Teşekkür
ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILAP TARİHİ(bütün bir kitabın özeti) Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi • Osmanlı devletinin kurduğu toprak düzeni ile elde ettiği kazanımlar: Köylünün yaşamı boyunca işleyebileceği toprağın sahibi olması Memuru olan sipahiye para ödemekten kurtulması. Sipahiden ve köylüden aldığı vergi ile hazineye gelir sağlaması Sipahiye yüklediği asker yetiştirme görevi ile güçlü bir orduya sahip olması • İttihat ve Terakki'nin önde gelen ideloğu Ziya Gökalp'tir. • İstanbul Hükümetinin Mustafa Kemal Paşa'ya 9.ordu komutanı olarak yüklediği görevler: Yetki bölgesindeki huzurun sağlanıp sürekli kılınması Ordu ve halkın elinde bulunan silah ve cephanenin toplanması Toplanan silah ve cephanelerin güvenli depolarda korunma altına alınması Türklerin kurduğu direnme örgütlerinin ortadan kaldırılması. • Osmanlı Hükümeti'ne yardımcı olmak amacı altında Kuvayı Milliye birlikleri arasında uyum sağlamak ve bu milis güçlerine asker kazandırmak gibi önemli kararların alındığı yerel nitelikli kongre Nazilli Kongresidir. • Sivas Kongresinin sonuçları: Yurttaki dağınık ve birbirinden habersiz direniş örgütlerinin tek çatı altında toplanması Bağımsızlık düşüncesi ile bağdaşmayan manda isteklerinden vazgeçilmesi Damat Ferit Hükümeti'nin tutumuna karşı kesin cephe alınması Meclis-i Mebusan'ın toplanması için Padişah üzerinde baskı yapılmasına karar verilmesi • Türk demokrasi yaşamına "muhalefet" kavramını yerleştiren parti İttihat ve Terakki Fırkası'dır. • Ankara'nın Ulusal Kurtuluş Savaşı'nın merkezi olarak seçilmesinin nedenleri: Ankara'yı ziyaret eden Mustafa Kemal Paşa'nın halkın büyük coşkusu ile karşılanmış olması İstanbul'dan gelen demiryolunun Ankara'da sona ermesi ve ulaşım olanaklarının o dönem için oldukça iyi olması Şehrin Batı cephesine yakın olması Anadolu'nun orta yerinde bulunduğu için çarpışma alanlarına eşit uzaklıkta bulunması. • İstanbul'un işgal edilmesinin sonuçları: İstanbul'da ve oradaki yönetimde gerçekten bir umut kalmadığının anlaşılması İstanbul'dan Ankara'ya doğru, ulusal kurtuluşu düşünen bir aydın göçünün başlaması Tek umut ışığının Mustafa Kemal ve çevresinden kaynaklandığının anlaşılması. Mustafa Kemal'in Meclisin toplanma yeriyle ilgili düşüncelerindeki haklılığın anlaşılması. • Birinci Dönem TBMM meşruiyet kaynağını Ulustan almıştır. • I.Dönem TBMM'nin özellikleri: Vekillerin, milletvekilleri arasından ve doğrudan doğruya TBMM tarafından seçilmesi Yürütme gücünün doğrudan doğruya TBMM içinde olması. Her vekilin kendisini seçen TBMM'ye karşı sorumlu olması. Ordu ve kolordu komutanlarının milletvekili olabilmesi. • Birinci TBMM'nin yurtta ve dünyada otoritesini yaymak ve yeni bir varlık olduğunu kanıtlamak amacıyla attığı adımlar: İstanbul Hükümeti ile her türlü ilişkisini kestiğini duyurması Hıyanet-i Vataniyye Kanununu çıkararak vatana ihanet suçu ve cezasının belirlenmesi. Dünyadaki parlamentolara bir yazı gönderilerek, yeni doğan siyasal varlığın tanınmasının istenmesi. Rusya'da yeni kurulan rejimin hükümeti ile ilişkiler kurulması için girişimlere başlanılması • Yunanlıların İstanbul'u işgal edememesinin nedeni İstanbul'un Anlaşma