Bitlis Yöresi Halk Oyunları - Bitlis Halk Oyunları - Bitlis İli Halk Oyunları

**Esra** · 15.07.10, 15:29

Bitlis Yöresi Halk Oyunları - Bitlis Halk Oyunları - Bitlis İli Halk Oyunları

Bitlis yöresi halk oyunları çok zengin ve çeşitlidir Oyunlar genellikle halay yada bar şeklindedir Halay Bitlis'te "Berite" Adını alır Alkuşya Süzme oyunu Tringo halay türü oyunlardır Bitlis barı Aşürme bar özelliği taşır.

Oyunlar kareografik düzenleri yönünden çeşitlilik gösterir Halay ve bar özelliklerine göre oyunların el tutuşları farklıdır.

Örneğin Nare Temirağa'da oyuncular birbirlerinin parmaklarını tutar. Hımhimi'de kolkola girer. Barlarda eller kenetlenir. Düz halaylarda oyuncular birbirlerine sarılırlar.

Güvenk:
Bu oyunun asıl adı ağır güvenk'tir Bitlis'te gelinle damat düğüne hatta gerdek gecesine kadar birbirlerini görmezler. Eskiden motorlu taşıtlar olmadığı icin gelin damat evine atla veya yaya olarak getirilirdi Bunun icin gelin yorgun olurdu. Bu arada gelinin yorgunluğu ve yabancı oluşu nedeniyle oyun cok ağır oynanır. Yani ağır güvenk'de ağır kelimesi cok ağır oynanmasından güvenk ise gelinin güveye tanıştırılmasından meydana gelir. Son zamanlarda bu oyun sadece güvenk olarak söylenmektedir. Oyun gelin ile güveyi ailesini tanıştırmayı amaçlar. Kadınlar karşılama biçiminde oynadığı gibi karma olarak da oynanmaktadır. Halay türü bir oyundur.

Nare:
Halay türündedir. Kadın erkek bağlı dizilişte oynanan ağır ve yalın bir oyundur.

Çarşıda Atlas:
Sözlü bağlı ve kadınlar arasında oynanan bir halay türüdür. Tutuşmalar omuzdandır. Sert ve evinimli figürleri vardır. Def eşliğinde oynanır. Bu oyun erkekler arasında daha sert figürlerle oynanır.

Memoş:
Kadınların tek mendil ve def eşliğinde bireysel olarak oynadığı bir oyundur. Bu oyunda erkekler arasında sert ve hızlı figürlerle oynanır.

Bolağ (Balık) Attım Havaya:
Def eşliğinde oynanan kadın halaylarındandır. Omuzlar birbirine değecek biçimde parmaklarının kenetlenmesiyle oluşur. Ağırlama bölümü bitirilip ikinci bölüme geçilirken bağ çözülür önde ve yanlarda el çırparak oynamaya devam edilir.

Tiringo:
Ellerde kırmızı ve ak mendiller vardır. Mendiller sallanarak sağa sola ayaklar çapraz atılarak oynanır yalnız kadınılar yada yalnız erkekler arasında oynandığı gibi karma oılarakta oynanmaktadır.

Temirağa:
Halay türünde çok yavaş başlayıp giderek hızlanan bir oyundur Parmaklardan tutuıarak kızlar ve erkekler ayrı olarak oynanır Karma olarak da oynandığı görülür.

Dello:
Birbirine karşı iyi geçimli olan köylerin birinde arasıra bütün köylüler toplanıp birlikte oyunlar oynarlardı. Bu oyunlara genellikle herkes katlırdı Katılamayan kişiler zorla getirilirdi. Günlerden bir gün oyun yerine gelemeyen Dello isimli birinin evine gidilir. O rahatsız olduğu nedeniyle gelemediğini söyleyip onlara evinde bir oyun oynamayı teklif eder. Dello'nun teklifini kabul ederler Oyun başlayınca hiç bilmedikleri görmedikleri oyunla karşılaşınca bu oyuna ismine hitaben Dello oyunu adını verirler. Erkekler oynar kızlar da oynayabilir.

Botane:
Bu oyunu Bitlis'te daha ziyade Siirt tarafına yakın köylerden geldiği tahmin edilmektedir. İsmi Siirt'e yakın botan çayınandan gelip oyundaki hızlı ve aniden yavaşlıyan figürlerin bu çayın akışını adeta canlandırmaktadır.

