A'dan Z'ye Kurtuluş Savaşı ve Tüm Ayrıntıları(Ata'mızın Yaptıkları)

**SERDEM** · 04.08.08, 11:33

Afganistan ile Dostluk Antlaşması
-Moskova’da TBMM temsilcileri ile Afganistan temsilcisi arasında dostluk ve kardeşlik antlaşması imza edildi.
-Afganistan TBMM hükümetini tanıyan ilk Müslüman ülkedir.
-Hint Müslümanları da aralarında para toplayarak bunları Türk milli mücadelesini desteklemek için göndermişlerdir.
-Afganistan Ankara'ya elçi gönderen ilk İslam ülkesidir.
-İstiklal marşının kabul edilmesi ( 12 Mart 1921 )

[/SIZE]II. İNÖNÜ MUHAREBESİ ( 23 MART – 1 NİSAN 1921 )
Sebepleri

İtilaf devletlerinin Londra konferansında isteklerini TBMM’ye kabul ettirememiş olmaları.
Türk ordusunun gücünün I. İnönü muharebesinde gören yunanlıların, Türk ordusunun daha da kuvvetlenmesine izin vermemek ve I. İnönü yenilgisinin ezikliğini bertaraf etmek istemeleri.
Yunanlıların itilaf devletlerin desteğine layık olduklarını göstermek istemeleri.

Savaşın Başlaması ve Sonuçları

Yunanlıların hedefi Kütahya ve Eskişehir'i alarak Ankara’ya ulaşmak ve TBMM yi dağıtmaktı. Yunan ordusu Bursa'dan Eskişehir, uşaktan afyona doğru ilerledi. İnönü’de ikinci bir yenilgiye daha uğradı.

Bu Zafer Sonucunda·
-Yunan ilerleyişi bir süre içinde olsa durduruldu.
-TBMM’ye olan güven daha da arttı. Türk ordusu gücünü ispat etti.
-Türk ordusu hazırlıklarını tamamlamak için zaman kazandı.
-Yunanlılar daha çok kuvvete ihtiyaçları olduklarını anladılar.
-İtalyanlar işgal ettikleri güney-batı Anadolu’dan kuvvetlerini çekmeye başladılar.

KÜTAHYA – ESKİŞEHİR MUHABERELERİ
( 10 – 24 TEMMUZ 1921)

-Yunanlılar I. ve II. İnönü yenilgilerinden sonra büyük bir hazırlığa giriştiler.
-Fransa ve İtalya, yunanlılardan desteğini çektiği halde, İngiltere Yunanistan desteğini devam ettirdi.
-Yunanistan arka arkaya aldığı yenilgilerin izlerini silmek İngiltere'nin tekrar güvenini kazanmak ve Türk ordusunun toplanmasına fırsat vermemek için harekete geçti.
-Yunan kralı konstantin savaşı bizzat yönetmek için önce İzmir oradan da Kütahya'ya geçerek komutanlarıyla bir görüşme yaptı. Bu toplantıda Ankara üzerine saldırı kararı alındı.yunanlılar saldırı sonucu afyon, Bilecik, Kütahya ve Eskişehir'i işgal ettiler. Yunan kuvvetleri yer yer Sakarya nehrini geçtiler.
-Mustafa Kemal cephe komutanı ismet paşa ile görüşerek orduların Sakarya nehri doğusuna çekilmeleri emrini verdi.
· Türk birliklerinin Sakarya'nın doğusuna çekilmelerinin sebebi düşmanı hareket üssünden uzaklaştırmak. Türk ordusuna da daha büyük kayıplar verdirmemek ve yeniden toparlanmak için zaman kazanmaktı.
· Cephedeki bu başarısızlık mecliste büyük tartışmalara sebep oldu. Bazı milletvekilleri meclisin tehlikede olduğunu ve meclisin daha emniyetli bir yer olan kayseri ye taşınmasını istedi.ancak bu istek meclis tarafından kabul edilmedi.
· Mecliste Mustafa Kemal karşı olanlar “ ordu nereye gidiyor, millet nereye götürülüyor, bu harekatın elbette bir sorumlusu vardır.o nerededir onu ordunun başında görmek isteriz.” Diyerek Mustafa Kemal in gücünü ve etkisini kırmak istiyorlardı.
· Mustafa Kemal i seveler ve ona karşı olanlar onun Türk ordusunun başına geçmesi fikrinde birleşmişlerdi.
· Sert tartışmalardan sonra TBMM, 5 Ağustos 1921 de Başkomutanlık kanunu kabul etti.bu kanuna göre meclis üç aylık süre için, bu yetkilerini ve başkomutanlık görevini Mustafa Kemal e verdi.
· Mustafa Kemal Amasya genelgesinden sonra istemeyerek ayrıldığı askerlik görevine en üst rütbeyle yeniden dönüyordu.
· İsmet paşa genelkurmay başkanlığından ayrıldı. Bu göreve Mareşal Fevzi Çakmak getirildi.
· Fevzi paşa genelkurmay başkanlığı görevini 1944 yılına kadar yürütmüştür.

Yenilginin Sonuçları
-Afyon, Kütahya ve Eskişehir yunanlıların eline geçti
-Mecliste sert tartışmalar oldu, ilk muhalefet oluştu.
-Halkta ümitsizlik baş gösterdi.
-Moskova’dan Batum'a gelen Enver paşanın Anadolu'ya geleceği endişesi başladı.
-Yunanlıların Ankara'yı ele geçirme ve TBMM yi dağıtma ümitleri arttı.

Tekalifi Milliye Emirleri ( 7 – 8 Ağustos 1921 )

Mustafa Kemal başkomutanlık kanunu ile meclisin bütün yetkilerini eline alarak devlet işlerinde tek başına ve çabuk karar verme fırsatı bulmuştu.
Bu yetkiler üç aylık sürelerle uzatıldı. 20 temmuz 1922 de ise süresiz hale getirildi. Mustafa Kemal cumhurbaşkanı seçilene kadarda durum devam etti. Mustafa Kemal Türk ordusunu Sakarya savaşına hızla hazırlamak ve savaş gücünü artırmak için tekalifi milliye emirlerini yayımlattı. Bu emirlerle halktan büyük fedakarlıklar istendi.
Buna göre:
1. her kazada bir tekalifi milliye komisyonu kurulacak. Her komisyon tekalifi milliye emirlerinde istenilen malları toplayıp bildirilen cepheye gönderecek.
2. her ev bir kat çamaşır, bir çift çorap, ve çarık hazırlayacak.
3. tüccar ve halk elindeki çadır, bez, kumaş, astar, kösele hayvan malzemesi v.s. nin %40 ını bedeli sonra ödenmek şartıyla ilgili komisyona verecek.
4. insan ve hayvan yiyeceklerinin %40 teslim edilecek.
5. nakil malzemeleri ayda bir de olsa 100 km kullanılacak.
6. ordunun ihtiyacı olan terk edilmiş bütün mallara el konacak.
7. akaryakıt, araba lastiği v.s %40 na el konacak.
8. silah ve malzeme yapan demirci, marangoz, saraç, dökümcü ordunun emrine alınacak.
Bu tedbirler olağanüstü şartlarda olağanüstü tedbirlerdir. Sırtını İngiltere gibi güçlü bir devlete dayamış olan yunanlılar karşısında ne kadar güç şartlar altında mücadele edildiği anlaşılmaktadır. Bu emirler dünyada ilk defa topyekün bir savaş uygulamasıdır. Bu emirlerin yayımlanması ve uygulaması ile halkadaki ümitsizlik kaybolmaya başlamıştır.
Tekalifi milliye emirleri Osmanlıdaki “avarız” vergisiyle benzerlik göstermektedir.

SAKARYA MEYDAN MUHAREBESİ
( 23 AĞUSTOS – 13 EYLÜL 1921)
Kütahya – Eskişehir muhaberelerindeki başarılarına güvenen yunanlılar hazırlıklarını tamamladıktan sonra Sakarya ırmağının doğusunda bulunan Türk mevzilerine saldırdı. Ordumuzun sol kanadı Ankara'nın 50 km güneyine kadar çekildi. Bunun üzerine Mustafa Kemal ordularına şu emri verdi “ hattı müdafaa yoktur, sathı müdafaa vardır, o satıh bütün vatandır, vatanın her karış toprağı vatandaşın kanı ile sulanmadıkça terk olunamaz” böylece 100 km uzunluktaki bütün cephe savaş alanı olarak ilan edildi.
Türk ordusu 10 Eylül 1921 de karşı taarruza geçti.
Yunan kralı 15 Ağustosta Kütahya’da yaptığı toplantıda Ankara'yı hedef gösteren emrini vermiş İngiliz istihbarat subaylarını Ankara’da vereceği ziyafete davet etmişti.
13 Eylül de Sakarya ırmağının doğusundan yunanlılar temizlenmiştir. İyice yorulan Türk birlikleri, yunanlıları ancak Eskişehir'e kadar takip edebilmişlerdi.

Sakarya Savaşının Sonuçları:

-Mustafa Kemal’in başkomutan olarak katıldığı ilk savaştır.
-Mustafa Kemal’e TBMM tarafından gazilik unvanı ve mareşallik rütbesi verildi.
-1683 viyana bozgunundan beri devam eden savunma savaşları artık yerini taarruza bırakmıştır.
-Türk milletinin var olma veya yok olma mücadelesi olan bu savaş sonunda yunan ordusu saldırı gücünü kaybetmiş, yunan “megalı iddiası” tarihe gömülmüştür.
-Yunanlılar batı Anadolu'da tutunabilmek için kuvvetli savunma hatları oluşturmaya başladılar.
-İtilaf devletleri arasındaki anlaşmazlıklar daha da arttı.
-İtalyanlar işgal ettikleri topraklardan tamamen çekildiler.
-İngilizlerle 23 Ekim1921 de esirlerin karşılıklı değiştirilmesini öngören bir anlaşma imzalandı.
-İngiltere ile yapılan ve esirlerin değiştirilmesini öngören bu anlaşma ile malta da tutuklu bulunan Türk esirleri serbest bırakıldılar.
-Bu esirlerden Rauf bey de dönmüş ve bir süre sonra başbakan olmuştur. Milli mücadele döneminin en uzun hükümeti olan bu hükümet 4 Ağustos 193 tarihine kadar görev yapmıştır.
-ABD senatosu Ermenileri desteklemekten vazgeçti
-Fransa ile Ankara antlaşması imzalandı.
-Sovyet Rusya ve Ermenistan, Gürcistan, Azerbaycan ile Kars antlaşması imzalandı.