Devletlerince 16 Mart 1920'de işgal edilmiş olmasıdır. • Sevr Antlaşması ile ilgili bir değerlendirme yapıldığında şu sonuçlara ulaşılır: Osmanlı Devleti'nin İstanbul üzerindeki egemenliğinin sona erdiği. Ege Bölgesi'nin yönetiminin Yunanistan'ın eline geçtiği Güneydoğu Anadolu'nun bir bölümünün özerkleşip, Anlaşma Devletleri denetimi altına girdiği Azınlıkların Türklerden daha fazla haklara sahip olduğu • 22 Haziran 1920'de başlayan Yunan saldırısında Batı cephesinin açılmış olmasının TBMM'nin kuruluşunu ve amaçları bazı devletlere bildirmesinin Ulusal ordunun kurulmasının TBMM'nin San Remo kararlarını kabul etmeyeceğini belirtmesinin etkisi vardır. • Gümrü Barış Anlaşmasının sonuçları: Ermenilerin Sevr Antlaşmasını tanımayarak, bu anlaşma ile kendilerine verilmek istenen paydan vazgeçmesi. Ermeni sorunu denilen yapay konunun kapanmış olması. TBMM'nin devletler arası alanda varlığının ilk kez kanıtlanması Uluslararası bir anlaşmada Türklüğün ilk kez vurgulanmış olması • I.İnönü Zaferinin sonuçları: TBMM Hükümeti'nin otoritesinin ve saygınlığının artması. Anlaşma Devletleri arasındaki çekişmelerinin açığa çıkması. Fransız ve İtalyanların Yeni Türk Devletini görüşülmesi gereken bir siyasal varlık olarak kabul etmeye başlaması. İngiliz kamuoyunda TBMM ile anlaşmak ve pazarlık etmek eğiliminin ortaya çıkması. • Tekalif-i Milliye Emirlerinin kapsamı: Her ailenin orduya çamaşır, çorap ve çarık vermek zorunda olması. Teknik elemanların ordu hizmetine alınması. Halkın elindeki silah ve cephanelerin yetkililere teslim edilmesi. Öküz ve at arabalarının yüzde onunun ordu hizmetine verilmesi. • Tarafların Mudanya Ateşkesi ile üzerinde anlaştıkları noktalar: Doğu Trakya'nın ateşkesin imzalanmasından sonra on beş gün içinde boşaltılması. Meriç'in batısında güvenliği sağlamak amacıyla Anlaşma Devletlerince bir miktar asker bulundurulması. Barış sağlanıncaya kadar TBMM Hükümetinin sekiz bin jandarma erini Doğu Trakya'da tutabilmesi Doğu Trakya'da boşaltılan yerlerin ilk önce Anlaşma Devletlerinin temsilcilerine daha sonra da Türk memurlarına bırakılması • TBMM Hükümeti'nin, Lozan'a gidecek olan Temsilciler Kurulu'na verdiği yönerge ile kesinlikle ödün verilmemesini istediği iki konu: Ermeni yurdu ve Kapitülasyonlar • Lozan Antlaşmasının kapsamı: Kapitülasyonların her türlü sonuçları ile birlikte kaldırılması. Azınlıkların Türk uyruklu sayılması. Devlet borçlarının ödenmesi üzerinde her türlü yabancı gözetim ve denetime son verilmesi. Musul sorununun ikili görüşmelere bırakılması. • TBMM'ni olağanüstü yetkilere sahip bir meclis olmaktan çıkaran düzenleme 1924 Anayasasıdır. • Yeni Türk Devletinin ilk siyasal partisi Cumhuriyet Halk Fırkasıdır. 2.parti Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası, 3.parti Serbest Cumhuriyet Fırkasıdır. • Türkiye Cumhuriyeti'nin 1950-1960 döneminin özellikleri: Bazı kesimleri memnun etmek amacıyla devrimden ödün verilmesi. Oy toplamak uğrunda gereksiz fabrikaların açılması. Hesapsız bir ithalat rejimi ile maddi sıkıntıların doğması. Anayasa dilinin değiştirilmesi. • Montrö Sözleşmesinin hükümleri: Savaşta Türkiye tarafsız ise savaşanların savaş gemilerinin Boğazlardan geçememesi. Türkiye'nin, savaşa