Divan-i Hikmet Divan-ıHikmet:
12. yüzyılda Türk tasavvufununkurucular ından Hoca Ahmet Yesevi’nin “Hikmet” adını ver-diği tasavvuf şiirlerinden oluşur. Hikmetler, ilahilere de kaynaklık eden, ilk Türkçe tasavvuf şiirleridir. 12’li (bazıları 7’li) hece kalıbıyla yazılmışlardır. İlahi aşkı ve tasavvufun diğer bazı temalarını işleyen canlı ve didaktik bir üslupla yazılmış şiirlerdir. Kitap, tasavvufun olduğu kadar 12. yüzyıl Türkçesinin de temel eserlerindendir.
BAŞKA BAZI TEMEL ESERLER
MUHAKEMETÜ’L-LUGATEYN
15. yüzyıl Çağatay şairi ve bilgini Ali Şir Nevai tarafından, Türkçe’nin Farsça’dan üstün bir dil olduğunu göstermek amacıyla yazılmış bir eserdir.
BABURNÂME
Hindistan’da bir Türk devleti kuran Babur Şah tarafından yazılmış bir tarih ve anı eseridir. Çağatay Türkçesi ile yazılmıştır.
ŞECERE-İ TÜRK
17. yüzyılın Türk hükümdarlarının Ebü’l gazi Bahadır Han’ın “Türk Tarihi” konulu eseridir. Destan ve anı özellikleri de taşır. (Aynı yazarın Türkmen Boyları hakkında yazılmış Şecere-i Terakime adlı bir esri daha vardır)
NOT:
İslam Etkisindeki Dönem de Türkçe; Doğu Türkçesi (Hakaniye Türkçesi) ve Batı Türkçesi (Oğuzca) olarak ikiye ayrılmıştır. Batı Türkçesi de zamanla Anadolu Türkçesi ve Azeri Türkçesi olarak ayrılır. Bazı dilciler. Kuzey-Batı Türkçesi (Kıpçak Türkçesi) adını taşıyan üçüncü bir kolun varlığını kabul ederler. Bu kolda Doğu Türkçesi (ve daha eskiye gidilirse Uygurca) ile ortak özellikler taşır. |