KARS ANTLAŞMASI ( 13 EKİM 1921 )

Kars antlaşması Moskova antlaşmasının bir tekrarı niteliğindedir. Doğu sınırlarımız küçük değişikliklerle yeniden çizildi ve kesin şeklini aldı. Sovyet Rusya'dan sonra Kafkas cumhuriyetleri de misak-ı milliyi kabul ettiler.
Ermenistan, Gürcistan ve Azerbaycan ile dostluk kuruldu.

2. ANKARA ANTLAŞMASI ( 20 EKİM 1921)

Fransa ile TBMM arasındaki savaş durumu sona erdi. Güney cephesi kapandı. Bugünkü Suriye sınırı, İskenderun ve Hatay hariç belirlendi. Bu gelişme misak-ı milliye aykırı bir durumdur.
Türkiye Selçuklu devletinin kurucusu olan Süleyman şahın Halep yakınlarındaki caber kalesinde bulunan mezarı (Türk mezarı) Türk toprağı sayılacak burada Türk bayrağı dalgalanacak Türk askeri nöbet tutacaktı.
Hatay ve İskenderun'da Türklere kültürel haklar tanıyan özel bir yönetim kuruldu.
TBMM hükümetini tek başına tanıyan ilk itilaf devleti Fransa'dır.yunan işgalini destekleyen İngilizler bu siyasetinde yalnız kalmışlardır.
Rusya Moskova antlaşmasına dayanarak Ankara antlaşmasına karşı çıkmıştır.bu durum Rusya'nın TBMM nin batılı devletlerle ilişki kurmasını istemediğinin kanıtıdır.
TBMM hükümetinin cephelerde kazandığı başarılar, bu devletlerle imzalanan siyasal başarıları da beraberinde getirmiştir.

BÜYÜK TAARUZ VE BAŞKOMUTANLIK MEYDAN SAVAŞI

-Sakarya zaferinin ardından TBMM hükümeti orduyu taarruz için hazırlamaya başladı.
-İtilaf devletlerinden 26 Mart 1922 de yeni bir öneri geldi. Bu öneride Londra konferansında olduğu gibi Sevr'in koşullarının biraz değiştirilmesinden ibaretti. Türkiye bu şartları kabul etmedi.bağımsızlık için savaşa devam edilmesinin temel amacı, kesin zaferin kazanılmak istenmesidir.
-20 Temmuz 1922 de Mustafa Kemal TBMM de müdafaa-i hukuk grubunu kurdu. Mustafa Kemal böyle bir grubun son Osmanlı mebusan meclisinde kurulmasını istemiş, ancak bu gerçekleşmemişti.
-Yunanlılar afyon, Kütahya ve eski şehirde kuvvetli savunma hatları kurdular.
-İngilizler yunanlıların kurmuş oldukları bu savunma hatlarının aşılamayacağı propagandasını yapmakta idiler.
-Gerçek barışın ancak kesin bir zaferle elde edilebileceğini bilen Mustafa Kemal ak şehirdeki cephe karargahında komutanlarla toplanarak taarruzun 26 Ağustos 1922 de başlatılması kararını aldı.
-26 Ağustos 1071 Selçuklu sultanı Alparslan Bizans imparatoru Romen di ojen Malazgirt'te yenip ve Anadolu'nun kapılarını Türklere açmıştı. Düşmana karşı ilk taarruz afyonda koca tepede başlatıldı. 30 Ağustos da Dumlupınar'da yapılan savaşı bizzat Mustafa Kemal yönetti. İsmet paşa bu savaşa başkumandan savaşı isimi vermiştir.
-1 Eylül 1922 de Mustafa Kemal ordularına “ilk hedefiniz Akdeniz'dir ileri emrini verdi.”
-2 Eylül 1922 de yunan başkomutanı triko pus uşakta çok sayıda yunan komutanı ve askeri ile birlikte esir alındı.
-2 Eylül 1922 de yunanlılar itilaf devletleri aracılığıyla mütareke teklifinde bulundular. Ancak Mustafa Kemal tam Anadolu'nun kurtarılıp kesin zafer elde etme kararında olduğundan bu isteği kabul etmedi.
-9 Eylülde birliklerimiz İzmir'e girdi. 10 Eylülde bursa kurtarıldı. 18 Eylülde Anadolu'da yunan askeri kalmadı.
-Yunan birlikleri geri çekilirken batı Anadolu'da ki yerli Rumlarda beraberinde bölgeyi terk etmiştir. Bunun sebebi yakıp yıktıkları köy, kasaba ve şehirler ile Türk halkına yaptıkları katliamların hesabını verme korkusu idi.

Sonuçları

-Yunan ordusu yenilmiş ve batı Anadolu yunan işgalinden kurtulmuştur.
-Büyük taarruz ve başkumandan meydan muharebesi ile Anadolu'nun ebediyen Türk yurdu olduğu ispat edilmiş.
-Türk milli mücadelesinin askeri safhası da tamamlanmıştır.
-İngiltere’nin Anadolu'yu işgal planı gerçekleşmemiştir.
-Dünyanın mazlum milletlerinin kurtuluşuna ümit ışığı olmuştur.
-Türk ordusu Çanakkale ve Kocaeli üzerine yürüme emri aldı.
-Bu durum İngiltere'yi hareket geçirdi. İngiltere’nin sömürgelerden asker toplama teşebbüsü ve Fransa ile İtalya'yı Türklere karşı savaşa daveti olumlu karşılık görmedi. İkinci bir Çanakkale hezimeti yaşamak istemeyen İngiltere sonunda barışa karar verdi.
-İstanbul’daki Fransız yüksek komiseri general pelle ve Fransız temsilcisi Frenklin bouillon İzmir'e gelerek Mustafa Kemal ile görüştü. Bu görüşmelere de Mustafa Kemal Edirne'yi düşman elinde görmeye tahammülü olmadığını tarafsız bir bölge tanımadıklarını belirtti.
-Bu sırada Sovyet Rusya da boğazların Türklerin hakkı olduğunu bildirmiştir.
-İtilaf devletleri Paris'te yaptıkları toplantıda doğu Trakya'nın Türklere verilmesini kabul ettiler. Mudanya ve İzmit'te bir konferans toplanmasını istediler. Bunun üzerine 28 Eylülde askeri harekat durduruldu.

KURTULUŞ SAVAŞI HAZIRLIK DÖNEMİ
Balıkesir Kongresi ( 26 – 30 Temmuz 1919 )

-Yunan saldırılarına karşı savunma ve direniş güçlerini birleştirmek amacı ile toplanmıştır.
-Padişaha bağlılık bildirilmiştir.
-Bölgesel kurtuluş amaçlanmıştır.

Alaşehir Kongresi ( 16 – 25 Ağustos 1919 )

-Erzurum ve Balıkesir kongrelerinin aldığı kararların değerlendirilmesi amacı ile toplanmıştır.
-Yunanlılara karşı ölünceye kadar diren ileceği belirtilmiştir.
-İtilaf devletlerinden yardım alınabileceği belirtilmiştir.

! Balıkesir ve Alaşehir kongreleri sonucunda Batı Cephesi açılmıştır.
Sivas Kongresi ( 4 – 11 Eylül 1919 )

Kongre başlangıcında iki sorun ortaya çıkmıştır.
1. Başbakanlık Sorunu: Mustafa Kemal’in kongre başkanı seçilmesiyle çözümlenmiştir.
2. Manda Sorunu: Amerikan mandacılığı uzun tartışmalardan sonra reddedilmiştir.
Milli cemiyetler Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti adı altında birleştirilmiştir. Böylece Kurtuluş savaşının tek elden yönetilmesi kararlaştırılmıştır.
Erzurum kongresinde doğu illeri temsil en seçilen Heyet-i Temsiliye yurdun tamamını temsil edecek şekilde genişletildi ve üye sayısı 15’e çıkarıldı. Mustafa Kemal bu heyetin başkanlığına seçildi
Sivas kongresi milli nitelikli bir kongre olmasına rağmen, katılan üye sayısı Erzurum kongresi üye sayısından azdır. Bunun temel nedeni İstanbul Hükümetinin engellemesindendir.
Erzurum kongresi kararlarının aynen kabul edilmiş olmasından dolayı kısa sürmüştür.
Sivas kongresi ali Fuat paşayı batı cephesi komutanlığına atamıştır.
! Mustafa Kemal bütün vatanın tamamına emir verecek bir konuma gelmiştir.
! Temsil heyetinin hükümet gibi çalıştığının yani yürütme gücünü kullandığının kanıtıdır.
!İstanbul Hükümetinin karşı çıkmasına rağmen, Sivas kongresi başarıyla tamamlandı. Padişahın Anadolu hareketi ile iyi ilişkiler kurmak durumunda kalması sonucu Damat Ferit istifa etti. Yerine Kuva yi Milliye yanlısı Ali Rıza paşa hükümeti kuruldu.
!itilaf devletlerinin Erzurum ve Sivas kongrelerine karşı ciddi önlemler almaması, Anadolu hareketinin önemini anlamadıklarını gösterir.

Amasya Mülakatı (görüşmesi=protokolü) ( 20 – 22 Ekim 1919 )

Temsil Heyeti adına Mustafa Kemal ile İstanbul hükümeti adına Salih paşa arasında yapılan bu görüşmelerde aşağıdaki kararlar alınmıştır.
-İstanbul Hükümeti Sivas kongresi kararlarını kabul edecek.
-Seçimler yapılıp meclisi mebusan kurulacak
mebusan meclisinin İstanbul da toplanması uygun değildir.
-İstanbul Hükümeti itilaf devletleri ile yapacağı barış görüşmelerinde temsil heyetinin de görüşünü soracaktır.
! Görüşmeden sonra İstanbul hükümeti sadece bu karar uymuş ve mebusan meclisinin İstanbul’da toplanmasını kabul etmiştir.
! İstanbul Hükümeti bu görüşmeler ile temsil heyetini resmen tanımış oldu. Böylece Anadolu İstanbul bağlı olmaktan çıkıp İstanbul Anadolu’ya bağlı hale geldi. Böylece Anadolu ihtilali hukuki bir zemine kavuştu.

