamamına denir. ¨ ÖZÜMLEME: Asimilasyon, anabolizma,yapım da denir. Hücrelere alınan küçük moleküllü maddelerin özel enzimlerle ATP harcanarak, büyük moleküllü maddelerin yapımına denir. Su açığa çıktığı için dehidrasyon olayıdır. Protein sentezi, enzim, nükleik asit, ATP sentezleri vb. ayrıca fotosentez ve kemosentez ¨ YADIMLAMA: Katabolizma, dissimilasyon, yıkım da denir. Hücrede özümlenen maddeler gerektiğinde özel enzimlerle yapı taşlarına ayrılır ve ATP elde edilir. Oksijenli solunum ve oksijensiz solunum, sindirim, ATP’nin hidrolizi
ATP Hücrenin Enerji Değişim Aracıdır
Klorofil tarafından emilen ışık enerjisi, o haliyle bitkilere yararlı değildir. Yararlı bir hücre enerjisine, bir kimyasal enerji biçimine dönüşmesi gereklidir. Bitki olsun hayvan olsun bütün canlı hücrelerin enerji sağlayıcısı daha çok ATP olarak bilinen adenosin trifosfattır. ATP, hemen hemen DNA zincirinin tek bir nükleotid halkası büyüklüğünde ve karmaşıklığında bir moleküldür. Aslında, fazladan iki fosfat eklenmiş bir nükleotiddir (adenosin monofosfat) Önce ATP'nın hücre içinde nasıl oluştuğunu inceleyeceğiz. Burada gördüğünüz gibi klorofil ışığı emer, ışığın enerjisini elektriğe çevirir, sonra da şeker yapma işlemi sırasında bu enerji ATP'ye dönüşür. Güneş enerjisi böylece ATP molekülleri içine kilitlenip saklanır.
Hayvan hücrelerinin klorofilleri yoktur. Onlar bitkileri yiyerek sağladıkları şekerden ATP üretmek zorundadırlar. Bitki şekerinin oksijenle yakılıp ATP sağlanması için, hayvan hücrelerinin ufacık şeker yakan odacıkları vardır.
Benzer Konular 
