İktisat Teorisi – Ünite 2 ihtiyaç: fizyolojik ve kültürel ihtiyaçlar olmak üzere ikiye ayrılır.fizyolojik ihtiyaçlar beslenme, giyinme ve barınma, kültürel ihtiyaçlar ise sinemaya gitmek, tiyatroya gitmek gibi ihtiyaçlardır.
mal:insan ihtiyaçlarını karşılayan her türlü fiziksel varlığı ifade eder.
Tüketici:mal tüketerek ihtiyaçlarını karşılayan kimseye denir.
Fayda:malların ihtiyaçları giderme özelliğidir.tüketicilerin amacı malların tüketimi sonucu elde edilen faydayı max. kılmaktır.
mal kümesinin özellikleri:mal kümesinde yer alan mal çeşidine n dersek, n sayılabilir bir sayıdır.yani sonmsuz değildir.ancak tüketim miktarı en fazla sonsuz olabilir en az sıfır.
Homo Economicus Varsayımı:iktisadi insan anlamına gelir.iktisadi insan, iktisadi akılcı insan olarak da isimlendirilir.iktisat biliminin en temel varsayımıdır.
iktisadi akılcılığın özellikleri
1.tam bilgiye sahip olma
2.seçici olma
3.tercihler arasında tutarlı olma
4.çoğu aza tercih etme
fayda Fonksiyonu:tüketicinin tükettiği malla bu tüketim arasındaki ilişkiyi gösteren fonksiyona fayda fonksiyonu denir.
fayda fonksiyonunun özellikleri
1.malların tüketilen miktarlarının artan bir fonksiyonudur.
2.sadece bir malın tüketilen miktarı arttığında toplam fayda azalarak artar.
3.her bireyin fayda fonksiyonu farklıdır.bireyler arası fayda karşılaştırılması yapılamaz.
Fayda kuramları
1.ordinalistler(sıralayıcılar)
fayda ölçülemez fayda karşılaşatırılamaz fayda sıralanabilir fayda subjektiftir bir maldan sağlanan fayda diğer mallardan bağımsız olmaz
2.kardinalistler(sayıcılar)
fayda ölçülebilir (util denilen birim ile) fayda objektiftir. bir maldan sağlanan fayda diğer mallarınkinden bağımsızdır.
diğer malalrın tüketim miktarı sabitken bir malın tüketim miktarı arttığında toplam fayda azalarak artar.bu özelliğe azalan marjinal fayda özelliği denir.
Toplam fayda:bir malın tüketilen tüm birimlerinin sağladığı faydadır.TU ile gösterilir.
Marjinal Fayda toplam:tüketim miktarının bir birim arttırılması durumunda toplam faydada meydana gelen değişmeye denir..Marjinal fayda tüketim arttırıldıkça sürelkli olara azalır bunun nedeni ihtiyaçlar karşılandıkça şiddetinin azalmasıdır.MU ile gösterilir.
Marjinal fayda; toplam faydadaki değişmenin tüketim miktarındaki değişmeye oranıdır.
Toplam faydadaki değişme
Marjinal fayda= ----------------------------------
tüketim mikt. değişme
toplam fayda eğrisine çizilen teğetin eğimi marjinal faydayı verir.
Azalan marjinal fayda yasası:diğer malların tüketim miktarları sabitken bir malın tüketilen miktarı arttırıldığında toplam fayda azalarak artar.
ÖRN: X MU
--- ---
1 10
2 18
3 23
4 25
5 25
6 24 tabloya göre 4. birim mal tüketildiğinde marjinal fayda değeri kaçtır?
Toplam faydadaki değişme 25-23 2
Marjinal fayda= ----------------------------------=---------------=---------=2
tüketim mikt. değişme 4-3 1
farksızlık eğrileri:tüketiciye bellirli bir toplam faydayı sağlayan tüketim bileşenlerini ifade eden noktaların geometrik bileşimine denir.
farksızlık eğrileri üzerindeki her nokta eşit toplam fyadayı gösterir.
farksızlık eğrileri orjinden uzaklaştıkça daha yüksek toplam fayda elde edilir.
farksızlık eğrileri negatif eğimlidir.
farksızlık eğrileri orjine göre dış bükeydir.
farksızlık eğrilerinin birbirlerini kesmeme özelliği iktisadi insanın tercihler arasındaki tutarlılık özelliği ile ilgilidir.
bir malın diğerinin yerine kullanılmasına ikame denir.
farksızlık eğrisi üzerinde bir noktadan dolayında tüketicnin bir malı diğerine tercih ettiği değişim oranına marjinal ikame oranı denir.
farksızlık eğrilerinin orjine göre dış bükey olmasının nedeni azalan marjinal fayda yasasıdır.
farksızlık eğrilerinin negatif eğimli olmalarının nedeni aynı fayda düzeyinde kalabilmek için bir malın tüketimi artığında diğer malın tüketiminin azalmasıdır.
harcama olanaklarının parasal ifadesine bütçe kısıtı denir.
tüketici her mala harcadığı sonuncu liralardan eşit marjinal fayda sağladığında tüketici dengesi sağlanır.
tüketici dengesinin değişmesine neden olan faktörler:fiyatın değişmesi,bütçenin değişmesi,zevk ve tercihlerin değişmesidir.
fiyat tüketim eğrilerinden hareketle talep eğrileri oluşturulur.
gelir tüketim egrilerinden hareketleengel egrileri olusturulur.
hicks fiyat değişimin yarattığı etkiyi iki kısımda inceler.ikame ve gelir etkisi. |