 Çalışma Ekonomisi -Emek Piyasası Dengesi
Emek Piyasası Dengesi
Tam Rekabetçi bir emek piyasasında denge nasıl oluşur?
• Tam rekabet piyasası, gerçek hayatta tüm şartları ile gözlenmesi güç varsayımlar içermesine karşılık kaynak dağılımında tam etkinliğin sağlandığı piyasalar olduğundan, gerek mal ve hizmet fiyatlarının gerekse emeğin fiyatının (ücret) açıklanmasında başlangıç noktasını oluşturmaktadır.
• Tam rekabetçi bir emek piyasasında denge emek arz ve talep eğrilerinin kesiştiği noktada oluşur. Denge ücret düzeyinde işsizlik olmadığından, buna piyasayı temizleyen ücret oranı da denilmektedir.
• Rekabetçi bir piyasada kısa dönemde denge ücretinden sapmalar olabilse de, uzun dönemde tekrar denge ücretine dönülecektir. Bu durum tam rekabetçi piyasalarda tek ücret kanunu olarak adlandırılır.
Tam rekabetçi alt piyasalarda tek bir ücret hangi mekanizmalarla sağlanır?
• Tam rekabetçi alt piyasalarda kısa dönemde farklı ücretler olabilse de, piyasanın varsayımları göz önünde tutulduğunda bu durum uzun vadede kalıcı olmayacak, piyasalar arasında ücretler eşitlenecektir.
• Örneğin, aynı mesleğin iki farklı şehirdeki piyasalarından birinde ücretler daha yüksek ise, piyasanın şeffaflık varsayımı gereği işçiler bundan haberdar olacaklar “faydalarını azamileştirmek” isteyen işçiler kolaylıkla ücretlerin düşük olduğu şehirden yüksekolduğu şehire göç edeceklerdir.
• Sonuçta ücretlerin yüksek olduğu piyasaya işgücü girişi fazla olduğundan ücretler düşerken, ücretlerin düşük olduğu gerekçesi ile işgücünün bir kısmını kaybeden piyasada ise emek arzı azaldığından ücretler yükselecektir. Emeğin piyasalar arasındaki hareketliliği ücretler birbirine eşitleninceye kadar devam edecektir.
Emek arz ve talebindeki değişmeler dengeyi nasıl değiştirir?
• Emek arzında ve talebinde meydana gelebilecek kaymalar rekabetçi bir emek piyasasında var olan dengenin bozulmasına neden olabilecektir. Ancak piyasanın işleyişi farklı bir ücret ve istihdam bileşiminde yeniden dengeye gelinmesini sağlayacaktır.
• Arz veya talebin kayması ile başlangıçtaki denge ücretinde talep fazlası oluşmuşsa daha yüksek bir ücret düzeyinde piyasa yeniden dengeye gelebilecektir. Talep fazlası emek arzı sabitken emek talebinin artmasından kaynaklanmışsa denge istihdam düzeyi de artacak, talep sabitken arzın azalmasından kaynaklanmışsa azalacaktır.
• Öte yandan, emek piyasasında arz fazlasının oluşması ücretlerin düşmesine neden olacaktır. Fiayet arz fazlası talep sabitken arzın artmasından kaynaklanmışsa denge istihdam düzeyi azalacak, arz sabitken talebin azalmasından kaynaklanmışsa denge istihdam düzeyi artacaktır.
Ücretlerin azalma yönünde katı olduğu durumda bozulan denge nasıl tekrar oluşur?
• Gerçek hayatta parasal ücretlerin artma yönünde esnek oldukları halde, azalma yönünde aynı esnekliğe sahip olmadıkları bilinmektedir. Ücret katılığı sendikalar ve toplu sözleşme düzeninden kaynaklanabildiği gibi zaman zaman işverenlerin tutumu da bu konuda etkili olabilmektedir.
• Parasal ücretlerin azalamadığı durumda dengesi bozulan bir emek piyasası uzun bir zaman gerektirse de aynı ücret düzeyinde yeniden dengeye gelebilecektir. Dengenin yeniden kurulmasında nispi ücretler ve emek hareketliliği anahtar kavramlardır.
Tam rekabetçi bir firma için denge nasıl oluşur?
• Tam rekabetçi firma piyasadaki çok sayıda firmadan biri olduğundan emeğin fiyatını etkileme gücüne sahip değildir. Firma piyasada toplam emek arz ve talep eğrilerine göre belirlenen denge ücretini veri olarak alır.
• Firmanın bu ücret düzeyinde ne kadar işçi çalıştıracağı emek arz ve talep eğrilerinin kesişme noktaları tarafından belirlenir.
Tekelci bir firma için denge nasıl oluşur, bunun tam rekabetçi firmanın dengesinden farklılığı nedir?
• Ürün piyasasında tam rekabetçi ve tekelci firmaların emek talep eğrileri farklıdır. Farklılığın temel nedeni marjinal gelir-fiyat ilişkisidir.
• Ürün piyasasında tam rekabetçi firma fiyat alıcısı konumunda olduğundan satışlarını piyasada oluşan denge fiyatından yapacaktır. Bu durumda firmanın marjinal geliri fiyata eşittir.
• Öte yandan, piyasa talebinin tümünü karşılama durumunda olan tekelci bir firmanın daha fazla mal satabilmesi ürün fiyatını düşürmesi ile mümkün olacağından Marjinal Gelir=Fiyat eşitliği burada söz konusu olmayacaktır.
• Bu nedenle, tekelci bir firmanın emek talep eğrisi tam rekabetçi bir firmanın eğrisinin daha solunda yer alır ve daha diktir. Bunun doğal sonucu şudur: Veri bir ücret oranında tekelci firma tam rekabetçi firmadan daha az işçi çalıştırır.
Oligopolcü firma için denge ücret ve istihdam düzeyi nasıl belirlenir?
• Oligopolcü bir firma işkolundaki toplam üretimin büyük bir kısmını gerçekleştiren az sayıda firmadan biridir.
• Oligopolcünün emek arz eğrisi piyasa ücretinden belirli bir istihdam düzeyine (piyasadaki işsizlerin tamamını gösteren düzey) kadar yatay eksene paralel,ondan sonra ise pozitif eğimlidir.
• Buna göre oligopolcü firma piyasadaki işsizlerinsayısı kadar işçiyi piyasadaki geçerli ücreti yükseltmeksizin istihdam edebilecektir.
• Ancak, istihdamı bunun da ötesine arttırmak isterse rakip firmalardaki işçileri kendi firmasına çekmesi gerekecektir. Bu durum firmanın ücretleri yükseltmesini zorunlu kılacaktır. | 
Benzer Konular 