girerse ya da yakın bir savaş tehlikesi ile karşılaşması halinde Boğazları dilediğine açıp kapatmada özgür olması. Boğazlarda Türkiye'nin savunma hakkının kesin olarak tanınması. Ticaret gemilerinin geçişlerinin serbest olması. • Atatürk'ün, Türk Devrimi'ni gerçekleştirirken Ulusal Egemenliği en önde tutmasını sağlayan temel neden devrimin doğrudan doğruya ulusça yapıldığını, ulusun malı olduğunu vurgulamaktır. • Atatürk ilkelerine esas olan inkılapların sağlam, tutarlı ve kalıcı niteliklerde olmasının temel nedeni evrensel boyutlu ve tarihi gerçeklere dayanmasıdır. • Osmanlı Devletinde ilk Eğitim Bakanlığı 1847 yılında tanzimant devrinde kurulmuş ve ilk Türk gazetesi çıkarılmıştır. • Yeni Türk Devletinin ekonomik alandaki yenileşme çabaları: 1924 te iş bankasının kurulması, 1 temmuz 1926 da kabotaj hakkının tanınması, Teşvik-i Sanayi Kanununun 1926 da kabul edilmesi,Anadolu Demiryollarının satın alınması. • Devletçi bir model, Türkiye Cumhuriyetinde 1929 yılından sonra izlenen ekonomik politikayı en iyi tanımlar. • 1930 yılından sonra gerçekleştirilen inkılaplar: 1934te kadınlara seçme ve seçilme hakkının verilmesi, 1933 te üniversite reformu, 5 Şubat 1937 de anayasaya 6 Atatürk ilkesinin girmesi, 12 Nisan 1931 de Türk Tarih Kurumunun kurulması. • Aşar vergisinin kaldırılması, Cumhuriyet döneminde ekonomik alanda yapılan yeniliklerden biridir. • Yeni Türk Devletinin yazı devrimi yapması için gösterebileceği gerekçeler: Arap alfabesinin zor okunması, arap alfabesindeki ünlü sayısının Türkçe için yetersiz olması, Arap alfabesinin bazı ünsüzlerinin Türk dili için gereksiz olması, Arap alfabesinin Türkçenin ses ve kelime yapısına uymaması. • Mustafa Kemal Paşanın dış politikada belirlediği hedefler: Osmanlı devletinin uluslararası varlığının silinmesi, zafere erişince bir barış ortamı kurup yaşatılması, uluslararası alanda tek Türk varlığı olarak yeni devletin anılması, Yabancı devletlerin yetkililerine Türk davasının anlatılmaya çalışılması. • 1930 yılındaki Serbest Fırka denemesinin başarıya ulaşamamasının ortaya çıkardığı temel yurt gerçeği: Türk toplumunun henüz çok partili siyasal yaşama geçecek kültür düzeyine gelmediği. • 5 Haziran 1925 te Terakkiperver Cumhuriyet Fırkasının kapatılması, Meclisin Takriri Sükun Kanunuyla Hükümete verdiği yetkinin sonuçlarından biridir. • Amerika Cumhurbaşkanı Wilsonun ortaya attığı ilkeler, 1.Dünya Savaşının sonuçlarında etkili olmuştur. • 1 Eylül 1939 da 2.Dünya Savaşının çıkmasında rol oynayan temel neden, 1938 yılından itibaren Almanyanın saldırgan siyasetinin artmasıdır. • Cumhuriyetin ilanıyla yeni Türk Devletinde görülen gelişmelerden biri Güçler birliği ilkesinin kabul edilmesidir. • Vatandaş egemenlik hakkını belli bir süre için kullanma yetkisini, seçtiği temsilcilerine bırakır ve temsilcilerin kabul ettiği bazı yasalar da halkoyuna sunulur. Bu yöntem yarı doğrudan demokrasinin gereğidir. • Atatürk'ün demokrasi tanımı ve anlayışı ile bağdaşanlar: Demokrasi fikirdir; bir kafa meselesidir. Herhalde bir mide meselesi değildir. Demokrasi bireysel olup, vatandaşın egemenliğe insan sıfatıyla katılmasıdır. Demokrasi maddi refah meselesi değildir. Demokrasi tüm bireylerin aynı siyasal haklara sahip olmasıdır. • Millet olgusunun öğeleri: Din birliği, Tarih ve kültür birliği, Irk birliği, dil birliği • 1924 te halifelik kaldırıldı ve tevhidi tedrisat kanunu kabul edildi. 