Temel Elektronik Devre Elemanlar Ve Açıklamaları

**smtyksl** · 19.07.08, 22:56

1 - Direnç :

Direncin kelime anlami, birseye karsi gösterilen zorluktur. Devre elemani olan dirençte devrede akima karsi bir zorluk göstererek akim sinirlamasi yapar. Direncin birimi "Ohm" 'dur. 1,000 ohm = 1 Kilo ohm, 1,000,000 ohm = 1 Mega ohm ve 1,000,000,000 ohm = 1 Giga ohm. Direncin degeri üzerine renk kodlari ile yazilmistir. Alt tarafta görülen direncin renkleriri soldan baslayarak, sari, mor, kirmizi ve altindir. Soldan 1. renk 1. sayiyi, 2. renk 2. sayiyi, 3. renk çarpan sayiyi ve 4. renkte toleransi gösterir. Tablodan bakildiginda sari 4'e, mor 7'e ve kirmizida çarpan olarak 10 üzeri 2'ye esittir. Bunlar hesaplandiginda ilk iki sayi yanyana konur ve üçüncü ile çarpilir. Tolerans direncin degerindeki oynama alanidir. Mesela alttaki direncin toleransi %5 ve direncin degeri de 4.7 Kohm'dur. Tolerans bu direncin degerinin 4.7 Kohm'dan %5 fazla veya eksik olabilecegini belirtir. Birde 5 renkli dirençler vardir. Bunlarda ilk üç renk sayi 4. renk çarpan, 5. renk ise toleranstir. Dirençler normalde karbondan üretilirler fakat yüksek akim tasimasi gereken dirençler telden imal edilirler. Ayrica dirençler sabit ve ayarli dirençler olmak üzere ikiye ayrilirlar. Ayarli dirençlerden "Potansiyometre" sürekli ayar yapilan yerlerde, "Trimpot" ise nadir ayar yapilan yerlerde kullanilirlar.

Direnç Baglanti Türleri

a) - Seri baglanti :

Alt taraftaki resimde dört adet direncin birbirine seri baglanmis durumu görülmektedir. A ve B uclarindaki toplam direnç degerinin heaplama formülü, RToplam = R1 + R2 + R3 + R4 seklindedir. Yani 100 ohm + 330 ohm + 10 Kohm + 2.2 Kohm = 12.430 Kohm 'a buda 12,430 ohm'a esittir

b) - Paralel baglanti :

Paralel baglantida ise formül 1 / RToplam = ( 1 / R1 ) + ( 1 / R2 ) + ( 1 / R3 ) + ( 1 / R4 ) seklindedir. Fakat islemler yapilmadan önce Tüm degerler ayni yani ohm, Kohm veya Mohm cinsine dönüstürülmelidir. 10 Kohm = 10,000 ohm, 2.2 Kohm = 2,200 ohm. Simdide hesaplamayi yapalim. 1 / RToplam = ( 1 / 100 ohm ) + ( 1 / 330 ohm ) + ( 1 / 10,000 ohm ) + ( 1 / 2,200 ohm ) bu esitlige göre, 1 / RToplam = ( 0.01 ) + ( 0.003 ) + ( 0. 0001) + ( 0.00045) => 1 / RToplam = 0.01355 yine bu esitlige göre RToplam = 1 / 0.01355 bu da 73.8 ohm'a esittir.

2 - Potansiyometre :

Potansiyometre devamli ayar yapilmasi için üretilmis bir ayali direnç türüdür. radyo ve teyiplerde ses yüksekligini ayarlamak için kullanilir. Üç bacaklidir. 1 ve 3 nolu uçlar arasinda sabit bir direnç vardir. Ortadaki uç ise 1 nolu uç ile 3 nolu uç arasinda hareket eder. 1 nolu ucala arasindaki direnç azaldikça 3 nolu uç arasindaki direnç artar.

3 - Trimpot :

Trimpot ise devrenin içinde kalir ve sabit kalmasi gereken ayarlar için kullanilir. Mantigi potansiyometre ile aynidir

4 - Foto Direnç (LDR) :

Foto direnç üzerine düsen isik siddetiyle ters orantili olarak, isik siddeti arttiginda direnci düsen, isik siddeti azaldiginda ise direnci artan bir devre elemanidir. Foto direnç AC ve DC akimda ayni özellikleri gösterir. Alt tarafta foto direncin sembolü görülmektedir.

