İzmirin Adı Nereden Gelmektedir ? İzmir İsmi Nereden Gelmiştir ? Smyrna Ne Demektir?

**Pelince** · 18.07.10, 03:17

İzmirin Adı Nereden Gelmektedir ? İzmir İsmi Nereden Gelmiştir ? Smyrna Ne Demektir?

Dilden dile dolaşan efsanelere göre İzmir kentine ismini bir Amazon Kraliçesi vermiştir.Smyrna,Zmirni,Esmira,Yezmirr,Samornia vs. olarak isimlendirilen kent,sonununda Türkler tarafından İzmir olarak benimsendi.Binlerce yıllık söylenceler İzmir kentinin adının Ege denizi çevresinde yaşayan Nuvilerin kullandığı Zmürna sözcüğünden kaynaklandığını ileri sürer. İzmir yöresinde yaşayan Erektidler M.Ö. yaklaşık 14 yy. Karadeniz’den gelen Amazonlarla savaşmışlardır. Bu savaşta Amazonları yenen Erektidlerin başındaki These Amazon kadınlarının önderi Smyrna ile evlenmiş ve yerleştiği kente’de onun adını vererek Zmürna demişti. Bu ad sonrada İyon diline Zimimi biçiminde geçmiş ve İzmir kenti anlamında Zmirni diye anılmaya başlamıştı. Türkler kenti zapt ettiklerinden itibaren ona İzmir demişlerdir.

İzmir ilinin yeryüzü şekilleri yakın jeojolik geçmişin bir sonucudur. Doğu batı doğrultusunda uzanan sıra dağlar onların arasında uzanan çöküntü ovaları, birikinti ovaları yer yer görülen volkan konileri İzmir ilinin yeryüzü şekillerinin ana hatlarını meydana getirir. Gölcük belevi gölü, Çatalboğaz gölü, Karagöl İzmir’in gezilip görülmesi gereken göllerindedir. İzmir ürünü en bol ve çeşitli olan toprağa sahiptir. İzmir’de endüstri bitkileri sebze ve meyve ve tahıl ve baklagiller yetiştirilir. İzmir’de hayvancılık önemlidir. Et ve süt hayvancılığı giderek adha çok önem kazanmıştır. Arazinin değerli ve dikili oluşu nedeniyle mera miktarı azdır. Dolayısıyla hayvan sayısı çoğaltılamamaktadır. Sığır ve koyun beslenen hayvanların başındadır. Bir çok tavuk çiftliği kurulmuştur. İzmir’in iklimi yumuşaktır. Yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlıdır. Yaz ayların da her gün öğleye yakın çıkan deniz meltemi bunaltıcı sıcaktan biraz olsun hafifletir. Kış mevsimi her tarafta ılık geçer. En soğuk ay ocak ayıdır.

Önce efsanelere göz atalım..Milattan önceki yıllarında Anadolu,büyük Hitit Uygarlığının egemenliğine sahne oldu. İşte söylencelere göre, tarihe geçen efsanevi İzmir kentinin, ismini M.Ö.15.Yüzyılda Doğu karadeniz'in The miskyra kenti çevresinden kalkıp gelen Hititlerin kadın savaşçı papazlardan aldığı iddia edilir. Tarihin ilk yazıcıları, bu esrarlı kadınlara "Amazon"ismini takmştır...(Bu yorum,tamamen efsanelere dayalıdır.) Sağ memeleri kesilmiş, kalkanlı ve mızraklı, sırım gibi vücutlara sahip, adaleli ve yanık yüzlü bu kadınlar, dev gibi atların üzerinde Pagos (Kadifekale)eteklerinden tozu dumana katarak, Meles Çayı kıyılarına ve Halkpınar bağlarına indiler. Uzun saçlı bu kadınların şakaları yoktu ve iyi savaşıyorlardı.

Dişi Savaşçılar

Yerli halkın bu yeni kavimi kabullenmekten başka çareleri olamazdı. Tarihin Babası Halikarnassos'lu Heredotos, Amazonların Yunan dilindeki "Oiorpato"sözcüğünden kaynaklanan "erkek öldürenler"anlamına geldiğini yazmaktadır. Heredot, Strobon, İkonomos ve Halikarnas Balıkçısı gibi yazarlar, bu kadınların ne yaman dilberler oldukları ve Ege'nin en güzel kentine ismimi verirken, tüm dişiliklerini en dipteki harca

karıştırdıkları konusunda hemfikirdirler. İzmir gibi,Efes'in de Amazonlar tarafından isimlendirildiği söylencelere karışmış tarihsel gerçektir. Bir başka söylenceye göre ise, bugünkü İzmir yöresinde yaşamış Elektdi isimli bir kavim, Amazonlarla savaşarak onları yenmişti.Sonra, kıralları These, Amazon önderi Smyrna ile evlenmiş ve kente onun adını verdirtti.
Böylece, Herakles ve Thesus mito-öykülerinde ismi geçen Amazon Kıraliçesi Smyrna, kente ismini vermiş oldu.Smyrna..