1925 te tekke, zaviye ve türbeler kapatıldı. 1926 da Türk medeni kanunu kabul edildi. 1928 de anayasadan laikliğe aykırı hükümler çıkarıldı. 1937 de 6 Atatürk İlkesi anayasaya alındı. • Atatürkün devlet anlayışına göre TBMM'nin konumunu belirler: Ulusun doğrudan doğruya kendi iradesi ile kurduğu, ulusun altında, her zaman değiştirilebilen, ulusal iradenin aracıdır. • Laik devletin en belirgin özelliklerinden biri, din ve vicdan özgürlüğünün sınırlarının geniş olmasıdır. • Laiklik ilkesini temel alan inkılaplar: Türk medeni kanununun kabulü, halifeliğin kaldırılması, tevhidi tedrisat kanununun kabulü, Şer'iyye bakanlığının kaldırılması. • Türk inkılabının niteliklerinden biri yeniliklere açık olmasıdır. • Tutsak ulusların bağımsızlık savaşı için yüreklenmesi, Türk devriminin dünyadaki etkilerinden biridir. • Atatürk ilkelerinden Milliyetçilik ilkesi, diğerlerinin geliştirilmesinde ve sürdürülmesinde temel ilkedir. • Türk inkılabını korumanın yolları: İnkılabı yapanlar ve yürütenlerce durmadan kökleştirilmesi, İnkılabın getirdiklerinin her kesime anlatılması, İnkılaba karşı olanların aydınlatılması, Rejimi korumak için sert tedbirlere başvurulması. • Türkiye, 1952 yılında dünyada yerini almak için Kuzey Atlantik Paktına girmiştir. ( NATO'ya girmiştir. ) • İhtilal, inkılabın ön aşamasıdır. • 23 Aralık 1876 tarihli anayasanın özellikleri: Yargı güvenliğinin kesin olmaması. Yurttaşların siyasi parti kurma ve toplantı özgürlüklerinin olmaması. Anayasayı değiştirme ve kaldırma hakkının padişahta olması. Egemenliğin Osmanlı ailesine ait olması. • İttihat ve terakki cemiyetinin özellikleri: Türk kadınına bazı haklar tanımanın yolunu açması. Özgürlük ve demokrasi isteği ile yola çıkıp parti diktatörlüğü kurması. Ulusal bir burjuvazi yaratmaya çalışması. Her türlü yeniliği Türkçülüğün ışığı altında yapmak istemesi. • Doğu illerinin temsilcilerinden oluşan bir kongrenin Erzurumda yapılmasının yararları: Erzurumda elde edilecek başarının Sivasta toplanması planlanan kongreye büyük moral olacağı düşüncesi. Erzurum ile birlikte önemli bazı Doğu illerinin henüz işgal edilmemiş olması. Yurttaki tek derli toplu askeri gücün Erzurumda bulunması dolayısıyla burada bütün yurda örnek olacak bir örgütlenme modelinin kurulabilecek olması.Kongre sonucu oluşacak örgütün, Ermeni saldırıları karşısında savunma için 15. kolorduya daha çabuk yardım sağlayabilecek olması. • Osmanlı Parlamentosunun hiçbir zaman doğrudan doğruya ulusun sahip olduğu bir egemenlik anlayışını yansıtmamış olmasının temel nedeni egemenlik hakkının halka verilmemiş olmasıdır. • Sevr Antlaşması ile ilgili değerlendirme yapıldığında ulaşılabilecek sonuçlar: Güneydoğu Anadolunun bir bölümünde Anlaşma Devletleri denetiminde yeni devletler kurulacağı. Osmanlı Devletinin İstanbul üzerindeki egemenliğinin sona erdiği. Ege Bölgesinin yönetiminin Yunanistanın eline geçtiği. Azınlıkların Türklerden daha fazla haklara sahip olduğu. • 23 Şubat 1921 tarihinde toplanan Londra Konferansından sonra ortaya