5 - NTC :

Ntc direnci isiyla kontrol edilen bir direnç türüdür. Ntc isila ters orantili olarak direnç degistirir. Yani isi arttikca ntcnin direnci azalir. Isi azaldikça da ntcnin direnci artar. Alt tarafta NTC'nin sembolü görülmektedir

6 - PTC :

Ptc ise ntcnin tam tersidir. Isiyla dogru orantili olarak direnci degisir. Yani isi artikça direnci artar, isi azaldikça da direnci azalir. Alt tarafta PTC'nin sembolü görülmektedir.

7 - Kondansatör :

Kondansatör mantigi iki iletken arasina bir yalitkandir. Kondansatörler içerisinde elektrik depolamaya yarayan devre elemanlaridir. Kondansatöre DC akim uygulandiginda kondansatör dolana kadar devreden bir akim aktigi için iletimde kondansatör dolduktan sonrada yalitimdadir. Devreden sizinti akimi haricinde herhangi bir akim geçmez. AC akim uygulandiginda ise akimin yönü devamli degistigi için kondansatör devamli iletimdedir. Kondansatörün birimi "Farat" 'tir ve "F" ile gösterilir. Faratin altbirimleri Mikro farat (uF), Nano farat (nF) ve Piko farattir (pF). 1 F = 1,000,000 uF, 1 uF = 1,000 nF, 1 nF = 1,000 pF. Simdide kondansatörlerin seri ve paralel baglanti sekillerini inceleyelim.

Kondansatör Baglanti Sekilleri

a) - Seri baglanti :

Kondansatörlerin seri baglanti hesaplamalari, direncin paralel baglanti hesaplariyla aynidir.Burda görüldügü gibi A ve B noktalari arasindaki toplam kapasite
1 / CToplam = ( 1 / C1 ) + ( 1 / C2 ) + ( 1 / C3 ) seklinde hesaplanir.
1 / CToplam = ( 1 / 10 uF ) + ( 1 / 22 uF ) + ( 1 / 100uF ) burdan da
1 / CToplam = 0,1 + 0,045 + 0,01
1 / CToplam = 0,155
CToplam = 1 / 0,155
CToplam = 6.45 uF eder.
A ve B arasindaki elektrik ise
VToplam = V1 + V2 + V3 seklinde hesaplanir.
Bu elektrik kondansatörlerin içinde depolanmis olan elektriktir.

b) - Paralel baglanti :

Kondansatörlerin paralel baglanti hesaplamalari, direncin seri baglanti hesaplariyla aynidir.
CToplam = C1 + C2 + C3 hesapladigimizda,
CToplam = 10 uF+ 22 uF + 100 uF
CToplam = 132 uF eder.
A ve B noktalari arasindaki elektrik ise
VToplam = V1 = V2 = V3 seklindedir.
Yani tüm kondansatörlerin gerilimleride esittir

8 - Bobin :

Bir iletkenin ne kadar çok egik ve büzük bir sekilde ise o kadar direnci artar. Bobin de bir silindir üzerine sarilmis ve disi izole edilmis bir iletken telden olusur. Bobine alternatif elektrik akimi uygulandiginda bobinin etrafinda bir manyetik alan meydana gelir. Ayni sekilde bobinin çevresinde bir miknatis ileri geri hareket ettirildiginde bobind elektrik akimi meydana gelir. Bunun sebebi miknatistaki manyetik alanin bobin telindeki elektronlari açiga çikarmasidir. Bobin DC akima ilk anda direnç gösterir. Bu nedenle bobine DC akim uygulandiginda bobin ilk anda yalitkan daha sonra iletkendir. Bobine AC akim uygulandiginda ise akimin yönü devamli degistigi için bir direnç göterir. Bobinin birimi "Henri" 'dir. Alt katlari ise Mili Henri (mH) ve Mikro Henridir (uH). Elektronik devrelerde kullanilan küçük bobinlerin bosta duranlari oldugu gibi nüve üzerine sarilmis olanlarida mevcuttur. Ayrica bu nüve üstüne sarili olanlarin nüvesini bobine yaklastirip uzaklastirarak çalisan ayarli bobinlerde mevcuttur. Bobin trafolarda elektrik motorlarinda kullanilir. Elektronik olarakta frekans üreten devrelerde kullanilir.

