 Para Arzının Belirlenmesi ünite 3-Para Teorisi Ve Pol
Ünite 3
Para arzının belirlenmesi:
1-Para arzının belirlenme mekanizması:
Uluslar arası rezervleri (altın döviz gibi)karşılığında
Bankacılık sistemine verilen krediler karşılığında
Kamu kesimine açılan krediler karşılığında
Açık piyasa işlemleri aracılığıyla
Açık piyasa işlemleri: merkez bankasının tahvil ve bono piyasasında devlete ait menkul kıymetleri alıp satarak para yaratması açık piyasa işlemleri denir.
Not: elde nakit tutmanın fırsat maliyeti kaybedilen faizdir.
Not: Serbest rezerv bulundurmanın fırsat maliyeti kaybedilen faizdir.
Dışsal para arzı:
İçsel para arzı: içsel para arzı ergisi POZİTİF EGİMLİ bir ergidir. Yatay eksene diktir.
“para arzının içsel olması”
Not: parasal taban kaynağına ve kullanımına göre hesaplandığında bulunan değer birbirine eşittir.
Not: Yasal olmayan faaliyetler ve kayıt dışı ekonomi para arzını belirleyen nakit tercih oranı üzerinde etki yaratır.
Not: 2001 yılında alınan bir kararla TC merkez bankası parasal taban yaratma yolunda “kamu kesimine kredi karşılığında” Opsiyonda bulunmayacaktır.
Not: vadeli mevduat tercih oranı: halkın vadeli mevduatlarla vadesiz mevduat arasında ki tercihini yansıtır.
Not: para arzının parasal taban ve para çarpanı aracılığı ile belirlenme mekanizması çerçevesinde vadesiz ve vadeli mevduat zorunlu rezerv oranları merkez bankasının karar ve tercihini yansıtır.
Not: bir bankanın yetersiz serbest rezerv tutması halinde katlanacağı maliyeti belirleyen unsurlar
• İnterbank piyasası faiz oranı
• Reeskont faiz oranı
• Kredi faiz oranı
• Tahvil faiz oranı.
Not: Serbest rezervi etkileyen faktörler: 1) piyasa faiz oranı 2) mevduat çıkışlarındaki düzenlilik 3) rezerv borçlanmanın maliyeti 4) finansal sistemdeki istikrar.
Özet
Para çarpanı ve parasal taban kavramları aracılığı ile bir ekonomide para arzının nasıl belirlendiğini açıklaya bilmek: merkez bankaları tarafından yaratılan ve Kaydi para genişlemesine temel teşkil eden parasal büyüklük parasal taban( baz para) olarak adlandırılır. Baz para kaynak ve kullanım olmak üzere iki ayrı cepheden hesaplana bilir. Ancak bu iki yöntem sonucu aynı değer ulaşılması gerekir.
Parasal taban kullanımına göre dolaşımdaki nakit ve bankacılık sisteminin rezervleri toplamına eşittir.
Parasal tabanı para arzı ile ilişkilendiren kat sayı para çarpanıdır. Para çarpanı para arzının kapsamına dâhil edilen büyüklüklerine göre farklı biçimde ifade edile bilir. Genel anlamda para çarpanı belirleyen parametreler nakit tercih oranı vadeli mevduat tercih oranı serbest rezerv tercih oranı ve zorunlu rezerv oranlarıdır.
Para arzının belirlenmesi sürecinde para çarpanın ve parasal tabanı etkileyen faktörleri belirleyerek bunların para arzı üzerindeki olası etkileri açıklaya bilmek: para arzının belirlenme sürecinde rol oynayan faktörler para çarpanı ve parasal taban bağlamında değerlendirile bilir. Dar tanımlı para arzı kavramı esas alındığı sürece para çarpanını oluşturan para metreler çarpan arasında ters yönlü bir ilişki söz konusudur. Geniş tanımlı para arzı esas alındığı ise sadece vadeli mevduat tercih oranı çarpanı doğru yönlü etkilemekte diğerlerinin yarattığı etkinin yönü değişmemektedir.
Merkez bankası tarafından doğrudan kontrol edile bilen bir değişken olan parasal tabanla para arzı arasında doğru yönlü bir ilişkiden söz edile bilir. Parasal taban para arzı değişliklerini açıklamada kullanılabilecek en önemli değişken niteliğindedir.
Para arzının belirlenmesi mekanizması çerçevesinde oluşturula bilecek para arzı eğrisini ve bu konudaki farklı görüşlerini açıklaya bilmek: para arzı eğrisi faiz oranı ile para arzı arasındaki ilişkileri gösteren bir eğridir. Para çarpının da yer alan ve halkın tercihleriyle bankaların tercihlerini yansıtan para metrelerin faiz oranlarından etkilenmediği savunuluyorsa dışsal para arzından, eğerki parametrelerin faiz oranlarından etkilendiği düşünülüyorsa içsel para arzından söz edilmektedir.
Para arızının dışsal olması durumunda çizilecek para arz eğrisi yatay eksene dik bir doğru ile gösterile bilir. Para arzının içsel olarak kullanılması durumunda ise faiz oranı değişiklikleri karşısında mevduat sahiplerinin bankaların davranışları sonucu faiz oranı karşısında pozitif eğime sahip para arzı eğrisi çizilmesi gerekir. | 
Benzer Konular 