Heyet-i Temsiliye’nin Ankara’ya Gelmesi ( 27 Aralık 1919 )

Meclisi mebus anın toplanması için yapılan seçimleri büyük bir çoğunlukla müdafaa-i hukukular kazandı. Meclisin İstanbul’da toplanması kesinleşince heyeti temsiliye meclis çalışmalarını yakından izleyebilmek için Ankara’yı kendine merkez seçti çünkü Ankara’nın şu avantajları vardı.
1. ulaşım ve haberleşme olanakları elverişlidir.
2. batı Anadolu cephesine yakındır
3. Anadolu’nun ortalarında bir yerdedir.
Anakaraya yerleşen Mustafa Kemal müdafaa-i hukukçu milletvekillerini Ankara’ya çağırarak meclisi mebusan da yapılacak çalışmalar için şu direktifleri verir.
a. kendisinin meclis başkanlığına seçilmesi
b. mecliste bir müdafaa hukuk grubunun oluşturulması ve bu grubun meclisteki tüm çalışmalar ağırlığını koyması
c. tüm kişi ve kurumları bağlayacak kararların alınması
d. Misak-ı milli kararlarının meclise kabul ettirilmesi
Bu arada yapılan seçimlerin galibi müdafaa hukuk Cemiyeti’nin adaylarıydı. Mustafa Kemal de Erzurum’dan milletvekili seçilmiştir.
! Bununla Anadolu’da ki milli hareketin meclisi Mebusan'a egemen olduğu herkese, en çarpıcı biçimde anlatılmış olacaktı.
!Mustafa Kemal Erzurum milletvekilidir. Ancak heyeti Temsiliye’nin aldığı karar gereği İstanbul gitmeyecektir.
Gerçekte İstanbul hükümetinin asıl endişesi mebusan meclisinin tümden heyeti Temsiliye’nin etkisi altına girebileceğiydi.

Son Osmanlı Mebusan Meclisi ve Misak-ı Milli Kararları

Meclis-i mebusan 12 Ocak 1920 de İstanbul’da toplanır. Ancak Mustafa Kemal başkan seçilmediği gibi müdafaam hukuk grubu da kurulmaz. Bu grubun yerine felah-ı vatan grubu kurulur.
Tüm bu olumsuzluklara rağmen meclis-i mebusan 28 Ocak 1920 de misak-ı milli kararlarını alır. Bu kararlar:
1. 20 Ekim 1918 günü yani Mondros ateşkesinin imzalandığı gün işgal edilmiş topraklar milli sınırlarımızdır.
2. bir zamanlar Osmanlı egemenliğinde olan ancak şu anda işgal altında bulunan Müslüman Arapların yaşadığı toprakların geleceği, orada yaşanların kararları ile belirlenmelidir.
3. Batı Trakya ile Kars, Ardahan ve batum için gerekirse halk oyuna gidilebilir.
4. Azınlıklara, çevre ülkelerde Müslüman azınlıklara tanınan haklar kadar haklar tanınacaktır.
5. İstanbul’un ve Marmara denizinin güvenliği sağlandığında, boğazlar dünya ticaretine açılacaktır.
6. kapitülasyonlar ve duyun-ı umumiye kaldırılmalıdır.

Misak-ı Milli Kararlarının Önemi

-Milli kurtuluş savaşının hedefleri belirtilmiştir.
-Milli sınırlara belirginlik getirilmiştir. ( 1. Madde )Batı Trakya ile Kars Ardahan ve batum için halk oylaması önerilmesi sorunlara öncelikle barışçıl çözüm arandığının bir kanıtıdır. Bu bölgelerdeki Türk nüfusunun çokluğu da halk oylaması istenmesinin bir diğer sebebidir.
-Bu belge kurtuluş savaşının diplomatik dayanağı olmuştur.
-Misak-ı Milli kararları ile Mustafa Kemal’in bağımsızlıkla ilgili görüşleri Osmanlı parlamentosu tarafından yasallaştırılmıştır

!Kurtuluş savaşının gerekçesi Amasya genelgesiyle hedefleriyse Misak-ı Milli kararlarıyla belirlenmiştir.

İstanbul’un Resmen İşgali ( 16 Mart 1921 )

Misak-ı Milli kararlarının alınmasından sonra, anlaşma devletlerinin İstanbul hükümeti ve meclisi mebusan üzerindeki baskısı artmıştır. Bu baskı üzerine ali rıza paşa sadrazamlıktan istifa ederek yerine Salih paşa yeni hükümeti kurmuştur. Anlaşma devletleri, misakı milli kararlarını geri aldıramayınca da 16 Mart 1920 de İstanbul’u işgal ettiler. Meclisi mebus anı bastılar. Kendileri için tehlikeli gördükleri önemli şahsiyetleri malta adasına sürgün ettiler. İşgalin ardından Salih paşa istifa ederek sadrazamlığa yeniden Damat Ferit paşa getirildi. Ardından da 11 Nisan 1920 de padişah Osmanlı meclisi mebus anı kapattı

İşgale Tepkiler
Temsil Heyeti şu kararları aldı.
-İstanbul ile haberleşme yasaklandı.
-Anadolu’daki bazı İngiliz birliklerinin silahlarının alınması kararlaştırıldı.
-İstanbul’daki tutuklamalar karşı Anadolu’daki subaylar tutuklanacaktı.
vergilere el kondu.

İşgalin Sonuçları
Mebusan meclisi dağıtıldı.
Mebusların bir kısmı malta ya sürüldü.
İstanbul’dan kaçan bazı milletvekilleri Ankara’ya gelerek Milli Mücadeleye katıldılar.
! Bu durum Ankara’da TBMM’nin açılmasına ortam hazırlamıştır. İtilaf devletlerinin bu tutumu doğrudan milli iradeyi yok etmeye yöneliktir.

TBMM’nin Açılışı ( 23 Nisan 1920 )

İstanbul’un itilaf devletleri tarafından işgal edilmesi ve meclisi mebus anın kapatılması üzerine Mustafa Kemal heyeti temsiliye adına bir genelge yayımladı. 19 Mart 1920 tarihli bu genelge ile, yeni meclisin Ankara’da toplanacağını her sancaktan 5 kişinin seçilmesini istedi. Ayrıca Osmanlı mebusan meclisi üyelerinden İstanbul’dan kaçıp Ankara’ya gelebilenlerinde TBMM’ye kabul edilecekleri bildirildi. ( bunlar 27 Ekim 1920 tarihine kadar TBMM’ye kabul edilmişlerdir.)
!Böylece milli iradeye saygılı olunduğu, milli birlikten yana olunduğu ve Ankara’nın otoritesinin güçlendirilmek istendiği anlaşılmıştır.
TBMM 23 Nisan 1921 de Ankara’da, coşkulu bir törenle açıldı.TBMM ilk toplantısında 120 üye bulunuyordu. ( sonradan 380’e çıktı. )
TBMM açıldığı gün Mustafa Kemal’i meclis başkanlığına seçti.

Kuruluş Amacı

-Düzenli bir ordu oluşturmak.
-Milli iradeyi gerçekleştirmek
-Vatanı işgallerden kurtarmak
-Milli birli ve beraberliği gerçekleştirmek
-İstanbul’un işgali ve meclisi mebus anın dağıtılması Mustafa Kemal’e yeni bir devletin kurulması için gereken imkanı vermiştir.
-TBMM’nin başkanlığına seçilen Mustafa Kemal vatanı işgallerden kurtarmak için, gereken önlemlerin artık meclis tarafından alınacağını bildirmiş ve vakit geçirmeden bir hükümetin meclis tarafından oluşturulmasını meclise önermiştir. Mustafa Kemal’in meclise verdiği önergede şu hususlar yer alıyordu.
- Bir hükümet kurulmalıdır.
- Geçici olarak bir hükümet başkanı ya da padişah vekili ortaya çıkarmak uygun değildir.
- TBMM yasama ve yürütme yetkilerine sahiptir.
- Mecliste seçilecek ve vekil olarak görevlendirilecek bir kurul, hükümet işlerine bakacaktır. Meclis başkanı bu kurulunda başkanı olacaktır.
- Padişah ve halifenin bulunduğu baskıdan kurtulduğu zaman, meclisin belirleyeceği esaslar içinde durumu belli olacaktır.

Meclis Hükümet Sisteminin Özellikleri:

-Hükümet üyeleri meclis içinde ayrı ayrı oylanarak seçilir.
-Meclis istemediği üyeleri düşürebilir.
-Bir başbakan yoktur.
-Meclis başkanı hükümetinde başkanıdır.
-Bir devlet başkanı da yoktur.

I.TBMM’nin Özellikleri

-TBMM yeni seçilen üyeler ve Osmanlı meclisi mebus anından gelen üyelerden oluşmuştur.
-Tek meclisli parlamento sistemi benimsenmiştir. ( Üyeleri padişah tarafından seçilen ayan meclisi kaldırılmıştır. )
-Kamuoyunun tepkisine yol açamamak için yeni meclis olağanüstü yetkilerle donatılmış meclis adıyla açılmıştır.
-TBMM’de mebuslar meclisinde olduğu gibi dini tartışmalar gözükmez.
-Savaşı sevk ve idare eden bir yapıya sahip olduğu için ihtilalci bir meclistir.
-Mebusan meclisinin devamı değildir.
-Milli iradeye dayanan bir meclistir.
-TBMM iç politikada halkçılık dış politikada bağımsızlığa saygı ilkesini temel etmiştir.
-TBMM nin açılmasıyla temsil heyetinin görevi sona ermiştir.
-Savaş koşullarında çabuk karar alıp, kısa sürede uygulamak için güçler birliği ilkesini benimsemiştir.
-Öncelikle vatanın kurtuluşunu esas aldığı için, yeni bir devlet düzenine geçilmesini sağlayıcı yönleri ön plana çıkarılmamıştır.
-TBMM ni ilk çıkardığı kanun ağnam vergisinin artırılması ile ilgilidir.

İstiklal Mahkemeleri

-TBMM’nin otoritesini sağlamak amacıyla kuruldu.
-İstiklal mahkemeleri üyeleri TBMM içinden seçilmiştir. Bu güçler birliği ilkesinin bir gereğidir.
-İstiklal mahkemelerinin kararları kesin olum temyiz hakkı yoktur

Hıyanet-i Vataniye Kanunu’nun Çıkarılmasındaki Amaçlar

-Meclis iradesi karşı gelenleri ve ayaklanmaları önlemek
-Kuva-yi milliye amaçları dışında iş yapmasını önlemek
-Cezaların geciktirilmeden uygulanmasını sağlamak
-Meclise olan güveni artırmak
-Askere alma işini hızlandırmak ve orduyu güçlendirmek
-Osmanlı hükümetiyle işbirliği yapanları cezalandırmak

TBMM ilk hükümeti 2 Mayıs 1920’de kurdu.

İstanbul Hükümetinin TBMM Hükümetine Karşı Tutumu:

-İstanbul’un işgalinden sonra Salih paşa, itilaf devletlerinin baskılarına boyun eğerek istifa etti. Yeni hükümeti Damat Ferit Paşa kurdu. Damat Ferit Paşa milli mücadelenin karşısında idi.
-Mustafa Kemal ve yanındakiler, İstanbul sıkı yönetim mahkemesince idama mahkum edildiler.
-Şeyhülislam tarafından bir fetva çıkarttırılarak, milli mücadeleciler dine karşı ihanetle suçlandılar.
-Kuva-yi milliye inzibatiye adıyla bir ordu kuruldu. TBMM’ye karşı ayaklanmalar desteklendi.
-İtilaf devletlerine daha fazla bel bağlandı.