çıkan durumlardan biri, TBMM Hükümetinin varlığının kabul edilmesidir. • Lozan Antlaşması ile İmroz, Bozcaada ve Tavşan Adası dışındaki Ege adalarının geri alınamamasının nedeni, Ege adalarının Balkan savaşlarında yitirilmiş olmasıdır. • 1923 yılı Ekim ayında ortaya çıkan hükümet bunalımının nedenlerinden biri hükümet üyelerinin tek tek meclisten seçilmesidir. • Kültür gelişmesinde en önemli etken, toplumsal etkileşimin olmasıdır. • Birleşmiş Milletler Örgütünün kabul ettiği İnsan Hakları Evrensel Bildirgesini tanıma konusunda çekimser kalan ülkeler: Sovyetler Birliği, Beyaz Rusya, Çekoslovakya, Yoguslavya, Ukrayna, Polonya, Suudi Arabistan, Güney Afrika. (8 çekimser, 48 kabul) • Mecellenin özellikleri: Kişilik, aile ve mirasla ilgili konuları içermemesi. Eşya-kişi ilişkilerine çok az yer verilmesi. Daha çok borç ilişkilerini düzenlemiş olması. Hanefi hukukunun kurallarına göre düzenlenmiş olması. • 1926 yılında çıkarılan Maarif Teşkilatı Hakkında Kanunun temel amacı eğitim kurumlarının yeni bir düzene sokulmasıdır. • Türk tarihinde planlı ekonomi dönemi ilk kez 1934 yılında başlamıştır. • Atatürk'ün demokrasi ile ilgili düşünceleri: Demokrasi ekonomik bir geçim kaynağı değildir. Demokrasi siyasal özgürlüğü sağlayan bir sistemdir. Demokrasi vatandaşın egemenliğe katılmasıdır. Demokrasi bütün bireylerin aynı haklara sahip olmasıdır. • "Ulus" un niteliği üzerinde düşünen ilk Türk bilim adamı Ziya Gökalp. • Türk devrimini bir bütün oarak reddeden ikinci cumhuriyetçilerin özellikleri: Gayet iyi ve sağlam bir eğitim almış olmaları, Bugünkü oumsuzlukların nedeni olarak Mustafa Kemal'in kurduğu Cumhuriyeti göstermeleri, Kemalizm ile demokrasinin bağdaşmayacağını savunmaları, Demokrasiden vazgeçilemeyeceğine inanmış olmaları. • Osmanlı Devletinde bütün yurttaşları kapsayan bir ceza yasasının yapılacağını dile getiren ilk belge Tanzimat Fermanıdır. 3-11-1839 • Siyasal partilerin kurulması döneminin açılması. Meclisi Mebusanın yetkilerinin arttırılması. Hükümetin meclise karşı sorumluluğunun kabul edilmesi. Padişahın yasama yetkisinin daraltılması. Türkiye'yi parlamenter sisteme taşıyan bu gelişmeler 1909 Anayasa değişikliği ile olmuştur. • Almanyanın, 1.Dünya savaşı öncesi Osmanlı Devleti üzerinde tam bir egemenlik kurarak gerçekleştirmek istediği amaçlar: Süveyş kanalını denetimleri altına alarak İngilterenin sömürgeleri ile bağlantısını kesmek. Padişahın halife kimliğinden yararlanarak ingiliz sömürgelerinde huzursuzluk çıkarmak. Fazla nüfusunu Anadoluya yerleştirerek bir alman kolonisi oluşturmak. Osmanlı Devletinden ekonomik ayrıcalıklar elde etmek. • 1.Dünya Savaşı sonunda Almanya'nın içine düştüğü durumlar: Sanayisini ve ordusunu sınırlamak zorunda kalması. Ağır mali yükümlülükler altına girmesi. Toprak kaybetmesi. Cumhuriyetin ilan edilmesi. • İstanbul Hükümeti tarafından asayişi sağlamak üzere Anadoluya gönderilen Mustafa Kemal Paşa'nın gerçek niyetini açığa çıkaran ilk ve en önemli gösterge Havza'dan Harbiye Nezaretine çektiği telgraftır. • Sivas kongresi öncesinde Damat Ferit Paşanın kongreyi engellemek amacıyla uygulamaya koymak istediği taktiklerden biri Ege bölgesinde ilerleyen Yunanlılarla bir anlaşma yaparak makul