Çayın düz akması sular kabarınca çoşması ve etrafına taşması gibi. Kızlar ve erkekler beraber oynar.

Adley:
Bu oyun erkek ve kızların birlikte oynadığı halaylardandır Erkek ve kızların ayrı ayrı oynadrkları halay türü oyunlar yanı sıra bu oyunda ayrım yapılmaksızın beraber oynama genel bir kaidedir.

Gezal:
Genellikle Bitlis'te eğlenceye yavaş oyunla başlanır Sonra daha hızlı oyunlara geçilir Ayrıca hızlı oyunlardan sonra yine dinlenmek amacıyla yavaş oyunlar tercih edilir. Bu tür oyunlar gruplar halinde ve karşılıklı maniler söylenerek oynanır. Bu oyunlara genellikle Berite ismi verilir. Gezal oyunu da karşılıklı türküler maniler söyleyerek oynanan oyunlardan birisidir. Erkekler ve kızlar beraber oynarlar.

Dokuz Ayak:
Bu oyunun esas orjinal ismi Nehpi'dir. Oyunda ayagın dokuz defa sallanması yani dokuz sayılı bir oyun olması nedeniyle bu ismi almıştır Omuzlardan tutularak oynanan bu oyunda genellikle ayak figurleri ve ayaklardaki haraketlilik canlılık önem taşır. Erkek oyunudur.

Harkuşta:
Dugun demek başladığı zaman bütün köy halkı ve civar köyler oraya taşınır Burada durup dinlenmeden bıkıp usanmadan saatlerce oyunlar oynanır.Bu arada koyün delikanlıları ve: pala bıyıklı cengaverleri civardan gelen ve kendi köylerinde bulunan yetişkin kızlara kur yapmak isterler. Oyunlar içinde sertlik hakimdir iki tarafa ayrılan genç1er sanki bir savaş meydanındaymış gibi karşısındakine düşman gibi bakarak müziğin ritmine uyarak kıran kırana bir gösteri yaparlar. Sert vurma ve vurulan ellerden ses çıkarma kızlar arasında çok rağbet görür Oyunda tamamen sertlik ve ciddiyet hakimdir. Halk bu ayuna vuruş ve darbe anlamına gelen Harkuşta adını vermiştir. Bir halk sözcüğü alan harkuşta aynı şekliyle günümüze kadar gelmiştir.

Meyroki :
Oyun benzetmeden başka bir şey degildir Oyun figürlerine bakılarak ismini almıştır.Meyroki oyununda ileriye gidişlerde düz bir gidiş yerine önce saga dogru bir yürüyüş sonra sola doğru bir yürüyüşle yay çizilir. Bu sarhoşların fazla içtikten sonra yolda yürümelerini andırır Bunun için oyuna mey: içki ro: yol ve -ki tamlama eki ile içki yolu anlamını taşıyan bir isim konulmuştur. Meyroki oyunu için ikinci bir rivayet vardır. Meyroki oyununa konu olan Meyro adı cins isim bozmasından meydana gelmiş

bir kahramandır. Meyronun asıl adı Meyrem'dir Ama halk kolayıık olsun diye Meyrem'i Meyro diye çevirir Meyro meydanda davul zurna çalınca köy delikanlıları ile birlikte kendinden geçer kendinden degişik figürler katarak oyunlar oynar. Bu halkın çok hoşuna gider herkesin dilinde Meyro'nun oyunları vardır. Halk her seferinde Meyro'nun oynadıgı oyunlar manasında meyroki deyip geçer. Bu isim böylece günümüze kadar gelir Hem kız hem erkekler arasında oynanır. Sertlik gostermez Daha ziyade titreme ve gosteriş oyunudur.

Sepe:
Bu oyunun asıl ismi Se - pi'dir Se üç Pi: ayak demektir. Bu üç ayak anlamındadır Bu üç ayakta sag ayağın one doğru sallanmasından sonra bir es yapıp sol

ayakla bir duraklama yapılır. Sonra yine sag ayağın üçlemesine geçilir. Bundan dolayı halk arasında üç ayak anlamını taşıyan ve halay bö1gesi oyunlarının bariz karakteristiğini taşıyan bu oyuna Sepe denilmiştir Erkek oyunudur.

