Ahi Ahlâkını Meydana Getiren Kurallar

Burgazi fütüvvetnamesi’nde Ahi ahlâkını meydana getiren kurallar şöyle sıralanmaktadır.

1- Ahiler birkaç iş veya sanatla değil, yeteneklerine en uygun olan tek bir iş veya sanatla uğraşmalıdır.

2- Ahinin emeğini değerlendirecek ve onurunu koruyacak bir işi, özellikle bir sanatı olmalıdır.

3- Ahi doğru olmalı, emeğiyle hak ettiğinden fazlasını kazanma yoluna sapmamalıdır.

4- Ahinin işinin ve sanatının geleneksel pîrlerinden kendi ustasına kadar bütün büyüklere içten bağlanmalı, sanatında, davranışlarında onları örnek almalıdır.

5- Ahi bilgi sahibi olmalı, bilginleri sevmeli, onlara karşı küçük düşmemeli, aldığı bilgileri yerinde ve zamanında kullanmalıdır. 13. yüzyılda Burgazi tarafından kaleme alınan Burgazi’nin Fütüvvetnamesi’ni, daha sonra diğerleri takip etmiştir. Ahi ahlâkını meydana getiren fütüvvet kuralları, öğrencilere anlayacakları tarzda öğretilirdi.

Bu kurallar;

1-İyi huylu ve güzel ahlâklı olmak,

2-İşinde ve hayatında doğru, güvenilir olmak,

3-Ahdinde, sözünde ve sevgisinde vefalı olmak,

4-Sözünü bilmek, sözünde durmak,

5-Hizmette ayrım yapmamak,

6-Yaptığı iyilikten karşılık beklememek,

7-Güler yüzlü olmak,

8-Tatlı dilli olmak,

9-Hataları yüze vurmamak,

10-Dostluğa önem vermek,

11-Kötülük edenlere iyilikte bulunmak,

12-Tevazu sahibi olmak,

13-Hiç kimseyi azarlamamak,

14-Anaya ve ataya hürmet etmek,

15-Dedikoduyu terk etmek,

16-Komşularına iyilik etmek,

17-İnsanların işlerini içten, gönülden ve güler yüzlü yapmak,

18-Başkasının malına hıyanet etmek,

19-Sabır ehli olmak,

20-Cömert, ikram ve kerem sahibi olmak,

21-Daima hakkı kullanmak,

22-Öfkesine hakim olmak,

23-Suçluya yumuşak davranmak,

24-Sır saklamak,

25-Gelmeyene gitmek, dost ve akrabayı ziyaret etmek,

26-İçi, dışı, özü, sözü bir olmak,

27-Kötü söz ve hareketlerden sakınmak,

28-Mahiyetinde ve hizmetindekileri korumak ve gözetmek.

(...)

Yukarıda sadece bir kısmına yer verdiğimiz Ahiliğin 124 altın kuralı vardır.

AHİLERİN AHLAK DIŞI SAYDIĞI ŞEYLER

Ahilerin ahlak dışı saydığı, ahiyi ahilikten çıkaran şeyler şunlardı:

1. İçki içen,

2. Zina işleyen

3. Münafıklık, dedikodu ve iftira eden

4. Gururlanan, kibirlenen

5. Merhametsizlik eden

6. Kıskanan

7. Kin besleyen

8. Sözünde durmayan

9. Yalan söyleyen

10. Emanete hıyanet eden

11. Kişinin ayıbını örtmeyen, bu ayıbı yüzüne vuran

12. Cimrilik, eli sıkılık eden

13. Adam öldüren kişiler örgütten atılırdı.

AHİLİĞİN ÖNDE GELEN ALTI İLKESİ

Ahiliğin önde gelen altı ilkesi

1. Elini açık tut

2. Sofranı açık tut

3. Kapını açık tut

4. Gözünü bağlı tut

5. Beline sahip ol

6. Diline sahip ol.