TBMM’nin Aldığı Tedbirler

-İstanbul hükümeti ile her türlü haberleşme ve ilişki kesildi.
-Şeyhülislamın fetvasına karşılık Ankara müftüsü Rıfat efendi ve Anadolu’daki birçok müftünün imzası ile milli mücadeleyi destekleyen karşı fetva yayımlandı.
-“Anadolu Ajansı” kurdurularak milli mücadele lehinde propaganda yapıldı.
-Hıyaneti vataniye kanunu çıkarılarak TBMM’nin otoritesi artırıldı.
-Damat Ferit Paşa vatan haini sayılarak vatandaşlıktan çıkartıldı.

TBMM’ye Karşı Ayaklanmalar
Sebepleri:

-İstanbul hükümetinin kışkırtması
-İtilaf devletlerinin kışkırtması ve desteklemesi
-Şeyhülislamın fetvasının rolü
-Halkın askerlikten ve savaştan bıkması
-Kuva-yi milliye birliklerinin halka karşı bazı olumsuz davranışlarda bulunması
-Şahsi menfaat temin etme isteği
-Azınlıkların çalışmaları ve bağımsızlık istemeleri

Bu nedenle çıkan ayaklanmalar dört grupta toplanır

A) Doğrudan İstanbul Hükümeti Tarafından Çıkartılan Ayaklanmalar

1. Aznavur Ayaklanması İngilizlerin teşviki ile güney Marmara, Manyas, ululat, Balıkesir ve Gönen’de çıkartılmıştır. Ayaklanma Çerkez ethem ve kuvvetleri ile bastırılmıştır.
2.Kuva-yi inzibatiye Ayaklanması Bu ordu İngilizlerin teşviki ve yardımı ile Osmanlı saltanatına bağlı olarak kurulmuştur. Ayaklanma İstanbul ve Anadolu arasında önemli bir geçit olan Geyve boğazının kuva-yi milliyecilerin eline geçmesini önlemek için çıkartılmıştır. Geyve boğazındaki kuva-yi milliye birliklerine saldıran hilafet ordusunun er kadrosunun ali Fuat paşa komutasındaki kuva-yi milliye birliklerine katılmasıyla ayaklanma bastırıldı

B) İstanbul Hükümeti ve İşgalcilerin Kışkırtmaları Sonucu Çıkan Ayaklanmalar

Anadolu’daki milli direnişi en çok bu ayaklanmalar uğraştırmıştır.

1. Bolu, Düzce, Hendek, Adapazarı ayaklanmaları
İngilizler boğazları elde tutmak için İstanbul hükümeti ile işbirliği yaptılar. Bölgedeki halk kışkırtıldı. Geyve’deki birliklerimiz pusuya düşürüldü. Ayaklanma Ali Fuat Paşa ve Refet Paşa tarafından bastırıldı.
2. Yozgat Ayaklanması
Yozgat, Boğazlayan, Yeni han ve çevresinde Çapanoğlu, Aynacı oğlu gibi bölgenin ileri gelenleri, padişah ve halifeye bağlılık iddiasıyla ayaklandılar. Çünkü bu kişiler, meclisin açılışı ve yeni bir devletin kuruluşu ile otoritelerinin yok olacağından endişe etmekte idiler. Bu ayaklanmayı batı cephesinden çağrılan Çerkez Ethem ve birlikleri bastırmışlardır.
3. Konya – Bozkır Ayaklanması Delibaş Mehmet tarafından bozkırda başlayan ayaklanma Konya ve çevresine yayıldı. Ayaklanmayı Refet paşa bastırdı. Delibaş Fransızlara sığındı.
4. Afyon’da Çopur Musa Ayaklanması Halifelik elden gidiyor diye başlatılan ayaklama, aslında yunan ajanlarının kışkırtması ile başlatıldı. Ayaklanma bastırılınca Çopur Musa yunanlılara sığındı. Yunanlılar böylece Batı Anadolu’da daha rahat ilerleyeceklerini düşünüyorlardı.
5. Milli Aşireti Ayaklanması
Daha önce kuva-yi milliye tarafları olan bu aşiret, Fransızların kışkırtması ile Urfa ve civarında ayaklandı.
6. Koçkiri Ayaklanması
Erzincan, Sivas ve dolaylarında çıkartılmıştır. Ayaklanma, Amasya’da bulunan merkez ordusu tarafından bastırılmıştır.
7. Cemil Çeto Ayaklanması
Bahtiyar aşireti reisi olan Cemil Çeto, Garzan ve yöresinde ayaklanma çıkarmıştır. Bu ayaklanmalardan başka Ali Batı ve Şeyh Eşref ayaklanmaları da çıkmıştır.

C) Önceden Kuva-yi Milliye Yanlısı Olup Sonradan Ayaklananlar

Düzenli ordunun kurulması ile bu ordunun emrine girmek istemeyen bazı kuva yi milliye komutanları isyan etti.

Bunların Başlıcalar
1. Demirci Mehmet Efe Ayaklanması: Refet Paşa tarafından bastırıldı
2. Çerkez Ethem Ayaklanması : I. İnönü savaşı sonrası İsmet paşa tarafından bastırıldı.

D) Azınlıkların Çıkardıkları Ayaklanmalar

Ermeni ve Rumların yoğun olarak yaşadıkları yerlerde çıkardıkları ayaklanmalardır.

Başlıcalar Şunlardır:
1. Pontus Rum Ayaklanmaları:
Yunanlılarla işbirliği yapılarak ve itilaf devletlerinin desteği alınarak Karadeniz bölgesinde çıkarılmıştır. Rumların bölgede bağımsız bir Rum devleti kurmak için çıkarttığı bu ayaklanmalar ancak milli mücadelenin kazanılmasından sonra tamamen söndürülebilirdi.
2. Trakya ve Batı Anadolu’daki Rum Ayaklanmaları:
Yunan işgallerinin başlaması ile çıkartılmıştır.
3. Ermeni Ayaklanmaları:
Çukurova ve doğu Anadolu’da ermeni devletleri kurmak için Ermenilerce çıkarılmıştı

Ayaklanmaların Sonuçları

-Milli mücadelenin kazanılmasını geciktirmiştir.
-Anadolu’daki işgalleri kolaylaştırmıştır.
-Çok sayıda Müslüman Türk insanı şehit düşmüştür.
-Maddi yönden büyük kayıplara neden olmuştur
-Ayaklanmaların bastırılması TBMM’nin otoritesini ve gücünü artırmıştır.
-Düzenli ordunun kurulmasını hızlandırmıştır.
-Ayaklanmaların bastırılmasıyla milli birliğin sarsılıp yok olmayacağı anlaşılmıştır.
-Ayaklanmaların bastırılması hilafeti, saltanatı ve Osmanlı hükümetinin otoritesini zayıflatmıştır.

SEVR ANTLAŞMASI ( 10 AĞUSTOS 1920 )

-İtilaf devletleri, I. Dünya savaşında yenilen diğer devletlerle barış antlaşmaları yaptıkları halde Osmanlı devleti ile barış anlaşması yapmamışlardı.
-Sevr antlaşmasının taslağı San Remo Konferansında hazırlandı. İtilaf devletleri Sevr antlaşmasını kabul ettirebilmek için yunan ordusunun saldırıya geçmesine izin verdiler. Bunun üzerine saldırıya geçen yunanlılar Akhisar, Soma, Salihli, Alaşehir, Nazilli, 8 Temmuzda Bursa, Balıkesir ve Bandırmayı işgal ederek Anadolu’nun iç kısımlarına doğru ilerlediler.
-Bu arada yunanlılar doğu Trakya’da da saldırıya geçtiler. Edirne, Tekirdağ ve çorlu yunanlılar tarafından işgal edildi.
-İngilizlerde güney Marmara’da Karamürsel ve Mudanya’yı işgal ettiler.
-Sevr taslağı padişahın başkanlığında toplanan “saltanat şurası”nda kabul edildi.Sevr antlaşması Osmanlı temsilcileri tarafından 10 Ağustos 1920 de imzalandı

Sevr’in Önemli Hükümleri

-Osmanlı devleti İstanbul ve çevresi ile Anadolu’da küçük bir toprak parçası ile sınırlandırılacak
· Boğazlar bütün gemilere açık tutulacak ve bir Avrupa komisyonu tarafından yönetilecek.
· İzmir ve çevresi ile Midye Büyük Çekmece hattının doğusu Yunanistan verilecek
· Doğu Anadolu’da Ermenistan ve kürdistan adında iki devlet kurulacak
· Antalya ve Konya dahil Güneybatı Anadolu İtalya’ya bırakılacak
· Adana, Sivas ve Malatya hattını birleştiren bölge Fransa’ya bırakılacak.
· Mısır, Suriye ve Filistin İngilizler ve Fransızlar arasında paylaşılacak
· Hicaz, bağımsız bir devlet olacak
· Kapitülasyonlardan itilaf devletleri ve dostları faydalanacaklar.
· Türkiye’nin ekonomisinin kontrolü itilaf devletlerine bırakılacak
Sevr antlaşması ile ortaya çıkan yoğun tepkiler üzerine Damat Ferit paşa hükümeti istifa ederek Tevfik paşa hükümeti kurulmuştur.yeni hükümet Mustafa Kemal ile anlaşma yolları arayacaktır.

Düzenli Ordunun Kurulması

Kuruluş Nedenleri

-Kuva-yi Milliye nin düzenli yunan orduları karşısında başarısız olması
· Kuva-yi Milliyecilerin yetkilerini aşarak bir çok kişiyi cezalandırmaları
· Bazı bölgelerde halktan zorla para ve yiyecek toplamaları
· Kuva yi milliye nin belli bir otoriteye bağlı olmaması askerlik tekniğini yeteri kadar bilmemeleri
· Milli bağımsızlığa ulaşmak için düzenli bir ordunun gerekli olması
Gediz muharebelerinde Türk kuvvetlerinin yaptığı taarruzun başarısızlıkla sonuçlanması üzerine TBMM Kuva-yi Milliye birliklerinin batı cephesi komutanı emrinde toplanmasını kararlaştırdı.buna göre Adapazarı'ndan Denizli’ye kadar olan batı cephesi ikiye ayrıldı.Batı kısma (asıl kesim) Albay İsmet bey, Güney kısma refet bey getirildi. Batı cephesi milli savunma bakanlığına bağlandı. ( 12 Kasım 1920)

Sonuç

- Hızla milli ordunun kurulmasına geçildi. Askere alma işlemlerine hız verildi. Batıdaki kuva yi milliye birlikleri düzenli ordu içine alındı.
· Doğuda zaten düzenli ordu birlikleri vardı
· Çerkez Ethem ve Demirci Mehmet Efe gibi kuva yi milliye önderleri otoritelerine engel olan bu tutuma karşı gelerek ayaklandılar

Alıntı.