Garzane:
Halay bolgesi karakteristik ayunlarından alan halaya Bitlis'te Garzane denir Bu oyun Bitlis'in batı kesiminde çok yayılmıştır. Burasıda Garzan denilen bolgeye yakın oldugu için orada yaygın bir oyun olduğu için bolgenin ismine hitaben Garzane adı verilmiştir. Erkek oyunudur.

Pappori:
Pappori genellikle ayak figürleriyle oynanan bir oyun oldugu için pappo: ayak -i: ismin "i hali ve r kaynaştırma harfidir Bütün figürler ayakta toplandıgı için bu ismi almıştır Kisaca ayak oyunu anlamında kullanılır Erkek oyunudur.

Yörede oyunlar oynanınış şekillerine göre:

Kişisel oyunlar:
Bu oyunlar bir veye iki kişinin oynadığı oyunlardır Kişisel kabiliyetlerin ortaya konduğu oyun türleridir. Teşi Tringo Harkuşta

Grup halinde oynanan oyunlar:
İkiden çok kişinin birlikte oynadığı oyunlardır Kendi aralarındasıralanırlar:

Kadın oyunları: Lorke Memyane Düğme Teşi Meyroki
Omuzda oynananlar: Gezal Dokuz ayak Pori
Avuçlardan tutarak oynananlar: Ağır gövenk Gerzane

Küçük parmak tutarak oynananlar:
Değermenci Dolape Berican Şilore Aşırma

Araçlı oyunlar:
Bıçak kullanarak oynanan oyunlardır Bitlis'te Zeyno Arvadın Öldü veya Bıçak oyunu adı ile oynanırlar Bu oyunlarda sertlik ve savaş anlatılır.

Diğer oyun örnekleri:
Dello Botane Adley Gezal Meyroki Motgane Süleymane Pappori Sepe Melefani Kavaşe Kız Halayı Nare Çarşıda Atlas Bolağ Attım Havaya Temirağa Alkuşta Çarşıbaşı Süzme Oyunu

**Kartal** · 10.02.17, 10:15

Bitlis Yöresi Halk Oyunları - Bitlis Halk Oyunları - Bitlis İli Halk Oyunları

Teşekkürler

Konu Bilgileri
	Konu Başlığı Bitlis Yöresi Halk Oyunları - Bitlis Halk Oyunları - Bitlis İli Halk Oyunları	Konudaki Cevap Sayısı 1
	Şuan Bu Konuyu Görüntüleyenler	Görüntülenme Sayısı 2651

10.02.17, 10:15	#2 (permalink)
Kullanıcı Profili Kartal Moderator Kullanıcı Bilgileri Üyelik tarihi: Feb 2008 Nerden: Ankara Mesajlar: 9.474 Konular: 7187 Puan Grafiği Rep Puanı:10540 Rep Gücü:132 RD: Teşekkür Ettiği Teşekkür: 2.018 642 Mesajına 953 Kere Teşekkür Edlidi :	Bitlis Yöresi Halk Oyunları - Bitlis Halk Oyunları - Bitlis İli Halk Oyunları Bitlis Yöresi Halk Oyunları - Bitlis Halk Oyunları - Bitlis İli Halk Oyunları Teşekkürler --------------Tualimforum İmzam-------------- Kartal

Benzer Konular
Konu	Konuyu Başlatan	Forum	Cevaplar	son Mesaj
Muş Yöresi Halk Oyunları - Muş Halk Oyunları Genel Bilgi - Muş Halk Oyunları	Esra	Muş	1	14.03.19 00:38
Çorum Yöresi Halk Oyunları - Çorum Halk Oyunları Genel Bilgi - Çorum Halk Oyunları	Esra	Çorum	1	14.03.19 00:37
Muş Yöresi Halk Oyunları Listesi - Muş Halk Oyunları İndeksi	Esra	Muş	1	01.12.17 16:00
Van Yöresi Halk Oyunları Listesi - Van Halk Oyunları İndeksi	Esra	Van	1	01.12.17 15:57
Bitlis Yöresi Halk Oyunları Listesi - Bitlis Halk Oyunları İndeksi	Esra	Bitlis	0	15.07.10 00:36

Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)