19.07.08, 22:56	#3 (permalink)
Kullanıcı Profili smtyksl Delta Üye Kullanıcı Bilgileri Üyelik tarihi: Jan 2008 Nerden: SaMSuN Mesajlar: 776 Konular: 146 Puan Grafiği Rep Puanı:1997 Rep Gücü:0 RD: Teşekkür Ettiği Teşekkür: 0 17 Mesajına 80 Kere Teşekkür Edlidi :	1 - Direnç : Direncin kelime anlami, birseye karsi gösterilen zorluktur. Devre elemani olan dirençte devrede akima karsi bir zorluk göstererek akim sinirlamasi yapar. Direncin birimi "Ohm" 'dur. 1,000 ohm = 1 Kilo ohm, 1,000,000 ohm = 1 Mega ohm ve 1,000,000,000 ohm = 1 Giga ohm. Direncin degeri üzerine renk kodlari ile yazilmistir. Alt tarafta görülen direncin renkleriri soldan baslayarak, sari, mor, kirmizi ve altindir. Soldan 1. renk 1. sayiyi, 2. renk 2. sayiyi, 3. renk çarpan sayiyi ve 4. renkte toleransi gösterir. Tablodan bakildiginda sari 4'e, mor 7'e ve kirmizida çarpan olarak 10 üzeri 2'ye esittir. Bunlar hesaplandiginda ilk iki sayi yanyana konur ve üçüncü ile çarpilir. Tolerans direncin degerindeki oynama alanidir. Mesela alttaki direncin toleransi %5 ve direncin degeri de 4.7 Kohm'dur. Tolerans bu direncin degerinin 4.7 Kohm'dan %5 fazla veya eksik olabilecegini belirtir. Birde 5 renkli dirençler vardir. Bunlarda ilk üç renk sayi 4. renk çarpan, 5. renk ise toleranstir. Dirençler normalde karbondan üretilirler fakat yüksek akim tasimasi gereken dirençler telden imal edilirler. Ayrica dirençler sabit ve ayarli dirençler olmak üzere ikiye ayrilirlar. Ayarli dirençlerden "Potansiyometre" sürekli ayar yapilan yerlerde, "Trimpot" ise nadir ayar yapilan yerlerde kullanilirlar. Direnç Baglanti Türleri a) - Seri baglanti : Alt taraftaki resimde dört adet direncin birbirine seri baglanmis durumu görülmektedir. A ve B uclarindaki toplam direnç degerinin heaplama formülü, RToplam = R1 + R2 + R3 + R4 seklindedir. Yani 100 ohm + 330 ohm + 10 Kohm + 2.2 Kohm = 12.430 Kohm 'a buda 12,430 ohm'a esittir b) - Paralel baglanti : Paralel baglantida ise formül 1 / RToplam = ( 1 / R1 ) + ( 1 / R2 ) + ( 1 / R3 ) + ( 1 / R4 ) seklindedir. Fakat islemler yapilmadan önce Tüm degerler ayni yani ohm, Kohm veya Mohm cinsine dönüstürülmelidir. 10 Kohm = 10,000 ohm, 2.2 Kohm = 2,200 ohm. Simdide hesaplamayi yapalim. 1 / RToplam = ( 1 / 100 ohm ) + ( 1 / 330 ohm ) + ( 1 / 10,000 ohm ) + ( 1 / 2,200 ohm ) bu esitlige göre, 1 / RToplam = ( 0.01 ) + ( 0.003 ) + ( 0. 0001) + ( 0.00045) => 1 / RToplam = 0.01355 yine bu esitlige göre RToplam = 1 / 0.01355 bu da 73.8 ohm'a esittir. 2 - Potansiyometre : Potansiyometre devamli ayar yapilmasi için üretilmis bir ayali direnç türüdür. radyo ve teyiplerde ses yüksekligini ayarlamak için kullanilir. Üç bacaklidir. 1 ve 3 nolu uçlar arasinda sabit bir direnç vardir. Ortadaki uç ise 1 nolu uç ile 3 nolu uç arasinda hareket eder. 1 nolu ucala arasindaki direnç azaldikça 3 nolu uç arasindaki direnç artar. 3 - Trimpot : Trimpot ise devrenin içinde kalir ve sabit kalmasi gereken ayarlar için kullanilir. Mantigi potansiyometre ile aynidir 4 - Foto Direnç (LDR) : Foto direnç üzerine düsen isik siddetiyle ters orantili olarak, isik siddeti arttiginda direnci düsen, isik siddeti azaldiginda ise direnci artan bir devre elemanidir. Foto direnç AC ve DC akimda ayni özellikleri gösterir. Alt tarafta foto direncin sembolü görülmektedir. 