04.08.08, 11:33	#2 (permalink)
Kullanıcı Profili SERDEM S.Moderators Kullanıcı Bilgileri Üyelik tarihi: Mar 2008 Mesajlar: 7.687 Konular: 6910 Puan Grafiği Rep Puanı:11076 Rep Gücü:20 RD: Teşekkür Ettiği Teşekkür: 47 464 Mesajına 935 Kere Teşekkür Edlidi :	A'dan Z'ye Kurtuluş Savaşı ve Tüm Ayrıntıları(Ata'mızın Yaptıkları) *Afganistan ile Dostluk Antlaşması* -Moskova’da TBMM temsilcileri ile Afganistan temsilcisi arasında dostluk ve kardeşlik antlaşması imza edildi. -Afganistan TBMM hükümetini tanıyan ilk Müslüman ülkedir. -Hint Müslümanları da aralarında para toplayarak bunları Türk milli mücadelesini desteklemek için göndermişlerdir. -Afganistan Ankara'ya elçi gönderen ilk İslam ülkesidir. -İstiklal marşının kabul edilmesi ( 12 Mart 1921 ) [/SIZE]II. İNÖNÜ MUHAREBESİ ( 23 MART – 1 NİSAN 1921 ) Sebepleri İtilaf devletlerinin Londra konferansında isteklerini TBMM’ye kabul ettirememiş olmaları. Türk ordusunun gücünün I. İnönü muharebesinde gören yunanlıların, Türk ordusunun daha da kuvvetlenmesine izin vermemek ve I. İnönü yenilgisinin ezikliğini bertaraf etmek istemeleri. Yunanlıların itilaf devletlerin desteğine layık olduklarını göstermek istemeleri. Savaşın Başlaması ve Sonuçları Yunanlıların hedefi Kütahya ve Eskişehir'i alarak Ankara’ya ulaşmak ve TBMM yi dağıtmaktı. Yunan ordusu Bursa'dan Eskişehir, uşaktan afyona doğru ilerledi. İnönü’de ikinci bir yenilgiye daha uğradı. Bu Zafer Sonucunda· -Yunan ilerleyişi bir süre içinde olsa durduruldu. -TBMM’ye olan güven daha da arttı. Türk ordusu gücünü ispat etti. -Türk ordusu hazırlıklarını tamamlamak için zaman kazandı. -Yunanlılar daha çok kuvvete ihtiyaçları olduklarını anladılar. -İtalyanlar işgal ettikleri güney-batı Anadolu’dan kuvvetlerini çekmeye başladılar. KÜTAHYA – ESKİŞEHİR MUHABERELERİ ( 10 – 24 TEMMUZ 1921) -Yunanlılar I. ve II. İnönü yenilgilerinden sonra büyük bir hazırlığa giriştiler. -Fransa ve İtalya, yunanlılardan desteğini çektiği halde, İngiltere Yunanistan desteğini devam ettirdi. -Yunanistan arka arkaya aldığı yenilgilerin izlerini silmek İngiltere'nin tekrar güvenini kazanmak ve Türk ordusunun toplanmasına fırsat vermemek için harekete geçti. -Yunan kralı konstantin savaşı bizzat yönetmek için önce İzmir oradan da Kütahya'ya geçerek komutanlarıyla bir görüşme yaptı. Bu toplantıda Ankara üzerine saldırı kararı alındı.yunanlılar saldırı sonucu afyon, Bilecik, Kütahya ve Eskişehir'i işgal ettiler. Yunan kuvvetleri yer yer Sakarya nehrini geçtiler. -Mustafa Kemal cephe komutanı ismet paşa ile görüşerek orduların Sakarya nehri doğusuna çekilmeleri emrini verdi. · Türk birliklerinin Sakarya'nın doğusuna çekilmelerinin sebebi düşmanı hareket üssünden uzaklaştırmak. Türk ordusuna da daha büyük kayıplar verdirmemek ve yeniden toparlanmak için zaman kazanmaktı. · Cephedeki bu başarısızlık mecliste büyük tartışmalara sebep oldu. Bazı milletvekilleri meclisin tehlikede olduğunu ve meclisin daha emniyetli bir yer olan kayseri ye taşınmasını istedi.ancak bu istek meclis tarafından kabul edilmedi. · Mecliste Mustafa Kemal karşı olanlar “ ordu nereye gidiyor, millet nereye götürülüyor, bu harekatın elbette bir sorumlusu vardır.o nerededir onu ordunun başında görmek isteriz.” Diyerek Mustafa Kemal in gücünü ve etkisini kırmak istiyorlardı. · Mustafa Kemal i seveler ve ona karşı olanlar onun Türk ordusunun başına geçmesi fikrinde birleşmişlerdi. · Sert tartışmalardan sonra TBMM, 5 Ağustos 1921 de Başkomutanlık kanunu kabul etti.bu kanuna göre meclis üç aylık süre için, bu yetkilerini ve başkomutanlık görevini Mustafa Kemal e verdi. · Mustafa Kemal Amasya genelgesinden sonra istemeyerek ayrıldığı askerlik görevine en üst rütbeyle yeniden dönüyordu. · İsmet paşa genelkurmay başkanlığından ayrıldı. Bu göreve Mareşal Fevzi Çakmak getirildi. · Fevzi paşa genelkurmay başkanlığı görevini 1944 yılına kadar yürütmüştür. Yenilginin Sonuçları -Afyon, Kütahya ve Eskişehir yunanlıların eline geçti -Mecliste sert tartışmalar oldu, ilk muhalefet oluştu. -Halkta ümitsizlik baş gösterdi. -Moskova’dan Batum'a gelen Enver paşanın Anadolu'ya geleceği endişesi başladı. -Yunanlıların Ankara'yı ele geçirme ve TBMM yi dağıtma ümitleri arttı. Tekalifi Milliye Emirleri ( 7 – 8 Ağustos 1921 ) Mustafa Kemal başkomutanlık kanunu ile meclisin bütün yetkilerini eline alarak devlet işlerinde tek başına ve çabuk karar verme fırsatı bulmuştu. Bu yetkiler üç aylık sürelerle uzatıldı. 20 temmuz 1922 de ise süresiz hale getirildi. Mustafa Kemal cumhurbaşkanı seçilene kadarda durum devam etti. Mustafa Kemal Türk ordusunu Sakarya savaşına hızla hazırlamak ve savaş gücünü artırmak için tekalifi milliye emirlerini yayımlattı. Bu emirlerle halktan büyük fedakarlıklar istendi. Buna göre: 1. her kazada bir tekalifi milliye komisyonu kurulacak. Her komisyon tekalifi milliye emirlerinde istenilen malları toplayıp bildirilen cepheye gönderecek. 2. her ev bir kat çamaşır, bir çift çorap, ve çarık hazırlayacak. 3. tüccar ve halk elindeki çadır, bez, kumaş, astar, kösele hayvan malzemesi v.s. nin %40 ını bedeli sonra ödenmek şartıyla ilgili komisyona verecek. 4. insan ve hayvan yiyeceklerinin %40 teslim edilecek. 5. nakil malzemeleri ayda bir de olsa 100 km kullanılacak. 6. ordunun ihtiyacı olan terk edilmiş bütün mallara el konacak. 7. akaryakıt, araba lastiği v.s %40 na el konacak. 8. silah ve malzeme yapan demirci, marangoz, saraç, dökümcü ordunun emrine alınacak. Bu tedbirler olağanüstü şartlarda olağanüstü tedbirlerdir. Sırtını İngiltere gibi güçlü bir devlete dayamış olan yunanlılar karşısında ne kadar güç şartlar altında mücadele edildiği anlaşılmaktadır. Bu emirler dünyada ilk defa topyekün bir savaş uygulamasıdır. Bu emirlerin yayımlanması ve uygulaması ile halkadaki ümitsizlik kaybolmaya başlamıştır. Tekalifi milliye emirleri Osmanlıdaki “avarız” vergisiyle benzerlik göstermektedir. SAKARYA MEYDAN MUHAREBESİ ( 23 AĞUSTOS – 13 EYLÜL 1921) Kütahya – Eskişehir muhaberelerindeki başarılarına güvenen yunanlılar hazırlıklarını tamamladıktan sonra Sakarya ırmağının doğusunda bulunan Türk mevzilerine saldırdı. Ordumuzun sol kanadı Ankara'nın 50 km güneyine kadar çekildi. Bunun üzerine Mustafa Kemal ordularına şu emri verdi “ hattı müdafaa yoktur, sathı müdafaa vardır, o satıh bütün vatandır, vatanın her karış toprağı vatandaşın kanı ile sulanmadıkça terk olunamaz” böylece 100 km uzunluktaki bütün cephe savaş alanı olarak ilan edildi. Türk ordusu 10 Eylül 1921 de karşı taarruza geçti. Yunan kralı 15 Ağustosta Kütahya’da yaptığı toplantıda Ankara'yı hedef gösteren emrini vermiş İngiliz istihbarat subaylarını Ankara’da vereceği ziyafete davet etmişti. 13 Eylül de Sakarya ırmağının doğusundan yunanlılar temizlenmiştir. İyice yorulan Türk birlikleri, yunanlıları ancak Eskişehir'e kadar takip edebilmişlerdi. Sakarya Savaşının Sonuçları: -Mustafa Kemal’in başkomutan olarak katıldığı ilk savaştır. -Mustafa Kemal’e TBMM tarafından gazilik unvanı ve mareşallik rütbesi verildi. -1683 viyana bozgunundan beri devam eden savunma savaşları artık yerini taarruza bırakmıştır. -Türk milletinin var olma veya yok olma mücadelesi olan bu savaş sonunda yunan ordusu saldırı gücünü kaybetmiş, yunan “megalı iddiası” tarihe gömülmüştür. -Yunanlılar batı Anadolu'da tutunabilmek için kuvvetli savunma hatları oluşturmaya başladılar. -İtilaf devletleri arasındaki anlaşmazlıklar daha da arttı. -İtalyanlar işgal ettikleri topraklardan tamamen çekildiler. -İngilizlerle 23 Ekim1921 de esirlerin karşılıklı değiştirilmesini öngören bir anlaşma imzalandı. -İngiltere ile yapılan ve esirlerin değiştirilmesini öngören bu anlaşma ile malta da tutuklu bulunan Türk esirleri serbest bırakıldılar. -Bu esirlerden Rauf bey de dönmüş ve bir süre sonra başbakan olmuştur. Milli mücadele döneminin en uzun hükümeti olan bu hükümet 4 Ağustos 193 tarihine kadar görev yapmıştır. -ABD senatosu Ermenileri desteklemekten vazgeçti -Fransa ile Ankara antlaşması imzalandı. -Sovyet Rusya ve Ermenistan, Gürcistan, Azerbaycan ile Kars antlaşması imzalandı. KARS ANTLAŞMASI ( 13 EKİM 1921 ) Kars antlaşması Moskova antlaşmasının bir tekrarı niteliğindedir. Doğu sınırlarımız küçük değişikliklerle yeniden çizildi ve kesin şeklini aldı. Sovyet Rusya'dan sonra Kafkas cumhuriyetleri de misak-ı milliyi kabul ettiler. Ermenistan, Gürcistan ve Azerbaycan ile dostluk kuruldu. 