 Antalya Medreseleri
Antalya Medreseleri
Ulu Cami Medresesi (Merkez)
Ulu Cami Medresesi Sultan I.Alaaddin Keykubat zamanında, 1219-1238 tarihleri arasında Yivli Minare’nin yanı başında yapılmıştır. Medresenin ismi tam olarak bilinmemekle beraber Yivli Minare Camisi’nin avlusunda olduğundan ötürü Yivli Minare Medresesi olarak da geçmektedir.
Dört eyvanlı medreseler grubu içerisindeki bu yapının planı dikdörtgen olup, güney cephede bulunan portali ana duvarların dışına taşmıştır. Kesme taştan bu portalin ön kısmı onarılırken bezemesi de yenilenmiştir. Sivri kemerli portal nişinin iki yanında mukarnaslı beş kenarlı küçük mihrapçıklar bulunmaktadır. Basık yay kemerli girişin üst kısmı mukarnaslıdır. Kapı kemeri üzerinde de dört satır halinde silinmiş olan kitabesi yer almaktadır.
Girişteki avlunun doğu ve batı kenarlarında sütunlu revaklar olduğu kalıntılardan anlaşılmaktadır. Girişin tam karşısında beşik tonozlu ana eyvan yer almaktadır. Medresenin yapıldığı alanın arazi konumundan ötürü ana eyvanın solundaki hücre enine olmasına karşılık sağ köşedeki diğer hücre ile eyvan arasına beşik tonozlu küçük bir hücre yerleştirilmiştir. Avlunun sol tarafında üç hücre yerleştirilmiştir. Bu medrese oldukça harap olduğundan plan şekli de yeterince anlaşılamamaktadır.
Atabey Armağan Medresesi (Merkez)
Yivli Minare’nin karşısında bulunan ve Yivli Minare Külliyesinin bir bölümü olarak nitelenen Atabey Armağan Medresesi’nin kapısı üzerindeki kitabeden II.Gıyaseddin Keyhüsrev zamanında 1239’da Atabey Armağan tarafından yapılmıştır. Kitabe:
“El-mülkü li’l-ilahi
Emre bi’imareti’l-medreseti’l mübareke
Fi devleti’es-sultani’l zemzillu’l-ilahi fi
El-alem gıyasüd-dünya ve’d-Din Ebul-feth Keyhüsrev bin Keykubat
Emirü’l Mü’minin fesellemehu ve Hallede’l-İlahu sultanahu el’abdu’z-zaif
El-muhtaç ila rahmeti Rabbini Atabek ce’alehu bunyad fi sene seb’a selaşine sittemi 637
(1239)”.
Yivli Minare Camisi’nin avlusunda bugün bu medresenin yalnızca kitabeli kapısı ile temel izleri kalmıştır. Bu bakımından planı hakkında fazla bilgi bulunmamaktadır. Portalin iki kenarında üçgen ve yarım yıldız motiflerinden oluşmuş bir bordür dikkati çekmektedir.
Karatay Medresesi (Merkez)
Antalya Limanı’nda Turşucular Mahallesi Karadayı Sokak’ta bulunan Karatay Medresesi, bazı kaynaklara Karadayı Camisi olarak geçmiştir. Bu medreseyi Sultan II.Keykavus zamanında saltanat naipliği yapmış olan Celaleddin Karatay 1250 yılında yaptırmıştır.
Karatay Medresesi iki eyvanlı medreseler gurubuna girmektedir. Doğu cephesinde bulunan büyük eyvanın mihrabından ötürü uzun zaman cami olarak nitelenmiştir. Günümüze yalnızca portali, giriş eyvanı ve doğu cephesindeki büyük eyvanın mihrabı gelebilmiştir. Portal ve giriş eyvanı ile ana eyvan arasında bulunan iç avlunun güney cephesinde Roma döneminden kalma bir duvar bulunmaktadır. Büyük olasılıkla dikdörtgen planlı medresenin batı cephesi duvarları ile ileriye doğru çıkıntı yapan portal, doğu cephesindeki eyvan ve ona bitişik köşe hücresi bulunmaktadır. Medresenin iç avlu duvarlarından günümüze gelebilmiş olan güney duvarı arkasında medrese odalarının sıralandığı sanılmaktadır.
Günümüze gelebilen kalıntılardan beden duvarlarının büyük taş bloklardan yapıldığı, kemerlerde geçmeler halinde geometrik bezemeler olduğu dikkati çekmektedir. Ayrıca nişler ve küçük mihrapçıklar üzerinde bitkisel motifler, küçük sütuncuklar görülmektedir. Yer yer köşe dolgularında rozetler bulunmaktadır.
Medresenin ana eyvanı üzerinde mazgalların bulunması bu yapının eski bir kale kalıntısı üzerine yapıldığı izlenimini verirse de alttaki yapı üslubu bütünü ile XIII.yüzyıl Selçuklu yapı özelliği göstermektedir.
Oba Medresesi (Alanya)
Alanya’nın 15 km. uzağındaki Oba Köyü’nde bahçeler arasında bulunan bu medreseyi Emir Bedreddin Mahmut 1373 yılında yaptırmıştır.