5 - NTC : Ntc direnci isiyla kontrol edilen bir direnç türüdür. Ntc isila ters orantili olarak direnç degistirir. Yani isi arttikca ntcnin direnci azalir. Isi azaldikça da ntcnin direnci artar. Alt tarafta NTC'nin sembolü görülmektedir 6 - PTC : Ptc ise ntcnin tam tersidir. Isiyla dogru orantili olarak direnci degisir. Yani isi artikça direnci artar, isi azaldikça da direnci azalir. Alt tarafta PTC'nin sembolü görülmektedir. 7 - Kondansatör : Kondansatör mantigi iki iletken arasina bir yalitkandir. Kondansatörler içerisinde elektrik depolamaya yarayan devre elemanlaridir. Kondansatöre DC akim uygulandiginda kondansatör dolana kadar devreden bir akim aktigi için iletimde kondansatör dolduktan sonrada yalitimdadir. Devreden sizinti akimi haricinde herhangi bir akim geçmez. AC akim uygulandiginda ise akimin yönü devamli degistigi için kondansatör devamli iletimdedir. Kondansatörün birimi "Farat" 'tir ve "F" ile gösterilir. Faratin altbirimleri Mikro farat (uF), Nano farat (nF) ve Piko farattir (pF). 1 F = 1,000,000 uF, 1 uF = 1,000 nF, 1 nF = 1,000 pF. Simdide kondansatörlerin seri ve paralel baglanti sekillerini inceleyelim. Kondansatör Baglanti Sekilleri a) - Seri baglanti : Kondansatörlerin seri baglanti hesaplamalari, direncin paralel baglanti hesaplariyla aynidir.Burda görüldügü gibi A ve B noktalari arasindaki toplam kapasite 1 / CToplam = ( 1 / C1 ) + ( 1 / C2 ) + ( 1 / C3 ) seklinde hesaplanir. 1 / CToplam = ( 1 / 10 uF ) + ( 1 / 22 uF ) + ( 1 / 100uF ) burdan da 1 / CToplam = 0,1 + 0,045 + 0,01 1 / CToplam = 0,155 CToplam = 1 / 0,155 CToplam = 6.45 uF eder. A ve B arasindaki elektrik ise VToplam = V1 + V2 + V3 seklinde hesaplanir. Bu elektrik kondansatörlerin içinde depolanmis olan elektriktir. b) - Paralel baglanti : Kondansatörlerin paralel baglanti hesaplamalari, direncin seri baglanti hesaplariyla aynidir. CToplam = C1 + C2 + C3 hesapladigimizda, CToplam = 10 uF+ 22 uF + 100 uF CToplam = 132 uF eder. A ve B noktalari arasindaki elektrik ise VToplam = V1 = V2 = V3 seklindedir. Yani tüm kondansatörlerin gerilimleride esittir 8 - Bobin : Bir iletkenin ne kadar çok egik ve büzük bir sekilde ise o kadar direnci artar. Bobin de bir silindir üzerine sarilmis ve disi izole edilmis bir iletken telden olusur. Bobine alternatif elektrik akimi uygulandiginda bobinin etrafinda bir manyetik alan meydana gelir. Ayni sekilde bobinin çevresinde bir miknatis ileri geri hareket ettirildiginde bobind elektrik akimi meydana gelir. Bunun sebebi miknatistaki manyetik alanin bobin telindeki elektronlari açiga çikarmasidir. Bobin DC akima ilk anda direnç gösterir. Bu nedenle bobine DC akim uygulandiginda bobin ilk anda yalitkan daha sonra iletkendir. Bobine AC akim uygulandiginda ise akimin yönü devamli degistigi için bir direnç göterir. Bobinin birimi "Henri" 'dir. Alt katlari ise Mili Henri (mH) ve Mikro Henridir (uH). Elektronik devrelerde kullanilan küçük bobinlerin bosta duranlari oldugu gibi nüve üzerine sarilmis olanlarida mevcuttur. Ayrica bu nüve üstüne sarili olanlarin nüvesini bobine yaklastirip uzaklastirarak çalisan ayarli bobinlerde mevcuttur. Bobin trafolarda elektrik motorlarinda kullanilir. Elektronik olarakta frekans üreten devrelerde kullanilir.