 Gümrü Antlaşması (3 Aralık 1920)
Gümrü Antlaşması (3 Aralık 1920)
Maddeleri:
• Doğu sınırı,Çıldır gölü ile Aras nehri hattına kadar uzanacaktır.
• Sarıkamış Kars Kağızman ve Iğdır Türk devletine verilecektir.
• Ermenistan Hükümeti Sevr antlaşmasını tanımayacak ve Misak-ı Milliyi kabul edecektir.
• Düşman ordusuna katılmış olan Ermenilerden Türklere karşı silah kullanmış olanlar 6 ay içinde Türkiye’ye dönebileceklerdir.
• Ermenistan Türkiye’ye karşı hiçbir düşmanca harekette bulunmayacaktır.
Önemi:
• TBMM’nin bağımsız bir devletle imzaladığı ilk antlaşmadır.
• Ermenistan TBMM’yi tanıyan ilk devlet olmuştur.
• TBMM’ye bağlı orduların kazandığı ilk askeri zafer siyasi bir zaferle tamamlanmıştır.
• Misak-ı Milli’nin bir kısmı gerçekleştirilmiştir.
• Kurtuluş Savaşının Doğu Cephesi kapanmıştır.
• Buradaki birlikler Batı cephesine sevk edilmiştir.
• Ermeni sorunu sona ermiştir.
• Sovyet Rusya ile TBMM arasında görüşmelerin başlamasına neden olmuştur.
• Gürcistan ile 23 Şubat 1921’de Batum Antlaşması imzalanarak Artvin ve Batum’un Türkiye’ye ait olduğunun kabul ettirilmesine ortam hazırlanmıştır.
• Yeni Türk Devleti kendi adını ilk kez bu antlaşmada “Türkiye” olarak belirtmiştir.
• Gümrü Antlaşmasının imzalanmasından hemen sonra Ermenistan Sovyet Rusya’nın işgaline uğramıştır. Sovyet Rusya bu antlaşmaların değiştirilmesini istemiştir. Bu nedenle bu antlaşmalarda bazı değişiklikleri içeren Moskova Antlaşması 16 Mart 1921’de imzalanmıştır. 13 Ekim 1921’de TBMM Kafkas Cumhuriyetleri ile (Azerbaycan Ermenistan ve Gürcistan) arasında imzalanan Kars Antlaşması ile bu sınırlar kesinleşmiştir. |