2. ANKARA ANTLAŞMASI ( 20 EKİM 1921) Fransa ile TBMM arasındaki savaş durumu sona erdi. Güney cephesi kapandı. Bugünkü Suriye sınırı, İskenderun ve Hatay hariç belirlendi. Bu gelişme misak-ı milliye aykırı bir durumdur. Türkiye Selçuklu devletinin kurucusu olan Süleyman şahın Halep yakınlarındaki caber kalesinde bulunan mezarı (Türk mezarı) Türk toprağı sayılacak burada Türk bayrağı dalgalanacak Türk askeri nöbet tutacaktı. Hatay ve İskenderun'da Türklere kültürel haklar tanıyan özel bir yönetim kuruldu. TBMM hükümetini tek başına tanıyan ilk itilaf devleti Fransa'dır.yunan işgalini destekleyen İngilizler bu siyasetinde yalnız kalmışlardır. Rusya Moskova antlaşmasına dayanarak Ankara antlaşmasına karşı çıkmıştır.bu durum Rusya'nın TBMM nin batılı devletlerle ilişki kurmasını istemediğinin kanıtıdır. TBMM hükümetinin cephelerde kazandığı başarılar, bu devletlerle imzalanan siyasal başarıları da beraberinde getirmiştir. BÜYÜK TAARUZ VE BAŞKOMUTANLIK MEYDAN SAVAŞI -Sakarya zaferinin ardından TBMM hükümeti orduyu taarruz için hazırlamaya başladı. -İtilaf devletlerinden 26 Mart 1922 de yeni bir öneri geldi. Bu öneride Londra konferansında olduğu gibi Sevr'in koşullarının biraz değiştirilmesinden ibaretti. Türkiye bu şartları kabul etmedi.bağımsızlık için savaşa devam edilmesinin temel amacı, kesin zaferin kazanılmak istenmesidir. -20 Temmuz 1922 de Mustafa Kemal TBMM de müdafaa-i hukuk grubunu kurdu. Mustafa Kemal böyle bir grubun son Osmanlı mebusan meclisinde kurulmasını istemiş, ancak bu gerçekleşmemişti. -Yunanlılar afyon, Kütahya ve eski şehirde kuvvetli savunma hatları kurdular. -İngilizler yunanlıların kurmuş oldukları bu savunma hatlarının aşılamayacağı propagandasını yapmakta idiler. -Gerçek barışın ancak kesin bir zaferle elde edilebileceğini bilen Mustafa Kemal ak şehirdeki cephe karargahında komutanlarla toplanarak taarruzun 26 Ağustos 1922 de başlatılması kararını aldı. -26 Ağustos 1071 Selçuklu sultanı Alparslan Bizans imparatoru Romen di ojen Malazgirt'te yenip ve Anadolu'nun kapılarını Türklere açmıştı. Düşmana karşı ilk taarruz afyonda koca tepede başlatıldı. 30 Ağustos da Dumlupınar'da yapılan savaşı bizzat Mustafa Kemal yönetti. İsmet paşa bu savaşa başkumandan savaşı isimi vermiştir. -1 Eylül 1922 de Mustafa Kemal ordularına “ilk hedefiniz Akdeniz'dir ileri emrini verdi.” -2 Eylül 1922 de yunan başkomutanı triko pus uşakta çok sayıda yunan komutanı ve askeri ile birlikte esir alındı. -2 Eylül 1922 de yunanlılar itilaf devletleri aracılığıyla mütareke teklifinde bulundular. Ancak Mustafa Kemal tam Anadolu'nun kurtarılıp kesin zafer elde etme kararında olduğundan bu isteği kabul etmedi. -9 Eylülde birliklerimiz İzmir'e girdi. 10 Eylülde bursa kurtarıldı. 18 Eylülde Anadolu'da yunan askeri kalmadı. -Yunan birlikleri geri çekilirken batı Anadolu'da ki yerli Rumlarda beraberinde bölgeyi terk etmiştir. Bunun sebebi yakıp yıktıkları köy, kasaba ve şehirler ile Türk halkına yaptıkları katliamların hesabını verme korkusu idi. Sonuçları -Yunan ordusu yenilmiş ve batı Anadolu yunan işgalinden kurtulmuştur. -Büyük taarruz ve başkumandan meydan muharebesi ile Anadolu'nun ebediyen Türk yurdu olduğu ispat edilmiş. -Türk milli mücadelesinin askeri safhası da tamamlanmıştır. -İngiltere’nin Anadolu'yu işgal planı gerçekleşmemiştir. -Dünyanın mazlum milletlerinin kurtuluşuna ümit ışığı olmuştur. -Türk ordusu Çanakkale ve Kocaeli üzerine yürüme emri aldı. -Bu durum İngiltere'yi hareket geçirdi. İngiltere’nin sömürgelerden asker toplama teşebbüsü ve Fransa ile İtalya'yı Türklere karşı savaşa daveti olumlu karşılık görmedi. İkinci bir Çanakkale hezimeti yaşamak istemeyen İngiltere sonunda barışa karar verdi. -İstanbul’daki Fransız yüksek komiseri general pelle ve Fransız temsilcisi Frenklin bouillon İzmir'e gelerek Mustafa Kemal ile görüştü. Bu görüşmelere de Mustafa Kemal Edirne'yi düşman elinde görmeye tahammülü olmadığını tarafsız bir bölge tanımadıklarını belirtti. -Bu sırada Sovyet Rusya da boğazların Türklerin hakkı olduğunu bildirmiştir. -İtilaf devletleri Paris'te yaptıkları toplantıda doğu Trakya'nın Türklere verilmesini kabul ettiler. Mudanya ve İzmit'te bir konferans toplanmasını istediler. Bunun üzerine 28 Eylülde askeri harekat durduruldu. KURTULUŞ SAVAŞI HAZIRLIK DÖNEMİ Balıkesir Kongresi ( 26 – 30 Temmuz 1919 ) -Yunan saldırılarına karşı savunma ve direniş güçlerini birleştirmek amacı ile toplanmıştır. -Padişaha bağlılık bildirilmiştir. -Bölgesel kurtuluş amaçlanmıştır. Alaşehir Kongresi ( 16 – 25 Ağustos 1919 ) -Erzurum ve Balıkesir kongrelerinin aldığı kararların değerlendirilmesi amacı ile toplanmıştır. -Yunanlılara karşı ölünceye kadar diren ileceği belirtilmiştir. -İtilaf devletlerinden yardım alınabileceği belirtilmiştir. ! Balıkesir ve Alaşehir kongreleri sonucunda Batı Cephesi açılmıştır. Sivas Kongresi ( 4 – 11 Eylül 1919 ) Kongre başlangıcında iki sorun ortaya çıkmıştır. 1. Başbakanlık Sorunu: Mustafa Kemal’in kongre başkanı seçilmesiyle çözümlenmiştir. 2. Manda Sorunu: Amerikan mandacılığı uzun tartışmalardan sonra reddedilmiştir. Milli cemiyetler Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti adı altında birleştirilmiştir. Böylece Kurtuluş savaşının tek elden yönetilmesi kararlaştırılmıştır. Erzurum kongresinde doğu illeri temsil en seçilen Heyet-i Temsiliye yurdun tamamını temsil edecek şekilde genişletildi ve üye sayısı 15’e çıkarıldı. Mustafa Kemal bu heyetin başkanlığına seçildi Sivas kongresi milli nitelikli bir kongre olmasına rağmen, katılan üye sayısı Erzurum kongresi üye sayısından azdır. Bunun temel nedeni İstanbul Hükümetinin engellemesindendir. Erzurum kongresi kararlarının aynen kabul edilmiş olmasından dolayı kısa sürmüştür. Sivas kongresi ali Fuat paşayı batı cephesi komutanlığına atamıştır. ! Mustafa Kemal bütün vatanın tamamına emir verecek bir konuma gelmiştir. ! Temsil heyetinin hükümet gibi çalıştığının yani yürütme gücünü kullandığının kanıtıdır. !İstanbul Hükümetinin karşı çıkmasına rağmen, Sivas kongresi başarıyla tamamlandı. Padişahın Anadolu hareketi ile iyi ilişkiler kurmak durumunda kalması sonucu Damat Ferit istifa etti. Yerine Kuva yi Milliye yanlısı Ali Rıza paşa hükümeti kuruldu. !itilaf devletlerinin Erzurum ve Sivas kongrelerine karşı ciddi önlemler almaması, Anadolu hareketinin önemini anlamadıklarını gösterir. Amasya Mülakatı (görüşmesi=protokolü) ( 20 – 22 Ekim 1919 ) Temsil Heyeti adına Mustafa Kemal ile İstanbul hükümeti adına Salih paşa arasında yapılan bu görüşmelerde aşağıdaki kararlar alınmıştır. -İstanbul Hükümeti Sivas kongresi kararlarını kabul edecek. -Seçimler yapılıp meclisi mebusan kurulacak mebusan meclisinin İstanbul da toplanması uygun değildir. -İstanbul Hükümeti itilaf devletleri ile yapacağı barış görüşmelerinde temsil heyetinin de görüşünü soracaktır. ! Görüşmeden sonra İstanbul hükümeti sadece bu karar uymuş ve mebusan meclisinin İstanbul’da toplanmasını kabul etmiştir. ! İstanbul Hükümeti bu görüşmeler ile temsil heyetini resmen tanımış oldu. Böylece Anadolu İstanbul bağlı olmaktan çıkıp İstanbul Anadolu’ya bağlı hale geldi. Böylece Anadolu ihtilali hukuki bir zemine kavuştu. Heyet-i Temsiliye’nin Ankara’ya Gelmesi ( 27 Aralık 1919 ) Meclisi mebus anın toplanması için yapılan seçimleri büyük bir çoğunlukla müdafaa-i hukukular kazandı. Meclisin İstanbul’da toplanması kesinleşince heyeti temsiliye meclis çalışmalarını yakından izleyebilmek için Ankara’yı kendine merkez seçti çünkü Ankara’nın şu avantajları vardı. 1. ulaşım ve haberleşme olanakları elverişlidir. 