bir çizgide durmalarını sağlamaktır. • Osmanlı Meclis-i Mebusanının hiçbir zaman, doğrudan doğruya ulusun sahip olduğu bir egemenlik anlayışını yansıtamamış olmasının temel nedeni Meclisin yetkilerini kısmak ve genişletmek hakkının kesin olarak padişahta olmasıdır. • Osmanlı Devletinin siyasal yapısında ve birinci TBMM'nde güçler birliği ilkesi yürürlükte olmasına rağmen birbirinden oldukça farklıdır. Bu fark TBMM'nde egemenliğin halkta olmasından kaynaklanmıştır. • Yunanlıların İstanbulu işgal edememesinin nedeni İstanbulun Anlaşma Devletlerince işgal edilmiş olmasıdır. • Anlaşma devletleri birliklerinin, barış imzalanıncaya kadar İstanbul ve Boğazlarda varlıklarını sürdürecekleri koşulu Mudanya Ateşkes Antlaşmasının kapsamındadır. • 1923 yılı Ekim ayında ortaya çıkan hükümet bunalımının nedenlerinden biri Hükümet üyelerinin tek tek meclisten seçilmesidir. • 1924 Anayasasının meclisin işleyişi ile ilgili olarak öngördüğü ilkeler: Hükümetin bir program hazırlayarak meclisten güvenoyu almak zorunda olması. Meclise hükümeti her zaman denetleme ve düşürme hakkı verilmiş olması. Bakanların Meclis tarafından değil Başbakanca saptanması. Başbakanın Cumhurbaşkanınca atanması. • İnönü döneminin eğitim konusundaki atılımlar: Yeni yükseköğretim kurumlarının açılması.Eğitimin halka yayılması çabasına ağırlık verilmesi.Teknik öğretimin temellerinin atılması. Batı ve Doğu kültürünün önemli eserlerinin Türkçeye çevrilmesi. • 1.Dünya Savaşı sonunda Avrupa'da oluşan genel siyasi durumlar: Alman sömürgelerinin İngiliz ve Fransızlar arasında bölüşülmesi. Tirollerin İtalyaya bağlanması. Çekoslovakya'nın kurulması. Polonya'ya Alman topraklarından büyük bir pay verilmesi. • İnsanların kendi içlerine kapanıp yüzlerce yıl aynı değerleri saklamalarını önleyen kültür öğesi Bilim ve sanattır. • Sosyalistlerle sosyal demokrasiyi savunanlar arasında en belirgin fark yönetime geçme konusunda sosyalistlerin ihtilalciliği, sosyal demokratların halkın oyuna uymayı kabul etmesidir. • Demokratik Hukuk Devletinin işleyebilmesi için yargı gücünün bağımsız olması gereklidir. • Ulus egemenliğine dayanan Yeni Türk Devleti'nin yönetim şekli olarak cumhuriyeti benimsediği günlerde geleneksel Osmanlı kurumlarından Hilafet ayakta kalmıştır. • 1926 yılında çıkarılan Maarif Teşkilatı Hakkında Kanun'un temel amacı eğitim kurumlarının yeni bir düzene sokulmasıdır. • Türk tarihinde planlı ekonomi dönemi ilk kez 1934 yılında başlamıştır. • Osmanlı Devletinde Rumi Takvim daha çok mali işlerde kullanılmıştır. • Atatürk'ün demokrasi ile ilgili düşünceleri: Demokrasi ekonomik bir geçim kaynağı değildir. Demokrasi siyasal özgürlüğü sağlayan bir sistemdir. Demokrasi vatandaşın egemenliğe katılmasıdır.Demokrasi bütün bireylerin aynı haklara sahip olmasıdır. • Atatürk'ün yaptığı ulus tanımında yer alanlar: Beraber yaşama konusunda ortak bir arzuya sahip olmak. Zengin bir hatıra mirasına sahip olmak. Birlikte yaşama konusunda samimi olmak. Ortak mirasın korunması konusunda müşterek iradeye sahip olmak. • 1926'da kabul edilen Türk Medeni Kanununun laiklik için temel sayılabilecek maddesi Rüşt yaşına ulaşan çocuğun dinini seçmekte özgür olması. • Türk Devrimini korumanın yolları: