Dünya Ticaretinin Serbestleştirilmes.1. Konu Özeti Dünya Ticaretinin Serbestleştirilmes 1. Konu Özeti
Dünya Ticaretinin Serbestleştirilmesi: Evrensel Yaklaşım ve GATT/WTO
Dünya ekonomisinde uluslararası ticareti serbestleştirmek konusundaki iki temel yaklaşımdan biri olan bölgesel yaklaşım, belli sayıda ülkenin oluşturduğu ekonomik birleşmeler aracılığıyla bu ülkelerin kendi aralarında serbest dış ticaret sağlarken, dış dünyaya ticari kısıtlama uygulaması olgusudur. Uluslararası ekonomik birleşmeler, bölgesel yaklaşıma örnektirler. Genel tanımıyla birleşmeler, birleşmeye giden ekonomilerde mal ve hizmet akımlarına serbesti sağlayıp ticarete engel olan kısıtlamaları ortadan kaldırarak bir ortak pazar yaratmaktadır. Başlıca dört birleşme türü vardır. Bunlar, serbest ticaret bölgesi, gümrük birliği, ortak pazar ve ekonomik birliktir. Ülkelerin gümrük birliğine gitmekle, parametreler sabit kalmak şartıyla optimum şartları değiştererek gerek birlik ve gerekse birlik dışında kalan ülkelerin refah seviyelerini etkilemelerine ekonomik birleşmelerin statik refah etkileri denir. Bu etkiler üretim tüketim ve gelirin yeniden dağılımı etkilerinden oluşur. konomik birleşmeler teorisine statik bir yaklaşım yapan geleneksel ümrük birlikleri teorisi, birleşmelerin sağlamış oldukları yararları tam larak açıklığa kavuşturamamıştır. Klasik geleneksel teori, birliğin üye ülkelerdeki stihdam seviyesi, prodüktivite ve büyüme hızlarındaki değişme ve talep yapısı üzerindeki etkilerinin belirlenmesinde yararlı olmamaktadır. Ekonomik birleşmeler, piyasaları genişleterek ölçek ekonomilerinden yararlanmalarına yol açar. Ölçek ekonomileri, bir firma veya sanayi dalında tesisleri genişleterek, üretim hacmini veya üretim fonksiyonunu değiştererek, teknoljik yenilikler getirerek veya dış çevrede meydana gelen maliyet düşürücü faktörlerden yararlanılarak prodüktiviteyi arttırmaktadır. İçsel ve dışsal ekonomiler olarak ikiye ayrılır. Ekonomik birleşmelerin, birleşmeye giren ve birleşme dışında kalan ülkelere çeşitli etkileri vardır. Bir bölgesel ekonomik birleşmede başarıya ulaşmak için bazı şartlar vardır. Bunlar; ekonomik gelişme farklılıkların az olması, coğrafi yakınlık, ekonomi yapı benzerliği, sosyal, kültürel, tarihsel ve dinsel ortaklık, askeri ve politik ortaklıktır. |