2. batı Anadolu cephesine yakındır 3. Anadolu’nun ortalarında bir yerdedir. Anakaraya yerleşen Mustafa Kemal müdafaa-i hukukçu milletvekillerini Ankara’ya çağırarak meclisi mebusan da yapılacak çalışmalar için şu direktifleri verir. a. kendisinin meclis başkanlığına seçilmesi b. mecliste bir müdafaa hukuk grubunun oluşturulması ve bu grubun meclisteki tüm çalışmalar ağırlığını koyması c. tüm kişi ve kurumları bağlayacak kararların alınması d. Misak-ı milli kararlarının meclise kabul ettirilmesi Bu arada yapılan seçimlerin galibi müdafaa hukuk Cemiyeti’nin adaylarıydı. Mustafa Kemal de Erzurum’dan milletvekili seçilmiştir. ! Bununla Anadolu’da ki milli hareketin meclisi Mebusan'a egemen olduğu herkese, en çarpıcı biçimde anlatılmış olacaktı. !Mustafa Kemal Erzurum milletvekilidir. Ancak heyeti Temsiliye’nin aldığı karar gereği İstanbul gitmeyecektir. Gerçekte İstanbul hükümetinin asıl endişesi mebusan meclisinin tümden heyeti Temsiliye’nin etkisi altına girebileceğiydi. Son Osmanlı Mebusan Meclisi ve Misak-ı Milli Kararları Meclis-i mebusan 12 Ocak 1920 de İstanbul’da toplanır. Ancak Mustafa Kemal başkan seçilmediği gibi müdafaam hukuk grubu da kurulmaz. Bu grubun yerine felah-ı vatan grubu kurulur. Tüm bu olumsuzluklara rağmen meclis-i mebusan 28 Ocak 1920 de misak-ı milli kararlarını alır. Bu kararlar: 1. 20 Ekim 1918 günü yani Mondros ateşkesinin imzalandığı gün işgal edilmiş topraklar milli sınırlarımızdır. 2. bir zamanlar Osmanlı egemenliğinde olan ancak şu anda işgal altında bulunan Müslüman Arapların yaşadığı toprakların geleceği, orada yaşanların kararları ile belirlenmelidir. 3. Batı Trakya ile Kars, Ardahan ve batum için gerekirse halk oyuna gidilebilir. 4. Azınlıklara, çevre ülkelerde Müslüman azınlıklara tanınan haklar kadar haklar tanınacaktır. 5. İstanbul’un ve Marmara denizinin güvenliği sağlandığında, boğazlar dünya ticaretine açılacaktır. 6. kapitülasyonlar ve duyun-ı umumiye kaldırılmalıdır. Misak-ı Milli Kararlarının Önemi -Milli kurtuluş savaşının hedefleri belirtilmiştir. -Milli sınırlara belirginlik getirilmiştir. ( 1. Madde )Batı Trakya ile Kars Ardahan ve batum için halk oylaması önerilmesi sorunlara öncelikle barışçıl çözüm arandığının bir kanıtıdır. Bu bölgelerdeki Türk nüfusunun çokluğu da halk oylaması istenmesinin bir diğer sebebidir. -Bu belge kurtuluş savaşının diplomatik dayanağı olmuştur. -Misak-ı Milli kararları ile Mustafa Kemal’in bağımsızlıkla ilgili görüşleri Osmanlı parlamentosu tarafından yasallaştırılmıştır !Kurtuluş savaşının gerekçesi Amasya genelgesiyle hedefleriyse Misak-ı Milli kararlarıyla belirlenmiştir. İstanbul’un Resmen İşgali ( 16 Mart 1921 ) Misak-ı Milli kararlarının alınmasından sonra, anlaşma devletlerinin İstanbul hükümeti ve meclisi mebusan üzerindeki baskısı artmıştır. Bu baskı üzerine ali rıza paşa sadrazamlıktan istifa ederek yerine Salih paşa yeni hükümeti kurmuştur. Anlaşma devletleri, misakı milli kararlarını geri aldıramayınca da 16 Mart 1920 de İstanbul’u işgal ettiler. Meclisi mebus anı bastılar. Kendileri için tehlikeli gördükleri önemli şahsiyetleri malta adasına sürgün ettiler. İşgalin ardından Salih paşa istifa ederek sadrazamlığa yeniden Damat Ferit paşa getirildi. Ardından da 11 Nisan 1920 de padişah Osmanlı meclisi mebus anı kapattı İşgale Tepkiler Temsil Heyeti şu kararları aldı. -İstanbul ile haberleşme yasaklandı. -Anadolu’daki bazı İngiliz birliklerinin silahlarının alınması kararlaştırıldı. -İstanbul’daki tutuklamalar karşı Anadolu’daki subaylar tutuklanacaktı. vergilere el kondu. İşgalin Sonuçları Mebusan meclisi dağıtıldı. Mebusların bir kısmı malta ya sürüldü. İstanbul’dan kaçan bazı milletvekilleri Ankara’ya gelerek Milli Mücadeleye katıldılar. ! Bu durum Ankara’da TBMM’nin açılmasına ortam hazırlamıştır. İtilaf devletlerinin bu tutumu doğrudan milli iradeyi yok etmeye yöneliktir. TBMM’nin Açılışı ( 23 Nisan 1920 ) İstanbul’un itilaf devletleri tarafından işgal edilmesi ve meclisi mebus anın kapatılması üzerine Mustafa Kemal heyeti temsiliye adına bir genelge yayımladı. 19 Mart 1920 tarihli bu genelge ile, yeni meclisin Ankara’da toplanacağını her sancaktan 5 kişinin seçilmesini istedi. Ayrıca Osmanlı mebusan meclisi üyelerinden İstanbul’dan kaçıp Ankara’ya gelebilenlerinde TBMM’ye kabul edilecekleri bildirildi. ( bunlar 27 Ekim 1920 tarihine kadar TBMM’ye kabul edilmişlerdir.) !Böylece milli iradeye saygılı olunduğu, milli birlikten yana olunduğu ve Ankara’nın otoritesinin güçlendirilmek istendiği anlaşılmıştır. TBMM 23 Nisan 1921 de Ankara’da, coşkulu bir törenle açıldı.TBMM ilk toplantısında 120 üye bulunuyordu. ( sonradan 380’e çıktı. ) TBMM açıldığı gün Mustafa Kemal’i meclis başkanlığına seçti. Kuruluş Amacı -Düzenli bir ordu oluşturmak. -Milli iradeyi gerçekleştirmek -Vatanı işgallerden kurtarmak -Milli birli ve beraberliği gerçekleştirmek -İstanbul’un işgali ve meclisi mebus anın dağıtılması Mustafa Kemal’e yeni bir devletin kurulması için gereken imkanı vermiştir. -TBMM’nin başkanlığına seçilen Mustafa Kemal vatanı işgallerden kurtarmak için, gereken önlemlerin artık meclis tarafından alınacağını bildirmiş ve vakit geçirmeden bir hükümetin meclis tarafından oluşturulmasını meclise önermiştir. Mustafa Kemal’in meclise verdiği önergede şu hususlar yer alıyordu. - Bir hükümet kurulmalıdır. - Geçici olarak bir hükümet başkanı ya da padişah vekili ortaya çıkarmak uygun değildir. - TBMM yasama ve yürütme yetkilerine sahiptir. - Mecliste seçilecek ve vekil olarak görevlendirilecek bir kurul, hükümet işlerine bakacaktır. Meclis başkanı bu kurulunda başkanı olacaktır. - Padişah ve halifenin bulunduğu baskıdan kurtulduğu zaman, meclisin belirleyeceği esaslar içinde durumu belli olacaktır. Meclis Hükümet Sisteminin Özellikleri: -Hükümet üyeleri meclis içinde ayrı ayrı oylanarak seçilir. -Meclis istemediği üyeleri düşürebilir. -Bir başbakan yoktur. -Meclis başkanı hükümetinde başkanıdır. -Bir devlet başkanı da yoktur. I.TBMM’nin Özellikleri -TBMM yeni seçilen üyeler ve Osmanlı meclisi mebus anından gelen üyelerden oluşmuştur. -Tek meclisli parlamento sistemi benimsenmiştir. ( Üyeleri padişah tarafından seçilen ayan meclisi kaldırılmıştır. ) -Kamuoyunun tepkisine yol açamamak için yeni meclis olağanüstü yetkilerle donatılmış meclis adıyla açılmıştır. -TBMM’de mebuslar meclisinde olduğu gibi dini tartışmalar gözükmez. -Savaşı sevk ve idare eden bir yapıya sahip olduğu için ihtilalci bir meclistir. -Mebusan meclisinin devamı değildir. -Milli iradeye dayanan bir meclistir. -TBMM iç politikada halkçılık dış politikada bağımsızlığa saygı ilkesini temel etmiştir. -TBMM nin açılmasıyla temsil heyetinin görevi sona ermiştir. -Savaş koşullarında çabuk karar alıp, kısa sürede uygulamak için güçler birliği ilkesini benimsemiştir. -Öncelikle vatanın kurtuluşunu esas aldığı için, yeni bir devlet düzenine geçilmesini sağlayıcı yönleri ön plana çıkarılmamıştır. -TBMM ni ilk çıkardığı kanun ağnam vergisinin artırılması ile ilgilidir. İstiklal Mahkemeleri -TBMM’nin otoritesini sağlamak amacıyla kuruldu. -İstiklal mahkemeleri üyeleri TBMM içinden seçilmiştir. Bu güçler birliği ilkesinin bir gereğidir. -İstiklal mahkemelerinin kararları kesin olum temyiz hakkı yoktur Hıyanet-i Vataniye Kanunu’nun Çıkarılmasındaki Amaçlar -Meclis iradesi karşı gelenleri ve ayaklanmaları önlemek -Kuva-yi milliye amaçları dışında iş yapmasını önlemek -Cezaların geciktirilmeden uygulanmasını sağlamak -Meclise olan güveni artırmak -Askere alma işini hızlandırmak ve orduyu güçlendirmek -Osmanlı hükümetiyle işbirliği yapanları cezalandırmak TBMM ilk hükümeti 2 Mayıs 1920’de kurdu. İstanbul Hükümetinin TBMM Hükümetine Karşı Tutumu: -İstanbul’un işgalinden sonra Salih paşa, itilaf devletlerinin baskılarına boyun eğerek istifa etti. Yeni hükümeti Damat Ferit Paşa kurdu. Damat Ferit Paşa milli mücadelenin karşısında idi. -Mustafa Kemal ve yanındakiler, İstanbul sıkı yönetim mahkemesince idama mahkum edildiler. -Şeyhülislam tarafından bir fetva çıkarttırılarak, milli mücadeleciler dine karşı ihanetle suçlandılar. -Kuva-yi milliye inzibatiye adıyla bir ordu kuruldu. TBMM’ye karşı ayaklanmalar desteklendi. -İtilaf devletlerine daha fazla bel bağlandı. TBMM’nin Aldığı Tedbirler -İstanbul hükümeti ile her türlü haberleşme ve ilişki kesildi. -Şeyhülislamın fetvasına karşılık Ankara müftüsü Rıfat efendi ve Anadolu’daki birçok müftünün imzası ile milli mücadeleyi destekleyen karşı fetva yayımlandı. -“Anadolu Ajansı” kurdurularak milli mücadele lehinde propaganda yapıldı. -Hıyaneti vataniye kanunu çıkarılarak TBMM’nin otoritesi artırıldı. -Damat Ferit Paşa vatan haini sayılarak vatandaşlıktan çıkartıldı. TBMM’ye Karşı Ayaklanmalar Sebepleri: -İstanbul hükümetinin kışkırtması -İtilaf devletlerinin kışkırtması ve desteklemesi -Şeyhülislamın fetvasının rolü -Halkın askerlikten ve savaştan bıkması -Kuva-yi milliye birliklerinin halka karşı bazı olumsuz davranışlarda bulunması -Şahsi menfaat temin etme isteği -Azınlıkların çalışmaları ve bağımsızlık istemeleri Bu nedenle çıkan ayaklanmalar dört grupta toplanır A) Doğrudan İstanbul Hükümeti Tarafından Çıkartılan Ayaklanmalar 1. Aznavur Ayaklanması İngilizlerin teşviki ile güney Marmara, Manyas, ululat, Balıkesir ve Gönen’de çıkartılmıştır. Ayaklanma Çerkez ethem ve kuvvetleri ile bastırılmıştır. 