tualimforum.com - Osmos Olayı Nedir?

Osmos Olayı Nedir?

Ayrı iki sıvının, iki gazın, bazı cisimlerin gözeneklerinin arasında geçip birbirine karışması olayı "osmos" diye tanımlanır. Bitkilerin yaşantısında osmos olayının büyük rolü vardır. Gene bunun gibi,hayvanların bağırsaklarında sindirilen besin maddelerinin kan damarlarına karışması da osmos olayıyla ilgilidir. Bir bitkinin köklerinde topraktan su almasına yarayan delikler görülmediğine,hayvanların bağırsaklarının çeperlerinde besin maddelerinin kana karışmasını sağlayacak açıklıklar olmadığına göre bu iş nasıl gerçekleşmektedir?

İki gazı onları ayıracak hiç bir şey olmaksızın yanyana koyduğunuz zaman,süratle birbirine karışırlar. Aynı durum sıvıların çoğu için de sözkonusudur. Sözgelimi bir damla mavi mürekkep,bir kapta bulunan belirli bir miktardaki suyu açık tonda da olsa mavileştirecektir. Osmos olayında,bu karışım bir zar aracılığıyla olur. Bitkinin ince kök kıllarının incecik duvarları,bağırsakların duvar çeperleri için de aynı şey vardır. Ara perde karışım olayını yavaşlatır ama asla durdurmaz. Engel olmaz.

Osmos olayı, iki sıvının yapısına göre değişir. Sıvıların geçiş miktarı, molekül büyüklüklerine göre değişiklik gösterir. Nitekim saf suyun molekülleri şekerli suyun moleküllerinden daha küçüktür. Bu yüzden, saf su şekerli suya oranla daha çabuk, daha kolay yer değiştirir. Osmos olayındaki geçiş, ortamın sıcaklığıyla da ilgilidir. Bu sıcaklığa göre değişmeler olur.

Daha yukarda değinmiş olduğumuz gibi, osmos olayının canlıların yaşamasındaki rolü ve yeri çok büyüktür.Solunumla akciğerlerimize aldığımız hava, kılcal damarlara osmos olayıyla geçer ve kana karışır. Gerekli oksijen sağlanmış olur. Karbon dioksidin hücrelerden dışarı atılması aynı yolladır. Bitkiler, kökleriyle çeşitli madenlerin suda erimiş tuzlarını alırlar. Ancak bitkilerde osmos sadece köklerde değil,dallarda,yapraklarda da olabilir.