Devrime tepki gösterenlere karşılık verilmesi. Devrimin yapanlar ve yürütenlerce durmadan kökleştirilmesi. Devrimi korumak için gerektiğinde sert önlemlerin alınabilmesi. Devrimin getirdiklerinin tüm topluma anlatılması. • Osmanlı Parlamentosunun hiçbir zaman doğrudan doğruya ulusun sahip olduğu bir egemenlik anlayışını yansıtmamış olmasının temel nedeni Egemenlik hakkının halka verilmemiş olmasıdır. • Ulusal ordunun kurulması aşamasında karşılaşılan para sıkıntısını gidermek amacıyla TBMM Hükümeti tarafından başvurulan yollar: Halka yeni vergiler konması, Posta havalelerinin geciktirilmesi,Vergilerin oranlarının arttırılması, Bankalardaki paralara el konulması • Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası "Parti dinsel düşüncelere ve inançlara saygılıdır." maddesini programına almakla "Türk toplumunun evrimsel gelişmeyi sağlayamadığı için devrime gittiğini" tarihsel ve toplumsal gerçeği kavrayamadığını göstermiştir. • Hatay'ın Türkiye'ye katılmasını sağlayan gelişmeler: Fransa'nın Suriye'deki mandasını bırakmak istemesi, İngiltere'nin Türkiye'den yana arabuluculuk görevini üstlenmesi, Uluslar Kurumunun denetiminde olan Hatay parlamentosunu oluşturacak seçimlerin Fransızlar tarafından yürütülememesi, Hatay parlamentosunda Türkiye ile birleşme kararının alınması. • "Aydınlanma Döneminin getirdiği özgürlük anlayışı" Ulus Devlet kavramının ortaya çıkmasına neden olmuştur. • Çoğunluğun her zaman haklı olduğu formülünü ortaya atarak yasaların ancak bu yolla yapılabileceğini söyleyen düşünür Rousseau'dur. • Atatürk tarafından uygulamaya konulan temel iktisat politikaları: Anti-enflasyonist para-kredi politikası, Denk bütçe politikası, Planlı kalkınma politikası, Devalüasyonsuz dış ekonomik ilişkiler politikası. • Egemenliği kullananların, bu hakka seçime dayalı olarak sahip bulundukları devlet biçimi Cumhuriyettir. • Türk yurttaşlarına geniş bir din ve vicdan özgürlüğü tanıyan ilk anayasa 1924 Anayasasıdır. • Atatürk'çü Sistemi bir bütün olarak reddedenlerin 1.grubu "Osmanlı sistemine dönmek özleminde olanlar, 2.grubu iyi ve sağlam bir eğitim almış olanlardır. • Türk siyasal bilincini geliştiren ve güçlendiren en önemli öğe "Egemenliğin ulusa ait olması" dır. • Kabilelerin devlet düzenine geçmesini sağlayan etkenler: Aynı dili konuştuklarını anlamaları, Ortak ekonomik çıkarlarının olduğunu görmeleri, Aynı inanca sahip olduklarını anlamaları, Düşmanlarının ortak olduğunu anlamaları • Halifeliğin kaldırılmasından sonra ortaya çıkan tepki çevrelerinin oluşturduğu gruplar: Devrim adımlarını benimseyen ancak bunların çerçevesini çizemeyerek iktidara geçmeye çalışanlar, Halifesiz bir Cumhuriyeti kabullenmekle birlikte daha ileriye gidilmesini istemeyenler, Cumhuriyeti kabul etmekle birlikte halifesiz bir toplum düşünemeyenler, Cumhuriyete ve Halifeliğin kaldırılmasına kesinlikle karşı olanlar. • Ulus egemenliğine dayanan Yeni Türk Devleti'nin yönetim şekli olarak cumhuriyeti benimsediği günlerde, geleneksel Osmanlı kurumlarından Hilafet ayakta kalmıştır. • Yeni Türkiye Devleti'ndeki bütün okulların Milli Eğitim Bakanlığına bağlanması Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile olmuştur. • Aydınlanma düşüncesinin