İzmir İsmi

Bu kelime, çeşitli dillerde aksan farklılaşmalarına uğrayarak benzer biçimlerde kullanılmıştır: "Zmirna,Smirne, Simire,Semire, Lesmire, Lesmirr, Ksimire, Siniros, Mirina, Samorna, Simira, Zmirna, Zimirra, İsmire, Yezmir gibi.." Bütün bu erişilmez kız imgeleriyle yüklü isimler, Hititi, Helen, Roma, Latin, Bizans, Slav, Arap, Hun ve Türk dillerindeki İzmir'di.Eski İyon lehçesi , isimlerin başına"i" belirleme sözcüğügetirilerek, kentin adını"İzmirni" olarak söylemiştir. Bu gün kullanılan İzmir sözcüğü işte bu kökten gelmektedir.

Akurgalın Yorumu

Ord.Prof.Ekrem Akurgal'a göre, İzmir (Smyrna) kelimesinin kökü şöyledir:"İzmir sözü eski iyon lehçesinde "Smure", Attika (Atina çevresi)lehçesinde ise "Smyrna"diye yazılırdı.Bugünkü Hellenler bu kentin adını "Smirni" biçminde okumaktadırlar. Ancak söz konusu Smyrna sözcüğü Yunanca

olmayıp, Ege yöremizdeki birçok yer adı gibi Eski Anadolu kökenlidir. Nitekim M.Ö.2.Binin baaşlarına ait Kayseri'deki Kültepe yerleşmesinde elde edilen metinlerde "İsmurna" diye bir yer adına rastlanmaktadır.

Tismurna'daki "ti" bir ön ek olup, şahıs yada yer adına işaret etmektedir. Hellenler öncesi bayraklı Höyüğü'nde oturanlar ön eki atmışlar ve asıl adın kendisini "Smurna" sözünü kullanmışlardır.Böylece kent büyük bir olasılıkla M.Ö.3000ya da en geç M.Ö.1800 sıralarında "Smurna" adı ile anılıyordu. Kültepe tabletlerinde rastlanan yer adının bu günkü İzmir kenti olup olmadığını söyleyecek durumda değiliz. Çünkü aynı adı taşıyan birkaç kentin daha var olması mümkündür. Örneğin eski Yunan kaynaklarından öğrendiğimize göre hem Bayraklı'daki yerleşme, hem de Ephesos'un kendisi ya da onun bir bölümü "Smurne"adını taşıyordu.

Umar'ın Yorumu

ProfDr.Bilge Umar, ise farklı bir yorum getirir: "İzmir kenti adının bildiğimiz en eski biçimi.Aynı sözcük, Hellen dilinde, Arabistan Mersini(Myrte d' Arabie) ağacından elde edilen güzel kokulu öz suyunu anlatır. (Heredotos,2 40,73,86 vs.) Bu anlamıyla dahi Hellen diline, yabancı bir dilden geçme olduğunu A. Bailly kaydediyor. O anlamdaki Smyrna sözcüğünden türetilen,Hellen

dilindeki Smyrinizo(Smyrna ile merhemlemek ) fiili, Markos İncilinin Hellen dilindeki metninde (15,3)geçiyor. Bürchner (RE Smyrna maddesi) İzmir kentinin en eski adı olarak ve Ephesos kentinin adlarından biri olarak "Smyrna" adının, o kentlerde tepki gören, Hellenleşme öncesi dönem kültürüne ait bir tanrıçanın , "Büyük Tanrıça" niteliğinde bir tanrıçanın adıyla bağlantılı olduğunu savunuyor. (s. 731 sonu)Sezgisinde çok haklıdır. Ancak Samorna, aynı tanrıça ile yani Smyrna'ya döndüğünü söylemesi yanlıştır. Samorna, aynı tanrıça ile yani Swa-Ma, Kutsal Ana ile bağlantılı olmakla birlikte,Arna sözcüğünü de içeren bir addır. )Smyrna ise aslında Smurna'dır ve S (wa) - M(a)- ur (a)- (wa) na , "Kutsal Yüce Ma Ülkesi" öğelerinden türetilmiştir.Bkz.Swa, Ma, Ura, Ura,mura,wana:karş. Myrina, Samardos, Satrote" (Bilge Umar, Türkiye'de Tarihsel Adlar, S:740, İnkilap kitabevi)