Kareye yakın planlı medresenin ana eyvanının yanına kubbeli bir bölüm eklenmesi ile de planı L’yi andıran bir şekil almıştır. Gerçekte iki eyvanlı olarak yapılan bu medresede girişin tam karşısına beşik tonozlu asıl eyvan yerleştirilmiştir. Ana eyvanın sol köşesine kubbeli kışlık dershane yapılmış ve sağ tarafı da boş bırakılmıştır. Bu plan düzeni Selçuklu medrese planlarına uymamakta, kendine özgü bir düzen göstermektedir.
Medresenin yapımında toplama malzeme ile moloz taş kullanılmıştır. Medresenin dışı 22.70x19.50 ölçüsündedir. Kuzey cephesindeki giriş kapısı dışarıya doğru hafif bir çıkıntı yapmakta olup, burası kesme taştandır. Portal son derece sade, köşeler yuvarlatılmış, bunun içerisine de basık yay kemerli giriş kapısı yerleştirilmiştir. Kapıda palmet süslü bir ejder şeklindeki söve dışında başka bir süsleme elemanına rastlanmamaktadır. Girişten 9.20x10.30 ölçüsünde kareye yakın dikdörtgen planlı bir avluya geçilmektedir. Burada sütunlu revaklar bulunmamakta, her iki kenarda üçer oda avlu etrafında sıralanmıştır. Bu odaların birer penceresi ve ocakları bulunmaktadır.
Sinaneddin Medresesi (Korkuteli)
Korkuteli Alaaddin Camisi yakınında bulunan bu medreseyi Hamidoğullarından El Emin Sinaneddin Calis 1319’da yaptırmıştır. Hamidoğulları Beyliği bir süre Korkuteli’ne hakim olmuş ve bu medrese de o dönemde yapılmıştır.
Sinaneddin Medresesi açık avlulu, iki katlı medrese düzeninde olup, dikdörtgen planlıdır. Medresenin dış duvarları ile iç duvarlarının büyük bir kısmı kesme taştan, ikinci katı ise moloz taştan yapılmıştır. Medresenin kuzeybatı kenarının ortasında bulunan portal dışa doğru çıkıntı halindedir. Büyük sivri kemerinin üzeri çıkıntı oluşturacak şekilde yapılmış, iki dış köşesi yuvarlatılarak yarım sütunlar haline getirilmiştir. Büyük kemerin üzerine kitabesi yerleştirilmiştir. Kitabe:
“Bismillâhirrahmanirrahim
Emere bi’imareti hazihil-medreseti’l-mübareke
Elemir Sinaneddin Calis bin Yunus bin
İlyas bin el Hamid binaşru’l-ilahu fi
Şuhuri sene tıs’a aşere ve seba mi’e 719 (1319”.
Giriş cephesinin iki yanında dikdörtgen ve taş söveli iki pencere bulunmaktadır. Aynı şekilde doğu cephesindeki eyvanın iki yanındaki açılan iki pencere ile bir simetri meydana getirilmiştir.
Avlu çevresinde, girişin hemen arkasında beşik tonozlu örtülü dar ve küçük eyvan yer almaktadır. Bu eyvanın iki yanındaki birer kapı ile köşelerdeki dikdörtgen iki hücreye geçilmektedir. Kareye yakın dikdörtgen planlı iç avlunun kuzey ve güneyinde üçer sütunlu dört sivri taş kemerli birinci kat revakları yer almaktadır. Antik yapılardan toplama olan bu sütun başlıklarının hemen hepsi birbirinden farklı bitkisel motiflerle süslenmiştir. Eyvanın iki tarafındaki hücrelerin dışa açılan birer dikdörtgen penceresi vardır. Medresenin kuzey ve güney revakları üzerinde ikinci katı oluşturan revaklar alt kattakiler ile aynı büyüklükte ve aynı düzendedir. Bunlar birer kapı ile revaklar üzerindeki sekilere açılmaktadır. Medresede her iki eyvanın iki yanında kalan hücrelerinin ikinci kat döşemeleri ile tavanları ahşap malzeme ile örtülmüştür.
Ömer Paşa Medresesi (Elmalı)
Antalya, Elmalı ilçe merkezinde yer alan Ömer Paşa Camisi’nin yanında bulunmaktadır. Caminin kapı kitabesinden Ketencizade Ömer Paşa tarafından 1607 tarihinde yapıldığı anlaşılmaktadır. Ömer Paşa Camisi’nin kuzeybatısında yer alan medrese U planlıdır. Burada sekiz sivri kemerli, dokuz kubbeli U şeklindeki revakın arkasında medrese odaları sıralanmıştır. Medresenin revak kubbeleri hücrelerden daha yüksek tutularak, daha görkemli bir görünüm ortaya çıkarılmıştır. Kuzey cephesinin ortasındaki merdivenli bir kapı ile de medresenin kuzeyine geçilmektedir.
Uzun yıllar harap durumda olan bu medrese 1968 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından onarılmıştır. --------------Tualimforum İmzam--------------
Boşverdim | 
Benzer Konular 