2.Kuva-yi inzibatiye Ayaklanması Bu ordu İngilizlerin teşviki ve yardımı ile Osmanlı saltanatına bağlı olarak kurulmuştur. Ayaklanma İstanbul ve Anadolu arasında önemli bir geçit olan Geyve boğazının kuva-yi milliyecilerin eline geçmesini önlemek için çıkartılmıştır. Geyve boğazındaki kuva-yi milliye birliklerine saldıran hilafet ordusunun er kadrosunun ali Fuat paşa komutasındaki kuva-yi milliye birliklerine katılmasıyla ayaklanma bastırıldı B) İstanbul Hükümeti ve İşgalcilerin Kışkırtmaları Sonucu Çıkan Ayaklanmalar Anadolu’daki milli direnişi en çok bu ayaklanmalar uğraştırmıştır. 1. Bolu, Düzce, Hendek, Adapazarı ayaklanmaları İngilizler boğazları elde tutmak için İstanbul hükümeti ile işbirliği yaptılar. Bölgedeki halk kışkırtıldı. Geyve’deki birliklerimiz pusuya düşürüldü. Ayaklanma Ali Fuat Paşa ve Refet Paşa tarafından bastırıldı. 2. Yozgat Ayaklanması Yozgat, Boğazlayan, Yeni han ve çevresinde Çapanoğlu, Aynacı oğlu gibi bölgenin ileri gelenleri, padişah ve halifeye bağlılık iddiasıyla ayaklandılar. Çünkü bu kişiler, meclisin açılışı ve yeni bir devletin kuruluşu ile otoritelerinin yok olacağından endişe etmekte idiler. Bu ayaklanmayı batı cephesinden çağrılan Çerkez Ethem ve birlikleri bastırmışlardır. 3. Konya – Bozkır Ayaklanması Delibaş Mehmet tarafından bozkırda başlayan ayaklanma Konya ve çevresine yayıldı. Ayaklanmayı Refet paşa bastırdı. Delibaş Fransızlara sığındı. 4. Afyon’da Çopur Musa Ayaklanması Halifelik elden gidiyor diye başlatılan ayaklama, aslında yunan ajanlarının kışkırtması ile başlatıldı. Ayaklanma bastırılınca Çopur Musa yunanlılara sığındı. Yunanlılar böylece Batı Anadolu’da daha rahat ilerleyeceklerini düşünüyorlardı. 5. Milli Aşireti Ayaklanması Daha önce kuva-yi milliye tarafları olan bu aşiret, Fransızların kışkırtması ile Urfa ve civarında ayaklandı. 6. Koçkiri Ayaklanması Erzincan, Sivas ve dolaylarında çıkartılmıştır. Ayaklanma, Amasya’da bulunan merkez ordusu tarafından bastırılmıştır. 7. Cemil Çeto Ayaklanması Bahtiyar aşireti reisi olan Cemil Çeto, Garzan ve yöresinde ayaklanma çıkarmıştır. Bu ayaklanmalardan başka Ali Batı ve Şeyh Eşref ayaklanmaları da çıkmıştır. C) Önceden Kuva-yi Milliye Yanlısı Olup Sonradan Ayaklananlar Düzenli ordunun kurulması ile bu ordunun emrine girmek istemeyen bazı kuva yi milliye komutanları isyan etti. Bunların Başlıcalar 1. Demirci Mehmet Efe Ayaklanması: Refet Paşa tarafından bastırıldı 2. Çerkez Ethem Ayaklanması : I. İnönü savaşı sonrası İsmet paşa tarafından bastırıldı. D) Azınlıkların Çıkardıkları Ayaklanmalar Ermeni ve Rumların yoğun olarak yaşadıkları yerlerde çıkardıkları ayaklanmalardır. Başlıcalar Şunlardır: 1. Pontus Rum Ayaklanmaları: Yunanlılarla işbirliği yapılarak ve itilaf devletlerinin desteği alınarak Karadeniz bölgesinde çıkarılmıştır. Rumların bölgede bağımsız bir Rum devleti kurmak için çıkarttığı bu ayaklanmalar ancak milli mücadelenin kazanılmasından sonra tamamen söndürülebilirdi. 2. Trakya ve Batı Anadolu’daki Rum Ayaklanmaları: Yunan işgallerinin başlaması ile çıkartılmıştır. 3. Ermeni Ayaklanmaları: Çukurova ve doğu Anadolu’da ermeni devletleri kurmak için Ermenilerce çıkarılmıştı Ayaklanmaların Sonuçları -Milli mücadelenin kazanılmasını geciktirmiştir. -Anadolu’daki işgalleri kolaylaştırmıştır. -Çok sayıda Müslüman Türk insanı şehit düşmüştür. -Maddi yönden büyük kayıplara neden olmuştur -Ayaklanmaların bastırılması TBMM’nin otoritesini ve gücünü artırmıştır. -Düzenli ordunun kurulmasını hızlandırmıştır. -Ayaklanmaların bastırılmasıyla milli birliğin sarsılıp yok olmayacağı anlaşılmıştır. -Ayaklanmaların bastırılması hilafeti, saltanatı ve Osmanlı hükümetinin otoritesini zayıflatmıştır. SEVR ANTLAŞMASI ( 10 AĞUSTOS 1920 ) -İtilaf devletleri, I. Dünya savaşında yenilen diğer devletlerle barış antlaşmaları yaptıkları halde Osmanlı devleti ile barış anlaşması yapmamışlardı. -Sevr antlaşmasının taslağı San Remo Konferansında hazırlandı. İtilaf devletleri Sevr antlaşmasını kabul ettirebilmek için yunan ordusunun saldırıya geçmesine izin verdiler. Bunun üzerine saldırıya geçen yunanlılar Akhisar, Soma, Salihli, Alaşehir, Nazilli, 8 Temmuzda Bursa, Balıkesir ve Bandırmayı işgal ederek Anadolu’nun iç kısımlarına doğru ilerlediler. -Bu arada yunanlılar doğu Trakya’da da saldırıya geçtiler. Edirne, Tekirdağ ve çorlu yunanlılar tarafından işgal edildi. -İngilizlerde güney Marmara’da Karamürsel ve Mudanya’yı işgal ettiler. -Sevr taslağı padişahın başkanlığında toplanan “saltanat şurası”nda kabul edildi.Sevr antlaşması Osmanlı temsilcileri tarafından 10 Ağustos 1920 de imzalandı Sevr’in Önemli Hükümleri -Osmanlı devleti İstanbul ve çevresi ile Anadolu’da küçük bir toprak parçası ile sınırlandırılacak · Boğazlar bütün gemilere açık tutulacak ve bir Avrupa komisyonu tarafından yönetilecek. · İzmir ve çevresi ile Midye Büyük Çekmece hattının doğusu Yunanistan verilecek · Doğu Anadolu’da Ermenistan ve kürdistan adında iki devlet kurulacak · Antalya ve Konya dahil Güneybatı Anadolu İtalya’ya bırakılacak · Adana, Sivas ve Malatya hattını birleştiren bölge Fransa’ya bırakılacak. · Mısır, Suriye ve Filistin İngilizler ve Fransızlar arasında paylaşılacak · Hicaz, bağımsız bir devlet olacak · Kapitülasyonlardan itilaf devletleri ve dostları faydalanacaklar. · Türkiye’nin ekonomisinin kontrolü itilaf devletlerine bırakılacak Sevr antlaşması ile ortaya çıkan yoğun tepkiler üzerine Damat Ferit paşa hükümeti istifa ederek Tevfik paşa hükümeti kurulmuştur.yeni hükümet Mustafa Kemal ile anlaşma yolları arayacaktır. Düzenli Ordunun Kurulması Kuruluş Nedenleri -Kuva-yi Milliye nin düzenli yunan orduları karşısında başarısız olması · Kuva-yi Milliyecilerin yetkilerini aşarak bir çok kişiyi cezalandırmaları · Bazı bölgelerde halktan zorla para ve yiyecek toplamaları · Kuva yi milliye nin belli bir otoriteye bağlı olmaması askerlik tekniğini yeteri kadar bilmemeleri · Milli bağımsızlığa ulaşmak için düzenli bir ordunun gerekli olması Gediz muharebelerinde Türk kuvvetlerinin yaptığı taarruzun başarısızlıkla sonuçlanması üzerine TBMM Kuva-yi Milliye birliklerinin batı cephesi komutanı emrinde toplanmasını kararlaştırdı.buna göre Adapazarı'ndan Denizli’ye kadar olan batı cephesi ikiye ayrıldı.Batı kısma (asıl kesim) Albay İsmet bey, Güney kısma refet bey getirildi. Batı cephesi milli savunma bakanlığına bağlandı. ( 12 Kasım 1920) Sonuç - Hızla milli ordunun kurulmasına geçildi. Askere alma işlemlerine hız verildi. Batıdaki kuva yi milliye birlikleri düzenli ordu içine alındı. · Doğuda zaten düzenli ordu birlikleri vardı · Çerkez Ethem ve Demirci Mehmet Efe gibi kuva yi milliye önderleri otoritelerine engel olan bu tutuma karşı gelerek ayaklandılar *Alıntı.* --------------Tualimforum İmzam-------------- Aksini Belirtmediğim Takdirde Yazdığım Konular ALINTIDIR Liseler - Anadolu Liseleri - Fen Liseleri Anaokulu - İlköğretim Sınav Soruları ve Ders Notları