Koç Halayı - Koç Halayı Nasıl Oynanır - Sivas Yöresi Koç Halayı Oyunu

[Esra]

Koç Halayı - Koç Halayı Nasıl Oynanır - Sivas Yöresi Koç Halayı Oyunu

Hayvan adlı oyunlar türlü yurt bucaklarımızda vardır. Bazıları taklitçi, bir kısmı da ağırbaşlı ve taklitsiz çeşitlerdir. Akkoyun, Karakoyun, Kartal, Şahin, Atmaca gibi iz'felerle anılanlar ya konu bakımından yahut da taklit motifleriyle o hayvanlarla ilgilidirler. Bu tip oyunların kendi semt toplantılarında kimi zaman oynanılmayışı sebepsiz değildir Hiç değilse bazılarının şartlı fırsatlara bağlı kaldığı şimdiden bilinmektedir. Belirli şart ve v'delerin oyunları işte bu çeşitlerdir Adı geçenlerden meselâ Koç Halayı denildiğine göre "Koçkırımı, Koçkatımı" muhletinde (süresinde) oynanır.

Koç Halayı, erkekli - kadınlı yürütülen karma çeşitlerdendir Yerli görenekten olarak Sivas ve Şarkışla yörelerinde görülüp, tören ve kutlamalarda çekilir. Halay dizisinin bir tarafını erkekler, öbür kısmını kadınlar vücuda getirirler Düz sıra hâlinde yürütülür Dizinin illeri geri hareketleri ve bir de yanyürünüşlerden bazı figürler gösterilir. Hareketler sertçedir Tempo mutedildir (orta) Oyunun sözleri uzunca sürdüğü için havasının tekrarlamalarıyla istenildiği kadar uzatılabilir Sözlü kısım bitince davul - zurna aynı ezgiyi kendi tavrında çalar Davul - zurna çalarken türkü söylenmez Mün'sip (uygun) görüldüğü kadar tekrarlamalardan sonra baş çekenin dilediği an oyuna son verilir.

Koç Halayı, karma halde oynanıldığı gibi, yalnız erkek ve kadınlarca kendi meclislerinde de yürütülebilir. Tunceli, Bitlis, Erciş yörelerinde de vardır Havası yer yer çeşitler edinmiştir. Yazıya geçebilen kıtalarından bir kısmı şöyledir:

Koçları vurdum dereye
Öldüm araya araya
Terzi kolların farıya (çürüye)
İçlik yâre dar geliyor

Dar geliyor, dar geliyor
Bu iş bana zor geliyor

Koç koça koçlar katıldı
Balı ile şeker karıldı
Y'r yâre işmar edince
O yâr yâre satıldı

Y'r satıldı, yâr satıldı
İki can c'na katıldı

Koçları koştum döğene
Kızlar gidiyor kevene
Ergen ergene sarılmış
Birbirin seven sevene

Y'r seviyor, yâr seviyor
Yüreğim yağı eriyor

Koçlara kına yakıldı
Boynuna çanlar dakıldı
Yârim ak çadırdan çıktı
Bağrıma hançer çakıldı

Ah yakıldı, vah yakıldı
O yâr fikrime dakıldı

Koçları saldım dereye
Öldüm araya araya
Çal dibinden yola çıktım
Y'r gördü, sordu; nereye?

Vay dereye, ay dereye
Öldüm "y' r" deye deye

Koçları vurdum dereye
Öldüm araya araya
Terzi kolların kırılsın
Yelek yâre dar geliyor

Dar geliyor, dar geliyor
Bu iş bana zor geliyor

Giderisen göndereyim
Kunduranı döndüreyim
Ya bendine bile (birlikte) götür
Ya kendimi öldüreyim

Dar geliyor, dar geliyor
Bu iş bana zor geliyor

Gel sana alma verelim
Kapına köle olalım
Havalar ayaz üşüdüm
Aç da koynuna gireyim

Dar geliyor, dar geliyor
Bu iş bana zor geliyor

Bağçelerde var kuşburni
Dibinde verir ışkını
Y'ri elinden aldırmış
Allah'ın şu kör şaşkını

Dar geliyor, dar geliyor
Bu iş bana zor geliyor
Bağçesiz, barsız bu adam
Havansız, narsız bu adam
Kalaysız kaba benziyor
Bu dünyada y'rsız adam

Dar geliyor, dar geliyor
Bu iş bana zor geliyor