Osmanlı Devletine yavaş bir şekilde girmesinin nedenleri: Eğitim alanındaki gelişmelerin yetersiz olması, Geleneksel devlet düzeninin değişmeyeceğinin düşünülmesi, Devletin tanrısal nitelikte bulunduğu yargısının kesin olması, Devletin ekonomik açıdan durgunluk döneminde olması. • Türkiye'nin devletçi bir ekonomik politika uygulamaya geçmesinin temel nedeni her çareye başvurulduğu halde sanayi işletmesi kuracak özel girişimcilerin ortaya çıkmamasıdır. • Türk tarihinde siyasal özgürlükler uğrunda ilk mücadele Genç Osmanlılar tarafından verilmiştir. • Siyasal partilerin kurulması döneminin açılması, Meclisi Mebusanın yetkilerinin arttırılması, Hükümetin meclise karşı sorumluluğunun kabul edilmesi, Padişahın yasama yetkisinin daraltılması, 1909 Anayasa değişikliği ile olmuştur. • İtalya'nın Birinci Dünya Savaşı başladığında taraf değiştirerek İtilaf Devletleri yanına geçmesinin doğurduğu sonuç Avusturya-Macaristan ordularının Kuzey İtalya'ya yayılması dolayısıyla cephelerin genişlemesidir. • Ulusal bir bilincin doğması ve başlatılan kurtuluş hareketinin ulusa mal edilmesi konusunda kesin karara varılması düzenli ordunun kurulmasıyla olmuştur. • Yurtseverler tarafından, İstanbul Hükümetine bağlı olarak yarı özerk bir siyasal kuruluş düşüncesinin pekiştirildiği kongre Alaşehir Kongresidir. • Avrupa'yı demokratik değerlerin işlediği bir ülkeler topluluğu haline getirmek, insan haklarını ve özgürlüklerini el birliği ile korumak amacıyla kurulan uluslararası örgüt Avrupa Konseyidir. • Yurdun savunulması için bütün ulusal güçlerin toparlanması, Osmanlı Devletinin Uluslar Kurumuna alınmasının sağlanması, yurtdışına kurullar gönderilerek Türklerin uğradıkları haksızlıkların anlatılması gibi amaçları gerçekleştirmek isteyen kongre Milli Kongre'dir. • İttihat ve Terakki Cemiyetinin özellikleri: Türk kadınına bazı haklar tanımanın yolunu açması, Özgürlük ve demokrasi isteği ile yola çıkıp diktatörlüğü kurması, Ulusal bir burjuvazi yaratmaya çalışması, Her türlü yeniliği Türkçülüğün ışığı altında yapmak istemesi. • TBMM nin kuruculuk niteliği 1924 Anayasası ile sona ermiştir. • Halkçılığın amaçları: Türk halkının kendi kendini yönetmesini sağlamak, Ulusal egemenlik esasına göre demokratik bir rejimi pekiştirmek, Halkın hakça eşit bir düzen içinde yaşamasını sağlamak, Toplumsal dayanışmayı ve birliği sağlayarak insanları mutlu kılmak. • Atatürk ideolojisinin üzerinde kurulduğu iki üst ilke Akılcılık ve Ulusçuluktur. • İtilaf Devletlerinin 16 Mart 1920 de İstanbul'u resmen işgal etmelerine neden olan en önemli olay son Osmanlı Mebusan Meclisinde Misak-ı Millinin ilan edilmesidir. • 1876 Osmanlı Anayasasının varlığını kesin olarak ortadan kaldıran olay 1 Kasım 1922 de Saltanatın kaldırılmasıdır. • 1950-60 dönemi iktidarlarının en belirgin özelliği "Türk Devrimini bir bütün oarak benimsememek" • 1-Türk Tarih ve Dil Kurumlarının çalışmaya başlaması 2-Üniversite reformu 3-Belediye seçimlerinde kadınlara seçme ve seçilme hakkının tanınması 4-Din adamlarının kılıklarının düzenlenmesi • Ayastefanos antlaşması ile Kıbrıs adasının yönetimi İngilizlere bırakılmıştı. • Türk tarihinde Sağlık Bakanlığı ilk kez 1920 'de kuruldu.
Benzer Konular 
